Ludwik Wirtemberski

Ludwik Wirtemberski

Data i miejsce urodzenia	30 sierpnia 1756 Trzebiatów
Data i miejsce śmierci	20 września 1817 Kirchheim unter Teck
Ojciec	Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski
Matka	Fryderyka Dorota Zofia z Brandenburgii-Schwedt
Żona	Maria Czartoryska, Henrietta z Nassau-Weilburg
Dzieci	Adam, Maria Dorota, Amelia, Paulina, Elżbieta Aleksandra, Aleksander Paweł
Odznaczenia

Ludwig Friedrich Alexander von Württemberg (ros. Людвиг Фридрих Александр Вюртембергский), spolszczany jako Ludwik Fryderyk Aleksander Wirtemberski (ur. 30 sierpnia 1756 w Trzebiatowie, zm. 20 września 1817 Kirchheim unter Teck) – książę Wirtembergii i do 1802 r. – Montbéliard, generał en chef Armii Wielkiego Księstwa Litewskiego na początku wojny polsko-rosyjskiej 1792, generał lejtnant komenderujący Dywizją Małopolską w latach 1790–1792, generał major wojsk pruskich, generał kawalerii armii Imperium Rosyjskiego od 1795 roku, feldmarszałek wirtemberski^[1].

Życiorys

Jego ojcem był Fryderyk Eugeniusz Wirtemberski, matką pruska księżniczka Fryderyka Zofia, był więc siostrzeńcem króla pruskiego Fryderyka II Wielkiego. Brat króla Fryderyka I Wirtemberskiego oraz żony następcy tronu Rosji, potem carycy, Marii Fiodorownej, a także arcyksiężnej Elżbiety, żony Franciszka II Habsburga, późniejszego cesarza. Służył w armii pruskiej, gdzie doszedł do rangi generała majora. Dzięki małżeństwu z późniejszą pisarką Marią Czartoryską (córką twórczyni romantycznych Puław, Izabeli z Flemingów Czartoryskiej) uzyskał polski indygenat. Następnie, w 1790 roku, król mianował go generałem lejtnantem.

W czasie wojny polsko-rosyjskiej 1792 okazał się zdrajcą, zależnym od spokrewnionych z nim obcych dworów, umyślnie zaniedbując przygotowania do walki pod pozorem ciężkiej choroby – pomiędzy atakami febry miały mu dolegać 30-godzinne konwulsje i dreszcze. W ręce polskie w Łomży dostała się jego korespondencja z Prusakami, w której pisał, że jego niedyspozycja jest udawana, a on sam nie będzie stawiał oporu uderzającej na Rzeczpospolitą armii rosyjskiej. Po ujawnieniu tej korespondencji ozdrowiały książę ruszył od razu do swoich obowiązków względem korpusu litewskiego, jednak 1 czerwca 1792 r. został zdymisjonowany. Na wieść o jego zdradzie Maria Czartoryska przysłała mu list rozwodowy^[2].

Para miała jednego syna księcia Adama Wirtemberskiego (1792–1847).

28 stycznia 1797 roku ożenił się ponownie z Henriettą z Nassau-Weilburg, a w 1798 r. kupił majątek w Wolanach w hrabstwie kłodzkim, gdzie zamieszkał w pałacu, zbudowanym przez feldmarszałka Georga Oliviera Wallisa. Para miała pięcioro dzieci^[2]:

1. Maria Dorota Wirtemberska (1797–1855) – żona arcyksięcia Józefa Habsburga, palatyna Węgier (1776–1847), protoplastka Jana Karola z Hiszpanii
2. Amelia Wirtemberska (1799–1848) – żona księcia Józefa Wettyna z Saksonii-Altenburga (1789–1868), protoplastka królów Grecji, Filipa Mountbattena, małżonka królowej Elżbiety II i Zofii, żony Jana Karola Hiszpańskiego
3. Paulina Wirtemberska (1800–1873) – wyszła za mąż w 1820 za swojego kuzyna króla Wilhelma I Wirtemberskiego
4. Elżbieta Aleksandra Wirtemberska (1802–1864) – żona księcia Wilhelma Ludwika Augusta Badeńskiego (1792–1859),
5. Aleksander Wirtemberski (1804–1885) – ożenił się z Claudiną Rhédey von Kis-Rhéde (związek morganatyczny), książę Wirtembergii; jego dzieci otrzymały tytuł „książąt Teck” od króla Wilhelma I Wirtemberskiego, poprzez Franciszka (1837–1900), ojca Marii Teck, przodek królowej Elżbiety II^[3].

Był krótko namiestnikiem Rygi. Zgodnie z życzeniem króla cała rodzina w 1807 r. musiała wrócić do Wirtembergii.

Zmarł w wieku 61 lat w Kirchheim unter Teck niedaleko Stuttgartu.

Był protektorem i członkiem honorowym lóż wolnomularskich Augusta zu goldenen Krone i Julius zu Eintracht w 1775 roku^[4].

Odznaczenia

• Order Orła Złotego (Wirtembergia)^[5]
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)^[5]
• Order św. Andrzeja (Rosja)^[5]
• Order św. Aleksandra (Rosja)^[5]
• Order św. Anny (Rosja)^[5]
• Order Orła Czarnego (Prusy)^[5]
• Order Orła Czerwonego (Prusy)^[5]
• Order Orła Białego (27 października 1784, Polska)^[5][6]
• Order św. Jana z Jerozolimy (Malta)^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Grzybowski. Właściciele pałacu na Wolanach i zaskakujące losy ich potomków…. „Ziemia Kłodzka”. 2009 (nr 187), s. 23–30. Wydawnictwo Ziemia Kłodzka. ISSN 1234-9208. OCLC 499751393. 
• Henryk Grzybowski: Ludwik Wirtemberski. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 2 (K–M). Kłodzko–Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 200–201. ISBN 978-83-60478-08-0.
• Henryk Grzybowski. Oni wszyscy z Wolan…. „Gazeta Prowincjonalna Ziemi Kłodzkiej”. 2008 (nr 6–15). Oficyna Wydawnicza Brama, Kłodzko. ISSN 1232-0048. OCLC 749185061. 
• AdamA. Wolański AdamA., Wojna polsko-rosyjska 1792 r. TadeuszT. Rawski, Warszawa: Volumen, 1996, ISBN 83-85218-48-3, ISBN 83-11-08651-6, OCLC 830125290 .