Ludwik Witkowski

Ludwik Bonifacy Witkowski

Ludwik Wiertek
Jan Konstanty Kobudziński
Michał Gładysz

Kosa, Pocisk, Michał

Ludwik Witkowski (ze zbiorów NAC)
kapitan
Data i miejsce urodzenia	5 czerwca 1914 Niwka, obecnie dzielnica Sosnowca
Data i miejsce śmierci	23 lutego 2004 Warszawa
Przebieg służby
Lata służby	1937–1948
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne Armia Krajowa
Jednostki	31 Pułk Artylerii Lekkiej 10 Pułk Artylerii Ciężkiej 24 Dywizjon Artylerii Ciężkiej Kedyw Okręgu Warszawa AK, Batalion Saperów Praskich, Oddział „Kosy”, Oddział Osłony Kwatery Głównej Komendy Okręgu Warszawskiego AK
Stanowiska	dowódca plutonu, dowódca baterii, oficer zwiadowczy, dowódca oddziału dyspozycyjnego, dowódca oddziału Kedywu, zastępca komendanta Kedywu Okręgu, dowódca oddziału Osłony Kwatery KG Okręgu
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa, kampania wrześniowa, powstanie warszawskie
Późniejsza praca	kierownik referatu w banku, naczelnik wydziału, starszy kontroler rachunkowy
Odznaczenia

Ludwik Bonifacy Witkowski vel Ludwik Wiertek vel Jan Konstanty Kobudziński vel Michał Gładysz pseud.: „Kosa”, „Pocisk”, „Michał” (ur. 5 czerwca 1914 w Niwce, obecnie dzielnicy Sosnowca, zm. 23 lutego 2004 w Warszawie) – oficer Wojska Polskiego, Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, dyplomowany kapitan artylerii służby stałej, cichociemny.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Ludwika, urzędnika pocztowego, i Anny z Naszydłowskich. Był młodszym bratem Henryka (1912–1982) ps. „Boruta”.

Po zdaniu matury w Sosnowcu w 1934 roku uczył się w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie, po czym został przydzielony do 31 pułku artylerii lekkiej. Od 1935 roku uczył się w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1937 i 66. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[1]. W marcu 1939 pełnił służbę w 10 pułku artylerii ciężkiej w Przemyślu na stanowisku dowódcy plutonu szkoły podoficerskiej^[2].

We wrześniu 1939 roku walczył w 24 dywizjonie artylerii ciężkiej na stanowisku oficera zwiadowczego. Przy próbach przekroczenia granicy polsko-węgierskiej był dwukrotnie aresztowany i zwalniany. Wreszcie udało mu się to 28 października. Był internowany na Węgrzech. 18 grudnia dotarł do Francji, gdzie został skierowany do koszar Besieres i do Camp de Coëtquidan. Pełnił tam funkcję instruktora w szkole podoficerskiej. Po upadku Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii, gdzie przydzielono go do I dywizjonu 1 pułku artylerii ciężkiej w Dundee. Na stopień porucznika został mianowany 20 marca 1941.

Zgłosił się do służby w kraju. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 29 listopada 1942 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Zrzutu dokonano w nocy z 20 na 21 lutego 1943 roku w ramach operacji „File” dowodzonej przez por. naw. Karola Gębika (zrzut na placówkę odbiorczą „Słoń” w pobliżu wsi Kotlice). W czasie skoku, na skutek bardzo silnego wiatru, doznał obrażeń, będąc ciągniętym przez spadochron po ziemi. Po aklimatyzacji w Warszawie dostał przydział do Kedywu Okręgu Śląsk AK, jednak w związku z trudnościami w przerzucie został wezwany z powrotem z Krakowa do Warszawy i przydzielony do tamtejszego Kedywu. Przez parę miesięcy chorował na dyzenterię. W lipcu 1943 roku dostał przydział na dowódcę oddziału dyspozycyjnego tzw. Batalionu Saperów Praskich kpt. Józefa Pszennego „Chwackiego”, od 1 sierpnia był dowódcą własnego, samodzielnego oddziału Kedywu, oddziału „Kosy”. Równocześnie, od listopada pełnił funkcję zastępcy komendanta Kedywu Okręgu. W rocznym okresie, do 31 lipca 1944 roku, oddział „Kosy” przeprowadził kilkadziesiąt brawurowych akcji bojowych, w tym m.in.:

• opanowanie (w sile około 70 żołnierzy) stacji kolejowej Skruda i zdobycie broni z zatrzymanego pociągu transportowego (11/12 września 1943 roku)
• akcja na pociąg towarowy koło Choszczówki (27/28 września)
• opanowanie stacji Dębe Wielkie i zatrzymanie pociągu towarowego (4/5 października)
• atak na niemiecki samochód policyjny przeprowadzający łapanki uliczne przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie (22 października, zabito 2 Niemców, 4 raniono). Tego samego dnia w tym samym miejscu zaatakowano 4 samochody z żandarmami
• wiele akcji likwidacyjnych.

26 lipca 1944 roku został mianowany dowódcą Oddziału Osłony Kwatery Głównej Komendy Okręgu Warszawskiego AK. W powstaniu warszawskim 1 sierpnia na czele Oddziału zdobył po zaciętej walce Hotel Victoria przy ul. Jasnej. Dzięki temu w tym budynku rozlokował się w pierwszych dniach powstania sztab Okręgu z Antonim Chruścielem „Monterem” na czele. „Kosa” brał udział w atakach na budynek PAST-y 8 i 20 sierpnia, na Komendę Policji, kościół świętego Krzyża w Warszawie i Hale Mirowskie. 17 września 1944 został mianowany na stopień kapitana.

Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał m.in. w obozie w Lamsdorf i Oflagu VII A Murnau, skąd został 29 kwietnia 1945 roku uwolniony przez wojska amerykańskie. 29 czerwca 1945 roku zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. W 1946 roku ukończył VI kurs Wyższej Szkoły Wojennej na obczyźnie, uzyskując tytuł oficera dyplomowanego. Do września 1946 roku służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie i kolejne 2 lata w PKPR, po czym wrócił do Polski. Był inwigilowany przez Urząd Bezpieczeństwa i Służbę Bezpieczeństwa.

Pracował jako: kierownik referatu Departamentu Zagranicznego NBP (1949–1952), naczelnik Wydziału Importu Centralnego Zarządu Zaopatrzenia Przemysłu Ciężkiego (1952–1957), starszy kontroler rachunkowy w Departamencie Zagranicznym NBP, naczelnik wydziału Departamentu Informatyki NBP. W 1978 roku przeszedł na emeryturę.

Wspólnie z bratem Henrykiem napisał książkę pt. Kedywiacy (Warszawa, 1973, Instytut Wydawniczy „Pax”). Wystąpił w filmie dokumentalnym Cichociemni z 1989 roku (scenariusz i reżyseria Marek Widarski; wystąpili w nim również: Stefan Bałuk, Bronisław Czepczak vel Górecki, Stefan Ignaszak, Stanisław Jankowski, Wacław Kopisto, Tomasz Kostuch i Józef Nowacki)^[3].

W 1952 ożenił się z Krystyną Kruszewską (ur. 1924), z którą miał dwoje dzieci: Joannę (ur. 1954) i Michała (ur. 1956).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych – 15 września 1944
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Krzyż Armii Krajowej

Przypisy

Bibliografia

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
• Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 2. Rzeszów: Wydawnictwo „Abres”, 1996, s. 196–198. ISBN 83-902499-5-2.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 436. ISBN 83-211-0537-8.
• Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 135–136.
• Profil Ludwika Witkowskiego na stronie 1944.pl. [dostęp 2014-02-20].