Ludwik Rutyna

Ludwik Rutyna
prezbiter
protonotariusz apostolski
Ilustracja
Ks. Ludwik Rutyna (ok. 1945)
Kraj działaniaPolska
Ukraina
Data i miejsce urodzenia10 lutego 1917
Podzameczek
Data i miejsce śmierci11 grudnia 2010
Opole[a]
Miejsce pochówkuGrobowiec przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu,
ul. Pamięci Sybiraków
Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. św. Zygmunta w Kędzierzynie-Koźlu
Okres sprawowania1958–1990
Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP w Buczaczu
Okres sprawowania1991–2010
Wyznaniekatolicyzm
Kościółrzymskokatolicki
InkardynacjaDiecezja opolska,
Archidiecezja lwowska
Prezbiterat11 maja 1941
Lwów
Narodowośćpolska
EdukacjaSeminarium Duchowne we Lwowie przy Uniwersytecie Jana Kazimierza
RodziceKazimierz,
Katarzyna z d. Wąsik
Odznaczenia
Order Ecce Homo

Ludwik Rutyna (ur. 10 lutego 1917 w Podzameczku, zm. 11 grudnia 2010 w Opolu[a]) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, infułat, działacz kresowy, kawaler Orderu Ecce Homo, odznaczony za działalność ekumeniczną i wspieranie procesów pojednania między narodami.

Życiorys

Urodził się 10 lutego 1917 na Kresach Wschodnich w chłopskiej rodzinie wielodzietnej Kazimierza i Katarzyny z domu Wąsik[1][2]. Dzieciństwo spędził we wsiach Podzameczek i Wojciechówka pod Buczaczem[3]. Szkołę powszechną ukończył we Lwowie, gdzie się uczył w latach (1924–1928), a potem uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Buczaczu (1929–1937), otrzymując świadectwo dojrzałości[2]. W tymże roku, idąc za głosem powołania rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym przy Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, wybierając drogę życia konsekrowanego. Po wybuchu we wrześniu 1939, II wojny światowej, Seminarium lwowskie zostało zamknięte w 1940, co było przyczyną kontynuacji studiów w konspiracji, w miejscowym klasztorze księży zmartwychwstańców[2].

11 maja 1941 w zamkniętej katedrze lwowskiej przyjął z rąk bp. Eugeniusza Baziaka święcenia prezbiteratu[2]. Mszę prymicyjną odprawił w parafii Wniebowzięcia NMP w Buczaczu, a następnie 2 czerwca 1941 został wikariuszem w parafii św. Wacława w Baworowie[1]. 2 listopada 1943 doszło tam do napadu Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), w wyniku którego zamordowano proboszcza ks. Karola Procyka i organistę Szymona Wiśniewskiego[2], natomiast ks. Rutyna zdołał zbiec, wydostając się przez okno[4]. Po tym wydarzeniu został administratorem parafii[2].

Po zakończeniu II wojny światowej i zmianach polityczno-administracyjnych na Kresach Wschodnich zmuszony był w czerwcu 1945 do ich opuszczenia, przybywając na Śląsk Opolski[2]. Tutaj został skierowany do posługi duszpasterskiej w Mieszkowicach, po czym skierowano go do parafii Trójcy Świętej w Rudziczce[2]. W okresie (1945–1958) był proboszczem parafii św. Michała Archanioła w Szybowicach, kiedy to w 21 czerwca 1958 został mianowany przez biskupa opolskiego Franciszka Jopa, proboszczem w parafii św. Zygmunta w Koźlu[1]. W tej parafii w okresie od 11 listopada 1964 do 31 grudnia 1988 pełnił również funkcję dziekana dekanatu Koźle[2]. W 1965 przygotował parafię do nawiedzenia w dniach 25–29 lipca kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej[2]. Z jego inicjatywy podjęto budowę kilku kościołów na terenie rozległej parafii kozielskiej, m.in. w parafii św. Urbana w Większycach i parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Koźlu - Rogach, jak również w okresie (1982–1984) parafialnego domu katechetycznego czy kaplicy cmentarnej[2]. Warto dodać, że za rozpoczęcie budowy kościoła bez pozwolenia władz, a także salek katechetycznych, został skazany na cztery lata więzienia w zawieszeniu i karę grzywny[4].

Ks. Ludwik Rytyna w Buczaczu w 2004

Z uwagi na swój podeszły wiek, w 1990 przeszedł na emeryturę, a 16 grudnia tegoż roku uroczyście przekazał parafię mianowanemu następcy ks. Alfonsowi Schubertowi[2]. 27 lutego 1991 wyjechał na Ukrainę obejmując początkowo parafię św. Stanisława Biskupa Męczennika w Krzemieńcu, a następnie po upływie trzech miesięcy powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Buczaczu, gdzie reaktywował tamtejszą parafię rzymskokatolicką i zrujnowany barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (przedwojenne wezwanie: Matki Bożej Szkaplerznej)[5][6]. Pełnił również posługę duszpasterską w okolicznych wsiach, m.in.: Wojciechówce, Porchowej, Rukomyszu[2]. 11 maja 1991 obchodził uroczyście w katedrze lwowskiej 50-lecie święceń kapłańskich[2]. Był również dziekanem dekanatu buczacko-czortkowskiego[7].

Zasłużony dla ratowania polskich zabytków sakralnych na zachodnim Podolu, m.in. oprócz kościoła w Buczaczu, wyremontował zrujnowane kościoły: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Szczepana w Potoku Złotym, Narodzenia NMP w Petlikowcach Starych, Trójcy Przenajświętszej w Uściu Zielonym czy św. Mikołaja w Koropcu[1]. W wieku 91 lat przeprowadził remont plebanii w Buczaczu.

Zmarł po krótkiej chorobie 11 grudnia 2010 w Opolu[8][1][a]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 16 grudnia w kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu (gdzie swego czasu był proboszczem), z udziałem licznie przybyłych wiernych i duchowieństwa (ponad stu księży i trzech biskupów: łuckiego Marcjana Trofimiaka, pomocniczego lwowskiego Leona Małego oraz pomocniczego opolskiego Jana Kopca) oraz przedstawicieli władz powiatowych i miejskich, w tym prezydenta miasta Tomasza Wantuły[9][10]. Pochowany został zgodnie ze swoją wolą w specjalnie zbudowanym grobowcu przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu[1].

Nagrody i odznaczenia

21 lutego 1992 Rada Miasta Kędzierzyna-Koźla, Uchwałą Nr XXIX/158/92, z inicjatywy dwunastu radnych nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kędzierzyna-Koźla[11], który odebrał 10 lipca tegoż roku[2]. W lutym 1997 otrzymał przyznany przez Radę Miasta Kędzierzyna-Koźla „Medal za Zasługi dla Miasta”[12]. Uhonorowany został także na wniosek Anny Laddy-Widajewicz w 2005 przez fundację Jerzego Bonieckiego Polcul „za pracę na rzecz pojednania ludzi różnych wyznań i odbudowę zabytków architektury sakralnej na Podolu i Śląsku Opolskim”[13][14]. W 2006 otrzymał Order Ecce Homo, „za poświęcenie życia Bogu i ludziom, za ekumeniczną działalność i wspieranie procesów pojednania między narodami”[15].

W uznaniu za szlachetną postawę kapłańską, w 1953 został odznaczony przez kościelnego rządcę Śląska Opolskiego tytułem dziekana honorowego, a w 1965 włączony, jako kanonik honorowy, do kapituły lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie[1]. Przyznano mu również godności papieskie: 1 lipca 1981 papież Jan Paweł II, późniejszy święty, mianował go kapelanem Jego Świątobliwości, a w 1992 protonotariuszem apostolskim, czyli infułatem[1].

Upamiętnienie

Powstały o nim trzy krótkie filmy dokumentalne Jerzego Janickiego Proboszcz znad rzeki Strypy[16], Zofii Kunert Notacje ks. Ludwik Rutyna. Powrót do Buczacza[17] oraz Krzysztofa Jana Kubiaka Powrót Do Buczacza. 30 czerwca 2009 bulwar nad Odrą, pomiędzy mostem Józefa Długosza a ujściem potoku Lineta w Kędzierzynie-Koźlu nazwano Promenadą Księdza Ludwika Rutyny[18].

Ku jego czci 10 lutego 2017 Poczta Polska wprowadziła do obiegu okolicznościową kartkę pocztową z jego wizerunkiem w nakładzie 500 sztuk[19], związaną z setną rocznicą jego urodzin wraz z okolicznościowym datownikiem[20]. W Muzeum Ziemi Kozielskiej 10 lutego 2020 otwarto stałą ekspozycję jemu poświęconą[21]. Z inicjatywy m.in. artysty rzeźbiarza Michała Misiaszka zrodził się pomysł postawienia w Kędzierzynie-Koźlu – ks. Ludwikowi Rutynie pomnika, wykonanego z brązu[22].

Uwagi

  1. ↑ a b c Niektóre źródła podają, że zmarł on w nocy z 10 na 11 grudnia 2010 podczas odwiedzin Kędzierzyna-Koźla (→ Oleksak 2018 ↓, s. 15).

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h Ks. inf. Ludwik Rutyna. W: Stowarzyszenie Kresowian Kędzierzyn-Koźle [on-line]. kresykedzierzynkozle.pl. [dostęp 2018-12-24].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Ryszard Pacułt. Ksiądz prałat Ludwik Rutyna honorowy obywatel Kędzierzyna-Koźla. (PDF). „Miejski Serwis Informacyjny Kędzierzyna-Koźla Serwus”. Nr 8, s. 2, 1993-01. Kędzierzyn-Koźle: Wydział Oświaty Kultury i Rekreacji UM. [dostęp 2018-12-24]. 
  3. ↑ Audiohistoria - Archiwum Historii Mówionej, audiohistoria.pl [dostęp 2019-07-05].
  4. ↑ a b Oleksak 2018 ↓, s. 13.
  5. ↑ Józef Zając: Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Buczaczu po 10 latach. W: Tygodnik katolicki „Niedziela” [on-line]. niedziela.pl, 2001. [dostęp 2018-12-24].
  6. ↑ Stanisław S. Nicieja: Moje Kresy. Buczacz - miasto Potockich. gazetalubuska.pl, 2011-01-15. [dostęp 2018-12-24].
  7. ↑ Rutyna Ludwik. W: Encyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku [on-line]. silesia.edu.pl. [dostęp 2018-12-24].
  8. ↑ Śp. ks. infułat Ludwik Rutyna. W: Diecezja opolska [on-line]. diecezja.opole.pl. [dostęp 2018-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)].
  9. ↑ Andrzej Kopacki: Tłumy mieszkańców Koźla żegnały księdza Ludwika Rutynę. nto.pl, 2010-12-16. [dostęp 2018-12-24].
  10. ↑ Zmarł najstarszy kapłan archidiecezji lwowskiej. deon.pl, 2010-12-12. [dostęp 2018-12-24].
  11. ↑ Historia tytułu. portal.kedzierzynkozle.pl, 2010-02-06. [dostęp 2018-12-27].
  12. ↑ Nie żyje ks. Ludwik Rutyna. powiat.kedzierzyn-kozle.pl, 2010-12-13. [dostęp 2018-12-24].
  13. ↑ „Polcul” dla ks. Rutyny. „Gość Niedzielny”. Nr 46/803, s. IV–V, 2005-11-13. Opole. [dostęp 2018-12-24]. 
  14. ↑ Ks. Ludwik Rutyna - laudacja. W: POLKUL FOUNDATION. Fundacja im. Jerzego Bonieckiego [on-line]. polcul.pl. [dostęp 2018-12-24].
  15. ↑ Rok 2006. Damy i Kawalerowie. ecce-homo.pl. [dostęp 2018-12-24].
  16. ↑ Jerzy Janicki: Proboszcz znad rzeki Strypy. (film). youtube.com, 2010-12-14. [dostęp 2018-12-24].
  17. ↑ Notacje ks. Ludwik Rutyna. Powrót do Buczacza. vod.tvp.pl. [dostęp 2020-04-15].
  18. ↑ Tomasz Adamek: Promenada im. księdza Rutyny w Kędzierzynie-Koźlu. radio.opole.pl, 2009-07-09. [dostęp 2020-04-16].
  19. ↑ Kartki okolicznościowe - Katowice. W: Katalog Znaków Pocztowych [on-line]. kzp.pl, 2017-02-09. [dostęp 2018-12-24].
  20. ↑ Datowniki okolicznościowe 2017. W: Katalog Znaków Pocztowych [on-line]. kzp.pl. [dostęp 2018-12-24].
  21. ↑ Andrzej Kopacki: Ekspozycja poświęcona śp. księdzu infułatowi Ludwikowi Rutynie. lokalna24.pl. [dostęp 2020-02-12].
  22. ↑ Andrzej Kopacki: Czy w Kędzierzynie-Koźlu stanie nowy pomnik? Miałby upamiętnić wielkiego duchownego. lokalna24.pl, 2020-08-19. [dostęp 2021-08-15].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

LudwikRutyna1945.jpg
Ksiądz Ludwik Rutyna
Buchach (32) - pr. Ludwik Rutyna.jpg
pr. Ludwik Rutyna, Priest of the Church of Assumption of Mary in Buchach, Ternopil Oblast, Ukraine