Ludwik I Wittelsbach

Ludwik I Wittelsbach

Ludwig, von Gottes gnaden König von Bayern, Pfalzgraf bei Rhein, Herzog von Bayern, Franken, und in Schwaben./Ludwik, z łaski Bożej król Bawarii, hrabia palatyn Renu, książę Bawarii, Frankonii i w Szwabii
król Bawarii
Okres	od 13 października 1825 do 20 marca 1848
Poprzednik	Maksymilian I Józef Wittelsbach
Następca	Maksymilian II Wittelsbach
Dane biograficzne
Dynastia	Wittelsbachowie
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1786 Strasburg
Data i miejsce śmierci	29 lutego 1868 Nicea
Ojciec	Maksymilian I Józef Wittelsbach
Matka	Augusta Wilhelmina Hessen-Darmstadt
Żona	Teresa Wettyn
Dzieci	Maksymilian II, Matylda Karolina, Otto, kr. Grecji, Teodora, Luitpold, Adelgunda, Hildegarda, Aleksandra, Adalbert
Odznaczenia

Herb królewski Bawarii

Ludwik I Wittelsbach (ur. 25 sierpnia 1786 w Strasburgu, zm. 29 lutego 1868 w Nicei) – król Bawarii w latach 1825–1848.

Życiorys

Ludwik I był synem Maksymiliana I i jego pierwszej żony, Augusty. W 1810 ożenił się z Teresą von Sachsen-Hildburghausen (1792–1854). Z okazji ich wesela odbył się pierwszy Oktoberfest (festiwal piwa).

Ludwik nie przyjął do wiadomości przymierza zawartego między jego ojcem a cesarzem Napoleonem I, ale mimo swojej niechęci do Francuzów, musiał poprowadzić bawarskie oddziały, które dołączyły do Napoleona. W 1817 Ludwik wziął udział w obaleniu premiera, hrabiego Maxa Josefa von Montgelas.

Panowanie

Ludwik I wstąpił na bawarski tron po śmierci swego ojca w 1825, i już od pierwszych dni swego panowania dał się poznać jako wielki patron sztuk (mówił o sobie: Sztuka monachijska to ja!). Monachium zostało stolicą nowo utworzonego w 1806 Królestwa Bawarii. Z inicjatywy Ludwika I, pod kierunkiem Leo von Klenzego, dokonano przebudowy Monachium, nadając mu klasycystyczne oblicze. W 1826 Ludwik przeniósł do tego miasta z Landshut Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana. Król był miłośnikiem kultury antycznej i włoskiego renesansu – sprowadził architektów, rzeźbiarzy i malarzy. Zlecił budowę nowej siedziby dla Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana, Starej Pinakoteki, Gliptoteki, monumentalnej bramy-pomnika Propylejów, Dzielnicy Muzeów (Kunstareal), Portyku Marszałków (Feldherrnhalle), łuku triumfalnego Brama Zwycięstwa (Siegestor), placu Königsplatz, Ludwigstraße (reprezentacyjnej ulicy)^[1], Ruhmeshalle z gigantycznym posągiem Bavarii^[2].

W czasie swojego panowania również rozkazał wybudować Walhallę pod Ratyzboną. Jednocześnie król mocno wspierał uprzemysłowienie Bawarii. Zainicjował budowę Kanału Ludwika między Dunajem a Menem, a w 1835 zbudował pierwszą w całych Niemczech linię kolejową (Ludwigseisenbahn), która w Bawarii połączyła miasta Fürth i Norymbergę.

Ludwik był również wielkim entuzjastą wszystkiego, co było związane ze średniowieczem w Niemczech. Kazał otworzyć kilka zamkniętych klasztorów. Zreorganizował administracyjny podział Bawarii na regiony – w 1837 wprowadził ich stare nazwy: Górna Bawaria, Dolna Bawaria, Frankonia, Szwabia, Górny Palatynat i Palatynat. Zmienił swój tytuł królewski na Ludwik I, król Bawarii, książę Frankonii, książę Szwabii i hrabia Palatynatu Reńskiego. Jego potomkowie zostawili te tytuły.

Ludwik wspierał grecką walkę o uzyskanie niepodległości; w 1832 jego syn, Otto, został wybrany na króla Grecji. Po rewolucji lipcowej we Francji (1830) polityka Ludwika, kiedyś liberalna, stała się bardziej i bardziej represyjna. W 1832 na Hambacher Fest poddani Ludwika pokazali po raz pierwszy swoje rosnące niezadowolenie z powodu wysokich podatków i cenzury. Ludwik z dnia na dzień stawał się coraz bardziej niepopularny. W związku z Wiosną Ludów (1848) oraz fatalnymi nastrojami społecznymi Ludwik I abdykował 20 marca 1848 na rzecz swojego syna, Maksymiliana II.

Nastroje społeczne związane były również z prywatnym życiem króla, który wciąż otwarcie romansował z kolejnymi kobietami różnej narodowości. Jego ostatnim skandalizującym romansem był związek z tancerką Lolą Montez. Zmarł we Francji.

Odznaczenia

Bawarskie

• Wielki Mistrz Orderu Świętego Huberta^[3][4]
• Wielki Mistrz Orderu Świętego Jerzego^[3][4]
• Wielki Mistrz Orderu Maksymiliana Józefa^[3][4]
• Wielki Mistrz Orderu Zasługi Korony Bawarskiej^[3][4]
• Wielki Mistrz Orderu Zasługi Świętego Michała (odnowienie w 1837)^[5]
• Wielki Mistrz Orderu Królewskiego Ludwika (fundator w 1827)^[3][4]

Zagraniczne

• Order Legii Honorowej (1805, Francja)^[4]
• Order Słonia (1825, Dania)^[4]
• Order Zbawiciela (1833, Grecja)^[6]
• Order Serafinów (1844, Szwecja)^[7]
• Order Złotego Runa (Austro-Węgry)^[4]
• Order Świętego Stefana (Austro-Węgry)^[4]
• Order Korony (Wirtembergia)^[4]
• Order Orła Czarnego (Prusy)^[4]
• Order Korony Rucianej (Saksonia)^[4]
• Order Ernestyński (Saksonia)^[4]
• Order Wierności (Badenia)^[4]

Potomstwo

• Maksymilian II (1811–1864) – król Bawarii w latach 1848–1864
• Matylda (1813–1862) – żona landgrafa Hesji-Darmstadt Ludwika III
• Otto (1815–1867) – król Grecji w latach 1832–1862
• Theodelinde (1816–1817)
• Luitpold (1821–1912) – książę regent Bawarii w latach 1886–1912
• Adelgunde (1823–1914) – żona księcia Modeny Franciszka V
• Hildegarda (1825–1864) – żona księcia Cieszyńskiego Albrechta
• Adalbert (1828–1875) – ożenił się z infantką Amalią

Genealogia

Przypisy

Bibliografia

• Volker Schmidtchen: „Król i kurtyzana” [w:] Hekate: Zdrajcy Skandale Procesy. Historie niezwykłych ludzi, pod red. Hansa-Christiana Hufa, Videograf II, Katowice 1999. (wyd. I), s. 10–55
• Barbara Ciciora: Nauczyciele Matejki, Grottgera, Gierymskich. Monachijskie malarstwo historyczne XIX wieku. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie marzec–czerwiec 2007, Kraków 2007. ISBN 978-83-89424-76-1