Lugal-irra i Meslamta-ea

Lugal-irra i Meslamta-ea – w mitologii mezopotamskiej para boskich bliźniaków, związanych ze światem podziemnym i bogiem Nergalem[1].

W tradycji mezopotamskiej obu bogów uznawano za strażników świata podziemnego[1]. W okresie nowoasyryjskim przedstawiające ich figurki zakopywano w wejściach do domów, aby strzegły one domowników przed złem[1][2]. Figurkę jednego boga zakopywano zazwyczaj po lewej stronie drzwi, a figurkę drugiego boga po stronie prawej[2]. Obie figurki były identyczne: przedstawiały one stojącego boga, odzianego w długą szatę i tiarę wielorożną, trzymającego w rękach siekierę i maczugę[2]. O obu bogach jako o strażnikach wspomina też seria zaklęć Maqlû, która opisuje ich jako „bogów-strażników, którzy wyrywają serce i ściskają wątroby”[1].

Najstarsze informacje o obu bogach jako boskiej parze bliźniaków pochodzą z okresu starobabilońskiego[1]. O samym bogu Meslamta-ea (sum. dmes-lam-ta-è-a, tłum. „ten, który wychodzi z Meslam”) wspominają już teksty z okresu wczesnodynastycznego IIIa, gdzie nazywany jest on Lugal-meslama („Królem Meslam”)[1]. Z czasem Meslamta-ea utożsamiony został z Nergalem: Nergal pod imieniem Meslamta-ea czczony był na przykład w mieście Kuta[1]. O bogu Lugal-irra (sum. dlugal-ír/ir9-ra, znaczące najprawdopodobniej „potężny pan”) najstarsze informacje pochodzą dopiero z okresu starobabilońskiego, kiedy to wymieniany już on jest jako boski bliźniak Meslamta-ei[1]. Jego również z czasem utożsamiać zaczęto z bogiem Nergalem[2]. Począwszy od okresu starobabilońskiego aż do okresu panowania Seleucydów Meslamta-ea i Lugal-irra, już jako boska para bliźniaków, wzmiankowani są regularnie w tekstach, głównie tych o charakterze magicznym[1].

Boscy bliźniacy Lugal-irra i Meslamta-ea pierwotnie byli najprawdopodobniej bóstwami opiekuńczymi miasta Kisiga w północnej Babilonii, ale z czasem zaczęto ich również wiązać z miastem Durum w pobliżu Uruk, gdzie Sin-kaszid (XIX w. p.n.e.) kazał dla nich wznieść dwie świątynie[1][2][3].

W mezopotamskich tekstach o charakterze astronomicznym/astrologicznym Lugal-irra i Meslamta-ea byli określani jako „Wielcy Bliźnięta” (znak zodiaku Bliźnięta, gwiazdozbiór Bliźniąt)[2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j Nicole Brisch, 'Lugalirra and Meslamtaea (a pair of gods)', Ancient Mesopotamian Gods and Goddesses, Oracc and the UK Higher Education Academy, 2016
  2. ↑ a b c d e f Jeremy Black, Anthony Green, Lugal-irra i Meslamta-ea, w: Słownik mitologii Mezopotamii, wydawnictwo Książnica, Katowice 2006, s. 116.
  3. ↑ Douglas R. Frayne, Old Babylonian Period (2003-1595 BC), The Royal Inscriptions of Mesopotamia – Early Periods, tom 4, University of Toronto Press, 1990, s. 459-462.