Ludwik Ozjasz Lubliner

Ludwik Ozjasz Lubliner

Ludwik Ozjasz Lubliner (ur. 14 sierpnia 1809 w Warszawie, zm. 25 lutego 1868 w Brukseli) – polski działacz emigracyjny, publicysta, prawnik. Pochodził z ortodoksyjnej rodziny żydowskiej. Brał udział w powstaniu listopadowym. Po upadku powstania przebywał na emigracji w Belgii. Był członkiem Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Od 1835 roku członek tajnego Związku Dzieci Ludu Polskiego, a następnie Zjednoczenia Emigracji Polskiej. Działacz walczący o równouprawnienie dla Polaków wyznania żydowskiego. Bliski współpracownik Joachima Lelewela[1].

Życiorys

Urodził się w 1809 roku w Warszawie. Pochodził z zamożnej ortodoksyjnej rodziny żydowskiej. Wbrew woli rodziców ukończył wojewódzką szkołę pijarską. Aktywny uczestnik powstania listopadowego, szeregowy mianowany za zasługi bojowe podchorążym 9. pułku piechoty[2].

Wg Andrzeja Żbikowskiego został odznaczony orderem Virtuti Militari, ale nie potwierdza tego lista oznaczonych z 1881[3], ani jego biogram umieszczony w monografii autorstwa Ignacego Schipera o Żydach w okresie powstania listopadowego[2].

Po upadku powstania został aresztowany, a następnie po wyjściu z więzienia zbiegł do Krakowa, gdzie podjął naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Niedługo po tym został wydalony z uczelni na żądanie władz rosyjskich i wyemigrował z kraju. Na początku mieszkał we Francji, a następnie w Brukseli, gdzie studiował prawo na Université Libre de Bruxelles w latach 1834–1836. W roku 1838 rozpoczął pracę jako prawnik lecz pochłonięty swoją działalnością w obrębie polityki oraz publicystyki nie realizował się zawodowo. Zmarł na raka w 1868 roku w Brukseli[4].

Działalność

W 1832 roku wstąpił w szeregi Towarzystwa Demokratycznego Polskiego i ściśle współpracował z polskim historykiem oraz ideologiem demokracji polskiej Joachimem Lelewelem. Od 1834 członek tajnego Związku Dzieci Ludu Polskiego, następnie Zjednoczenia Emigracji Polskiej. W roku 1846 poparł manifest Rządu Narodowego RP w Krakowie[5]. Od 1847 działacz Międzynarodowego Towarzystwa Demokratycznego w Brukseli, a od 1860 członek Powszechnego Związku Żydowskiego Alliance Israélite Universelle. W 1862 był współzałożycielem Sojuszu Polskiego Wszelkich Wyznań (Alliance Polonaise de Toutes les Croyances Religieuses). Dzięki jego uczestnictwie w wielu organizacjach powstało wiele artykułów i broszur skierowanych przeciw ówczesnym władzom oraz prac dotyczących sytuacji Żydów polskich[6].

Twórczość publicystyczna

  1. Des Juifs en Pologne : examen de leur condition sous le point de vue historique, legislatif et politique (1839) (Bruxella, C. Vanderauwera)[7]
  2. Obrona Żydów zamieszkałych w krajach polskich od niesłusznych zarzutów i fałszywych oskarżeń (1858) (Bruxella, C. Vanderauwera)[8]
  3. Światło wieku przełamie zawziętości i przesądy. Publicystyka Ludwika Lublinera i Joachima Lelewela w kontekście „wojny żydowskiej” (1859)[9]
  4. Napaść Pana Lesznowskiego redaktora Gazety Warszawskiej na Polaków wyznania mojżeszowego (1859) (Bruxella, C. Vanderauwer[10]
  5. De la condition politique et civile des Juifs dans le Royaume de Pologne (1860)[11]
  6. Zniesienie pańszczyzny w Rossyi.Krytyczny rozbiór projektu Aleksandra II. (1858) (Bruxella)[12]
  7. Do Polaków Izraelitów w Polsce. (Oddruk z przeglądu rzeczy polskich.) Paryż, druk Martinea, (1862), w 8ce, str. 8. Gratis[12].
  8. O bycie politycznym i cywilnym Żydów w Królestwie Polskim. (1860) (Bruxella)[12].

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Żbikowski: Lubliner Ludwik Ozjasz. sztetl.org.pl. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  2. ↑ a b Ignacy Schiper: Żydzi Królestwa Polskiego w dobie Powstania Listopadowego. Warszawa: 1932, s. 202-203.
  3. ↑ Xsięga pamiątkowa w 50-letnią rocznicę powstania roku 1830 zawierająca spis imienny dowódzców i sztabs-oficerów, tudzież oficerów, podoficerów i żołnierzy Armii Polskiej w tymż roku Krzyżem Wojskowym „Virtuti Militari” ozdobionych, Lwów 1881, s. 196
  4. ↑ Zygmunt Miłkowski (T.T. JEŻ): LUDWIK LUBLINER. Sylwety emigracyjne literat.ug.edu.pl. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  5. ↑ François Guesnet: Lubliner, Ludwik. yivoencyclopedia.org. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  6. ↑ LUBLINER, OZIASZ LOUIS (LUDWIK) (ang.). jewishencyclopedia.com. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  7. ↑ Des Juifs en Pologne: examen de leur condition sous le point de vue historique, legislatif et politique. Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  8. ↑ Des Obrona Żydów zamieszkałych w krajach polskich od niesłusznych zarzutów i fałszywych oskarżeń. Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  9. ↑ „Światło wieku przełamie zawziętości i przesądy”. Publicystyka Ludwika Lublinera i Joachima Lelewela w kontekście „wojny żydowskiej” 1859 roku. Pamiętnik Literacki. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  10. ↑ Napaść Pana Lesznowskiego redaktora Gazety Warszawskiej na Polaków wyznania mojżeszowego. Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  11. ↑ De la condition politique et civile des Juifs dans le Royaume de Pologne. books.google.pl. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  12. ↑ a b c LUBLINER Ludwik Ozeasz. Elektroniczna Baza Bibliografii Estreichera (EBBE) estreicher.uj.edu.pl. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].

Bibliografia

  • Rafał Żebrowski: Lubliner Ludwik Ozjasz. Polski Słownik Judaistyczny. [dostęp 2015-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-06)].
  • Lubliner Ludwik Ozjasz (Ozajasz), [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-01-16].
  • L. Lewinzon, Ludwik Lubliner i jego działalność na emigracji, 1957.
  • Artur Eisenbach, Wielka emigracja wobec kwestii żydowskiej 1832–1849, Warsaw 1976.
  • Artur Eisenbach, Emancipation of the Jews of Poland, 1780–1870, Oxford 1991.
  • Eligiusz Kozłowski, Lubliner Ludwik Ozeasz [w:] Polski słownik biograficzny, t. 17, Wrocław, Warsaw, Kraków 1972, s. 615–617.

Media użyte na tej stronie

Ludwik Ozjasz Lubliner.jpg
Ludwik Ozjasz Lubliner