Ludwik Janczyszyn

Ludwik Janczyszyn

admirał
Data i miejsce urodzenia	11 maja 1923 Krasne
Data i miejsce śmierci	27 lipca 1994 Gdynia
Przebieg służby
Lata służby	1944–1990
Siły zbrojne	ludowe Wojsko Polskie  Marynarka Wojenna (PRL)
Jednostki	Sztab Główny Marynarki Wojennej ORP „Orlik”
Stanowiska	dowódca Marynarki Wojennej
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Odznaczenia

Ludwik Janczyszyn (ur. 11 maja 1923 w Krasnem, zm. 27 lipca 1994 w Gdyni) – polski admirał, oficer piechoty i morski oficer pokładowy. Dowódca Marynarki Wojennej w latach 1969–1986. Poseł na Sejm PRL VI, VII, VIII i IX kadencji (1972–1989), członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (1981–1983), ambasador w Syrii i Jordanii (1986–1988).

Życiorys

Służba wojskowa

Syn Marii z domu Babuńka i Marcina. W latach 1930–1935 uczył się w Publicznej Szkole Powszechnej w Krasnem, a następnie pracował w prywatnym warsztacie ślusarskim jako uczeń i ślusarz. Od października 1943 działał w partyzantce radzieckiej na Podolu, gdzie pełnił funkcje wywiadowcze w zgrupowaniu gen. Sidora Kowpaka^[1]. Od października 1943 do marca 1944 był wcielony do Armii Czerwonej, gdzie służył w tak zwanych istriebitielnych batalionach. W czerwcu 1944 znalazł się w szeregach ludowego Wojska Polskiego. W listopadzie ukończył Oficerską Szkołę Piechoty przy 1 Armii WP i został promowany do stopnia chorążego. Służył jako dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych, potem kompanii ckm w 1 batalionie 1 Pułku Piechoty 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Brał udział w walkach o Warszawę i przełamaniu Wału Pomorskiego^[1]. Podczas walk pod Podgajami był jednym z nielicznych pozostałych przy życiu żołnierzy. Był ranny 16 lutego 1945 pod Mirosławcem oraz 16 kwietnia 1945 przy forsowaniu Odry. Od stycznia 1946 jako starszy adiutant 3 batalionu 1 Praskiego Pułku Piechoty brał udział w walkach z oddziałami podziemia niepodległościowego. W latach 1946–1949 studiował w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Gdyni, którą ukończył w stopniu porucznika marynarki, promowany przez ministra obrony narodowej marszałka Polski Michała Rolę-Żymierskiego. W 1949 wyznaczono go pomocnikiem szefa Wydziału Pokładowego Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej. W 1950 przez krótki czas dowodził trałowcem ORP „Orlik” i brał udział w rozminowaniu wód Bałtyku. W czerwcu 1950 został pełniącym obowiązki zastępcy dowódcy niszczyciela ORP „Błyskawica”. Od listopada 1950 do stycznia 1952 ukończył Wyższy Kurs Akademicki Nawigacji i Artylerii przy Akademii Marynarki Wojennej w Leningradzie. W latach 1952–1954 był oficerem flagowym artylerii i szefem sztabu w Dowództwie Ochrony Wodnego Rejonu Bazy Głównej Marynarki Wojennej w Gdyni. Od listopada 1954 do lipca 1955 był dowódcą Ochrony Wodnego Rejonu Głównej Bazy Marynarki Wojennej. Następnie od września 1955 do grudnia 1956 studiował w Akademii Marynarki Wojennej ZSRR w Leningradzie. Po powrocie do kraju objął stanowisko szefa Oddziału Szkolenia Bojowego w Sztabie Głównym Marynarki Wojennej (do września 1957), a następnie szefa Oddziału I Operacyjno-Szkoleniowego. W grudniu 1957 został zastępcą szefa Sztabu Marynarki Wojennej, a od listopada 1959 zajmował stanowisko szefa Sztabu – zastępcy dowódcy Marynarki Wojennej. 13 lipca 1960 uchwałą Rady Państwa PRL mianowany na stopień kontradmirała; nominację wręczył mu 20 lipca 1960 w Belwederze Przewodniczący Rady Państwa Aleksander Zawadzki. W 1966 uzyskał tytuł inżyniera nawigatora w Wyższej Szkole Marynarki Wojennej (dawnej OSMW) w Gdyni. Od listopada 1969 do lutego 1986 dowodził Marynarką Wojenną, obejmując to dowództwo po wiceadmirale Zdzisławie Studzińskim. 6 października 1970 uchwałą Rady Państwa PRL mianowany na stopień wiceadmirała. Akt nominacyjny otrzymał 10 października 1970 w Belwederze z rąk przewodniczącego Rady Państwa PRL marszałka Polski Mariana Spychalskiego. W 1975 odbył kurs przeszkolenia operacyjnego w Akademii Marynarki Wojennej w Leningradzie. Z kolei 5 października 1978 uchwałą Rady Państwa PRL mianowany na stopień admirała. Ludwik Janczyszyn to pierwszy żołnierz w historii Polski awansowany na stopień admirała. Akt nominacyjny otrzymał 11 października 1978 w Belwederze z rąk przewodniczącego Rady Państwa PRL prof. Henryka Jabłońskiego.

Należał do rocznika pierwszej powojennej promocji w Marynarce Wojennej, który przygotowywany był do przejęcia najwyższych stanowisk w morskim rodzaju Sił Zbrojnych od oficerów przedwojennych i radzieckich. Był admirałem najdłużej sprawującym funkcję dowódcy Marynarki Wojennej (17 lat). Wprowadził do linii pierwsze okręty trzeciej i czwartej generacji. Jako dowódca zespołu okrętów stał na czele wizyt kurtuazyjnych polskiej Marynarki Wojennej w Portsmouth w Wielkiej Brytanii (8–11 września 1955) oraz w bazie morskiej Brest we Francji (6–10 lipca 1959)^[2].

Przemówienie admirała Ludwika Janczyszyna i gen. broni Floriana Siwickiego, 1982

Od października 1946 był członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a od 1948 Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wieloletni członek Komitetu Partyjnego Marynarki Wojennej. Sprawował funkcję zastępcy członka Komitetu Centralnego PZPR (1971–1986) oraz członka Prezydium Komisji Ideologicznej i członka Komisji Morskiej Komitetu Centralnego PZPR. Był delegatem na VI (1971), VII (1975), VIII (1980) i IX (1981) Zjazd partii. W latach 1981–1983 był członkiem Komisji KC PZPR powołanej dla wyjaśnienia przyczyn i przebiegu konfliktów społecznych w dziejach Polski Ludowej^[3]. Sprawował mandat posła na Sejm PRL VI, VII, VIII i IX kadencji (1972–1989)^[4]. W latach 1974–1990 wchodził także w skład Rady Naczelnej ZBoWiD.

Podczas stanu wojennego wszedł w skład Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. W lipcu 1986 Rada Państwa PRL mianowała go ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym w Syryjskiej Republice Arabskiej,a w październiku 1986 także Haszemidzkim Królestwie Jordanii. Pod koniec 1988 został odwołany ze stanowiska i pozostawał w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej. 7 listopada 1989 został oficjalnie pożegnany przez ministra obrony narodowej gen. armii Floriana Siwickiego w związku z zakończeniem zawodowej służby wojskowej. Na mocy rozkazu personalnego MON z 2 grudnia 1989 przeniesiony w stan spoczynku z dniem 9 lutego 1990.

Zmarł 27 lipca 1994 w Gdyni. Pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni^[5] (kwatera 50-8-4)^[6].

Grób admirała Ludwika Janczyszyna na Cmentarzu Witomińskim

Awanse

• chorąży – 1944
• podporucznik – 1946
• porucznik marynarki – 1949
• kapitan marynarki – 1952
• komandor podporucznik – 1953
• komandor porucznik – 1954
• komandor – 1955
• kontradmirał – 1960
• wiceadmirał – 1970
• admirał – 1978

Życie prywatne

Mieszkał w Gdyni. Od 1948 żonaty z Mieczysławą z domu Bilicką (1925–1988). Małżeństwo miało dwie córki.

Odznaczenia

• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1946)
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1973)^[7]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1963)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1989)
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1968)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1959)
• Krzyż Walecznych (1946)
• Złoty Krzyż Zasługi (1954)
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” (1946)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1954)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Złoty Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1968)
• Srebrny Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny”
• Medal „Za udział w walkach o Berlin”
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1973)
• Srebrny Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Brązowy Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”
• Medal Komisji Edukacji Narodowej (1973)
• Złoty Medal „Za Zasługi dla Ligi Obrony Kraju”
• Wielki Oficer Orderu Korony (Belgia, 1977)
• Medal „Za umacnianie Przyjaźni Sił Zbrojnych” II klasy (Czechosłowacja, 1970)
• Medal „Za dzielność” (Czechosłowacja)
• Medal „30 lat Narodowej Armii Ludowej” (Niemcy Wschodnie)
• Order Czerwonego Sztandaru (Związek Radziecki, 1968)
• Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki, 1973)
• Medal „Za zdobycie Berlina” (Związek Radziecki)
• Medal „Za wyzwolenie Warszawy” (Związek Radziecki)
• Medal „Za umacnianie braterstwa broni” (Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki)
• Odznaka „25 lat Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej” (Związek Radziecki, 1970)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1975)
• Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1985)
• Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR” (Związek Radziecki, 1979)
• inne medale i odznaczenia jubileuszowe i pamiątkowe państw socjalistycznych, organizacyjne i regionalne

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Historii Polski, Wydawnictwo Wiedza Powszechna, Warszawa 1996;
• Płk M. Jędrzejko, ppłk M. Paszkowski, mjr M. Krogulski, Generałowie i admirałowie III Rzeczypospolitej (1989–2002) Wydawnictwo Von Borowiecky, Warszawa 2002;
• J. Królikowski, Admirałowie Polskiej Marynarki Wojennej 1945–2004, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004, s. 60–63;
• J. Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom II: I–M, Toruń 2010, s. 43–46 (z fotografią);
• Kto jest kim w Polsce 1984, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1984;
• Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989;
• P. Martell, G.P. Hayes, World military leaders, Bowker, New York 1974;
• „Wojskowy Przegląd Historyczny”, 1990, nr 1–2 (131–132), s. 276.