Ludwik Napoleon de Talleyrand-Périgord

Ludwik Napoleon de Talleyrand-Périgord

książę żagański, książę de Valençay, książę de Talleyrand-Périgord, książę Dino, książę de Chalais
książę w 1898
Herb de Talleyrand-Périgord
książę de Valençay
Okres	od 1829 do 1898
książę żagański
Okres	od 1862 do 1898
Poprzednik	Dorota de Talleyrand-Périgord
Następca	Boson de Talleyrand-Périgord
Dane biograficzne
Dynastia	Talleyrand-Périgord
Data i miejsce urodzenia	12 marca 1811 Paryż
Data i miejsce śmierci	21 marca 1898 Berlin
Miejsce spoczynku	Żagań
Ojciec	Edmond de Talleyrand-Périgord
Matka	Dorota de Talleyrand-Périgord
Rodzeństwo	Alexandre Edmond, Josephine Pauline de Talleyrand-Périgord
Żona	Anna Luiza Alix duc Montmorency od 1829 do 1858
Dzieci	Caroline Valentine de Talleyrand-Périgord, Boson I de Talleyrand-Périgord, Marie Pauline Yolande de Talleyrand-Périgord, Nicolas Raoul Adalbert de Talleyrand-Périgord
Żona	Rachel Elżbieta Paulina de Castellane od 1861 do 1895
Dzieci	Marie Dorothée Louise Valençay de Talleyrand-Périgord
Odznaczenia

Grób księcia Napoleona Ludwika

Ludwik Napoleon de Talleyrand-Périgord (ur. 12 marca 1811 w Paryżu, zm. 21 marca 1898 w Berlinie) – książę żagański (1862–1898), książę de Valençay (1829–1898), książę de Talleyrand-Périgord, książę Dino, książę de Chalais, francuski arystokrata, żołnierz i polityk.

Życiorys

Wczesne życie

Dorota de Talleyrand-Périgord - matka Ludwika Napoleona

Urodził się w Paryżu 12 marca 1811 r. jako syn generała Edmonda de Talleyrand-Périgord (1787–1872), księcia Dino, a później księcia de Talleyrand-Périgord i Doroty de Talleyrand-Périgord (1793-1862), księżnej Żagania^[1].

Jego młodszym bratem był Alexandre Edmond (1813–1894), 3. książę de Dino, markiz de Talleyrand, który poślubił Marie Valentine Josephine de Sainte-Aldegonde (1820–1891). Jego młodszą siostrą była Josephine Pauline de Talleyrand-Périgord (1820–1890), która poślubiła Henri de Castellane (1814–1847)^[2].

Jego rodzicami chrzestnymi była para cesarska Napoleon Bonaparte i jego druga żona Maria Luiza z Habsburgów. Książę Maurycy de Talleyrand w 1818 roku powierzył wychowanie pierwszego syna księżnej Doroty swemu sekretarzowi Amédée Thierry (1797–1873). Wraz z bratem Aleksandrem mieszkali w Paryżu w dzielnicy Łacińskiej. Uczęszczali do Liceum im. Henryka IV, była to najlepsza publiczna szkoła średnia w Paryżu. W 1828 roku udał się w podróż do Włoch. Następnie wrócił do Paryża, gdyż minister Talleyrand zainicjował małżeństwo z księżną Anną Luizą Alix duc Montmorency. Ślub odbył się 26 lutego 1829 roku^[3].

Kariera

Zamek w Valençay

Napoleon w 1829 otrzymał od dziadka stryjecznego króla Francji Karola X posiadłość Valençay z zamkiem i tytuł książęcy Valency. Otrzymał również stanowiska m.in. jako attaché w departamencie spraw zagranicznych. Napoleon również piastował dwukrotnie stanowisko Burmistrza miasta Valençay^[4].

W maju 1836 roku książę Napoleon udał się w kolejną podróż tym razem do krajów niemieckich, wówczas odwiedził w Berlinie członków pruskiej rodziny królewskiej, w tym następcę tronu Fryderyka Wilhelma IV. Przy obecności Aleksandra von Humboltona zwiedził berlińskie muzea i odwiedził królewskiego rzeźbiarza Christiana Daniela Raucha. W czerwcu odwiedził w Wiedniu swoją ciotkę księżną żagańską Wilhelminę.

W 1840 roku wraz z matką księżną Dorotą de Talleyrand-Pèrigord udał się w podróż na Śląsk. Celem podróży była sprawa księstwa żagańskiego. Po długotrwałych negocjacjach z siostrzeńcem księstwo żagańskie zostało przekazane za pośrednictwem sprzedaży. Ostatecznie sprawa została uregulowana w 1844 roku. Dnia 20 kwietnia 1844 roku odbyły się uroczystości przekazania Lenna Tronowego Księstwa Żagańskiego przez ówczesnego Króla Pruskiego Fryderyka Wilhelma IV w pałacu Sanssousi dla księżnej Doroty. Dodatkowo w dokumencie zawarto gwarancję dziedziczenia księstwa żagańskiego i tytułu przez najstarszego syna Napoleona Ludwika.

W 1858 roku umiera żona księcia Alix, która przekazała swój tytuł dla swojego nieślubnego syna Wojciecha.

Po długich namowach księżnej Doroty, 3 kwietnia 1861 roku w Paryżu Napoleon zawiera małżeństwo z Rachel Elżbietą de Castellane. Z tego małżeństwa kilka dni po śmierci księżnej Doroty de Talleyrand-Pèrigord na zamku Valençay przyszła na świat ich córka, Dorota hrabina de Talleyrand-Pèrigord „Dolly” (zm. 1948). Przyszła księżna Fürstenberga która w przyszłości zakłada w Berlinie znany salon towarzyszki działający do 1896 roku^[3].

Podobnie jak jego ojciec, prowadził karierę wojskową. Po opuszczeniu wojska 19 kwietnia 1845 został powołany do Izby Parów, gdzie głosował wraz ze zwolennikami rządu Ludwika Filipa.

Został kawalerem Złotego Runa w 1838 r., a 30 czerwca 1867 r. oficerem Legii Honorowej jako członek jury Wystawy Powszechnej^[5]. Został kawalerem pruskiego Orderu Czarnego Orła w dniu 12 marca 1891 r^[6].

Książę Żagania

W 1862 po śmierci jego matki Doroty de Talleyrand-Périgord Ludwik zostaję księciem żagańskim.

Książę Napoleon z rodziną dzieli swoje życie między Valençay, Berlinem a Żaganiem. W stolicy księstwa żagańskiego wspierał lokalne inicjatywy, które zapoczątkowała matka, Dorota. Jak też wspierał władzę miasta. Podejmował działania upiększające park książęcy, który zaliczał się wówczas do jednych z najlepszych w Niemczech porównywany był z parkiem Sanssousi. Książę zaprojektował na nowo Ogród Holenderski przy oranżerii, który nazywany był odtąd Ogrodem Ludwika. Przed fasadą oranżerii ustawiono na postumentach kopię posągu Merkurego autorstwa Giovanniego da Bolonga oraz kopię Hebe Antonia Canowvy. W parku usytuowano też inne wolnostojące rzeźby; na Wyspie Marii, posąg Diany Gabijskiej, zaś przy moście Elżbiety posąg Wenus. W 1874 r. przed fasadą pałacu książę polecił ustawić dwie kopie posągów rzymskiej bogini zwycięstwa Wiktorii, wykonanych przez Christiana Daniela Raucha dla parku pałacowego w Charlottenburgu. Z inicjatywy księcia park wzbogacono o urządzenia wodne, takie jak fontanna przed wjazdem do pałacu od strony południowej (1865), fontanna Neptuna (1874) oraz Żabia fontanna, naprzeciw oranżerii. Od roku 1866 na polecenie księcia żagańskiego w niedziele, święta oraz każdy wtorek i czwartek w parku urządzano pokazy sztuk wodnych dla publiczności. W celu zasilania w wodę licznych nowo powstających urządzeń wodnych zbudowano nowoczesną instalację wodociągową wg projektu i pod nadzorem królewskiego nadwornego radcy budowlanego w Poczdamie Moritza Gottgetreu, znanego w Królestwie Prus specjalisty od fontann. Również z inicjatywy księcia przebudowano w stylu mauretańskim Domek Wędkarski nad stawem karpiowym, wzniesiony przez księżną Dorotę w 1853 r. Decyzją księcia Ludwika park udostępniony został mieszkańcom, pod koniec jego życia udostępniono również zwiedzającym część pomieszczeń pałacu^[7]. Na jego część nazwano wyspę w parku książęcym - Kępa Ludwika.

Za jego panowania w 1863 r. oddano do eksploatacji gazownię miejską. W latach 1868-69 przebudowano wieże ratuszową w stylu neorenesansowym według projektu Lehoffera. W 1871 r. zbudowano linię kolejową łączącą Żagań z Żarami, a w 1875 r. linię Żagań - Legnica. W tym samym roku na część księcia nazwano Nowy Rynek wybudowany w 1280 r. a wybrukowany w 1725 r. (Obecnie Plac Słowiański, wtedy plac Ludwika). W 1879 r. oddano do użytku budynek seminarium nauczycielskiego (obecnie Szkoła Podstawowa nr. 2). W 1884 r. zbudowano pocztę przy Placu Wolności. W latach 1884-86 trwały pracę nad budową koszar artyleryjskich przy ulicy Dworcowej, a w latach 1892-93 wodociągów miejskich.

Książę 9 marca 1895 roku stracił drugą żonę, która zmarła w Berlinie w wyniku powikłań grypy. Uroczystości żałobne odbyły się w kościele katolickim pw. Św. Jadwigi Śląskiej w Berlinie. 12 marca w Żaganiu odbyły się kolejne uroczystości pogrzebowe. Ostatecznie księżna Rachel została pochowana w kaplicy grobowej na cmentarzu katolickim „na górce”, obiekt istnieje do dnia dzisiejszego^[3].

Śmierć

kościół pw. Św. Krzyża w Żaganiu - miejsce spoczynku Ludwika Napoleona

Dnia 21 marca 1898 roku, o godzinie 5.00 w swoim apartamencie w Berlinie umiera książę żagański Napoleon Ludwik. Dzień wcześniej książę był obecny na spektaklu w oprze, skąd o 22.30 powrócił do swojego apartamentu. 24 marca odprawiono uroczystości żałobne w kościele pw. Św. Jadwigi Śląskiej, następnie trumnę z ciałem Napoleona przywieziono koleją żelazną do Żagania. Pogrzeb księcia odbył się 25 marca, został pochowany w kaplicy bocznej w Mauzoleum Książąt Żagańskich – kościół pw. Św. Krzyża^[3]. Jego sarkofag znajduje się tam do dziś.

Życie prywatne

Talleyrand poślubił najpierw, w Paryżu, 26 lutego 1829, Anne Luizę Alix duc Montmorency (1810/3-1858), z którą miał dwóch synów i dwie córki^[4].

• Caroline Valentine de Talleyrand-Périgord (1830-1913), która poślubiła wicehrabiego Charlesa Henri d'Etchegoyen (1818-1885) w 1852 roku.

• Boson I de Talleyrand-Périgord, późniejszy książę żagański, 4. książę de Talleyrand-Périgord (1832-1910)^[8],, który poślubił Jeanne Seillière (1839-1905), dziedziczkę barona de Seilliere, dostawcy zaopatrzenia wojskowego, który wzbogacił się podczas wojny francusko-pruskiej^[9].

• Marie Pauline Yolande de Talleyrand-Périgord (1833- ?)

• Nicolas Raoul Adalbert de Talleyrand-Périgord (1837-1915), książę Montmorency, który w 1866 r. poślubił Idę Marie Carmen Aguado y Mac Donnel (1847-1880).

Następnie ożenił się 4 kwietnia 1861 r. z Rachel Elżbietą Pauliną de Castellane (1823-1895), córką Bonifacego, marszałka de Castellane, ówczesnej hrabiny Hatzfeldt (wdowy po Maksymilianie von Hatzfeldt), z którą miał trzecią córkę:

• Marie Dorothée Louise Valençay de Talleyrand-Périgord (1862-1948), która poślubiła Karola Egona IV, księcia Furstenberg (1852-1896) w 1881 roku. Później poślubiła Jeana de Castellane (1868-1965), również z rodu Castellane , w 1898 roku.

Przypisy

Blibliografia

• Irena Świątek, Marian Świątek, Pałac i park w Żaganiu na dawnej karcie pocztowej = Schloss und Park in Sagan auf alten Ansichtskarten. Ze zbiorów Ireny i Mariana Świątków.
• Marian Świątek, Żagań na dawnej karcie pocztowej.
• Halina Dobrakowska, Mariusz Wieczerzyński, Żagańskie Dziedzictwo Księżnej Doroty.