Luiz Inácio Lula da Silva
Luiz Inácio Lula da Silva (2022) | |
Data i miejsce urodzenia | 6 lub 27 października 1945 |
---|---|
Prezydent (elekt) Brazylii | |
Okres | od 1 stycznia 2023 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
35. Prezydent Brazylii | |
Okres | od 1 stycznia 2003 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Luiz Inácio Lula da Silva (wym. [luˈiz iˈnasju ˈlulɐ da ˈsiwvɐ], ur. 6 lub 27 października 1945 w Caetés)[1], bardziej znany jako Lula – brazylijski polityk, członek Partii Pracujących, 35. prezydent Brazylii w latach 2003–2011; prezydent elekt Brazylii z ponownym objęciem urzędu w 2023 roku.
Życiorys
Dzieciństwo i młodość
Jako data urodzenia podawany jest 6 października. Jednak według słów polityka, opierającego się na pamięci matki, faktycznie urodził się on 27 października 1945 roku. Pochodził z wielodzietnej rodziny robotników rolnych z Pernambuco, był ostatnim z siedmiorga dzieci. Wychowywał się bez ojca, który porzucił matkę. Po skończeniu czterech klas szkoły podstawowej zaczął (w wieku 11 lat) pracować jako robotnik niewykwalifikowany, m.in. pucybut, goniec, sprzedawca, pracownik pralni i tokarz.
W latach 70. zaangażował się w działalność lewicowych związków zawodowych; aktywność ta wiązała się z ryzykiem ze względu na panujący w Brazylii reżim wojskowy[2]. W wypadku przy pracy stracił palec. Od 1972 był jednym z przywódców ruchu związkowego. Organizował masowe protesty i strajki, był więziony.
W 1980 jako przywódca związku zawodowego metalowców kierował nielegalnym strajkiem generalnym. Za organizację strajku został skazany na trzy lata więzienia, ale ostatecznie wyrok uchylono w sądzie apelacyjnym. W tym samym roku[2] wraz z grupą innych liderów związkowych oraz intelektualistów współtworzył lewicowe skrzydło Partii Pracujących (Partido dos Trabalhadores). Od 1982 używa przydomku „Lula” jako oficjalnego nazwiska. Brał udział w kolejnych kampaniach społecznych, które doprowadziły ostatecznie do ustąpienia władz wojskowych i zmiany konstytucji (m.in. wprowadzono powszechne wybory prezydenckie). Od 1986 zasiadał w parlamencie.
Prezydent Brazylii (2003–2011)
Od 1989 brał udział w czterech kolejnych wyborach prezydenckich jako kandydat Partii Pracujących. 27 października 2002 pokonał w wyborach prezydenckich José Serrę z Brazylijskiej Partii Socjaldemokratycznej, zdobywając 61% głosów. Urząd objął 1 stycznia 2003, został ponownie wybrany w wyborach 29 października 2006 (uzyskał 60% poparcia) i pozostał prezydentem do 1 stycznia 2011.
Jako prezydent wprowadził szeroko zakrojony program reform prospołecznych, które przy zachowaniu kapitalistycznego ustroju gospodarczego służyły wyrównywaniu nierówności społecznych[2]. Jego rządy przypadły na czas rozwoju gospodarczego i umożliwiły awans społeczny dużym grupom ludności. Lula opuszczał urząd prezydencki z poparciem społecznym na poziomie 80%. Jego następcą została Dilma Rousseff. Lula planował ubieganie się o urząd prezydencki w 2018 roku[3].
Oskarżenia o korupcję
W 2014 r. wszczęto śledztwo w sprawie korupcji wśród najwyższych urzędników państwowych, polityków i przedstawicieli wielkiego biznesu. Dwa lata później Lula także stał się obiektem śledztwa, które już wcześniej doprowadziło do skazania ponad 80 osób[3]. 12 lipca 2017 r. został nieprawomocnie skazany za korupcję (przyjęcie łapówek wartych 1,2 mln dol.) na 9,5 roku więzienia. W chwili skazania był liderem sondaży przed wyborami prezydenckimi zaplanowanymi na 2018 rok[4]. 24 stycznia 2018 roku sąd drugiej instancji podtrzymał wyrok skazujący, zwiększając karę do 12 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności[5]. 8 kwietnia tego samego roku da Silva rozpoczął odsiadywanie wyroku[6] 8 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności[7] w więzieniu w Kurytybie[8].
Po tym jak pod koniec sierpnia 2018 r. sąd zakazał Luli startu w wyborach w związku z oskarżeniami o korupcję, 11 września ten wycofał się z wyborów prezydenckich i przekazał swoje poparcie Fernandowi Haddadowi, który był dotychczas jego kandydatem na wiceprezydenta[8]. Po tym jak Sąd Najwyższy Brazylii orzekł, że przepisy kodeksu karnego przewidujące skierowanie skazanego do więzienia przed wyczerpaniem wszystkich możliwości odwoławczych są niezgodne z Konstytucją, 8 listopada 2019 r. da Silva został zwolniony z więzienia[7].
8 marca 2021 roku sędzia Sądu Najwyższego Edson Fachin unieważnił wyroki skazujące Lulę i orzekł, że wydział sądu w Kurytybie nie powinien był w ogóle prowadzić sprawy[9][10]. W kwietniu 2021 r. to orzeczenie zostało potwierdzone przez większość Sądu Najwyższego Brazylii[11]. W maju 2021 oświadczył, że będzie startował w wyborach powszechnych w 2022 roku o trzecią kadencję przeciwko urzędującemu prezydentowi Jairowi Bolsonaro[12][13][14].
Prezydent Brazylii (od 2023)
2 października 2022 roku odbyła się pierwsza tura wyborów, w której Lula zdobył 48,4% głosów, a Bolsonaro 43,2%[15]. 30 października miała miejsce druga tura wyborów, w której Lula wygrał wybory, zdobywając 50,9% głosów, pokonując urzędującego prezydenta, który zdobył 49,1% głosów[16].
Odznaczenia i nagrody
- Brazylijskie
- Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Obronnej (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Marynarskiej (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Lotniczej (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Rio Branco (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Sądownictwa Wojskowego (2003) – ex officio
- Krzyż Złoty Medalu Zasługi Mauá (2003) – ex officio
- Wielki Łańcuch Medalu Konspiracji (Minas Gerais)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Pracy (2003) – ex officio
- Wielki Łańcuch Orderu Zasługi Sądownictwa Pracy (2003)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Kulturalnej (2003) – ex officio
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Naukowej (2003) – ex officio
- Zagraniczne
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi Aperipê (Sergipe)
- Wielki Łańcuch Orderu Kondora Andów (Boliwia, 2007)[17]
- Order Słonia (Dania, 2007)[18]
- Krzyż Wielki Orderu Gwiazdy Równika (Gabon, 2004)[19]
- Honorowy Towarzysz Orderu Gwiazdy Ghany (Ghana, 2005)
- Order of Excellence (Gujana, 2010)[20]
- Łańcuch Orderu Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 2003)[21]
- Wielki Łańcuch Orderu Boyacá (Kolumbia, 2005)[22]
- Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk, 2007)[23]
- Krzyż Wielki z Diamentami Orderu Słońca Peru (Peru, 2003)[24]
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Norwegia, 2003)
- Wielki Łańcuch Orderu Wolności (Portugalia, 2003)[25]
- Krzyż Wielki Orderu Wieży i Miecza (Portugalia, 2008)[25]
- Order of the Companions of O. R. Tambo I klasy (RPA, 2011)
- Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2003)[26]
- Order Wolności (Ukraina, 2009)[27]
- Łańcuch Orderu Orła Zambii (Zambia, 2011)
- Order Amílcara Cabrala I klasy (Republika Zielonego Przylądka, 2004)
- Nagroda Księcia Asturii (Hiszpania, 2003)
- Doktorat honorowy Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu (2011)
- Nagroda Lecha Wałęsy (2011)[28]
Przypisy
- ↑ „The New York Times” – Luiz Inácio Lula da Silva (ang.) [dostęp 2012-02-12].
- ↑ a b c Maciej Stasiński , Sylwetka: Inácio Lula da Silva. Grzech trybuna ludu, wyborcza.pl, 22 września 2016 [dostęp 2016-09-24] .
- ↑ a b Maciej Stasiński , Brazylia sądzi władzę, wyborcza.pl, 22 września 2016 [dostęp 2016-09-24] .
- ↑ Maciej Orłowski , Były prezydent Brazylii skazany za korupcję. Upadek jednego z najpopularniejszych polityków w tym kraju?, wyborcza.pl, 12 lipca 2017 [dostęp 2017-07-13] .
- ↑ Em decisão unânime, tribunal condena Lula em segunda instância e aumenta pena de 9 para 12 anos, „G1” [dostęp 2018-01-24] (port. braz.).
- ↑ Samantha Pearson , Lobby o nazwie 'Biblia, wołowina i kule’, „wyborcza”, 23 kwietnia 2018 [dostęp 2018-04-25] (pol.).
- ↑ a b Były prezydent wyszedł na wolność. Sąd Najwyższy orzekł w sprawie wątpliwych przepisów, TVN24.pl [dostęp 2019-12-09] .
- ↑ a b Lula wycofuje się z wyścigu o prezydenturę Brazylii, wyborcza.pl, 12 września 2018 [dostęp 2018-09-12] .
- ↑ Brazil judge annuls Lula's convictions, opens door to 2022 run, Reuters, 8 marca 2021 [dostęp 2021-05-05] .
- ↑ Janina Petelczyc , Bolsonaro ma z kim przegrać, Lula wraca do gry, KrytykaPolityczna.pl, 12 marca 2021 [dostęp 2021-03-14] (pol.).
- ↑ Brazil's Supreme Court confirms decision to annul Lula convictions, Reuters, 15 kwietnia 2021 [dostęp 2021-05-05] .
- ↑ Lula reitera candidatura presidencial Bolsonaro em 2022. valorinveste.globo.com, 20 maja 2021. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Lula Is Back. But Which Lula?. americasquarterly.org, 7 lipca 2021. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Lula 2022? Brazil poised for sensational political comeback. theguardian.com, 30 lipca 2021. [dostęp 2022-01-02].
- ↑ Brazil election goes to second round after Bolsonaro closes gap on Lula, „Financial Times”, 3 października 2022 [dostęp 2022-10-31] .
- ↑ Maciej Szefer , Brazylia wybrała nowego prezydenta. Lula wygrywa, Bolsonaro odchodzi, wiadomosci.wp.pl, 31 października 2022 [dostęp 2022-10-31] (pol.).
- ↑ „El Diario” – „Cóndor de los Andes” para Presidente de Brasil (hiszp.) [dostęp 2012-10-19].
- ↑ Ordensdetaljer. borger.dk. [dostęp 2015-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-07)]. (duń.).
- ↑ BBC Brasil, www.bbc.com [dostęp 2019-11-11] .
- ↑ Office of the President • Republic of Guyana – President Lula conferred with Guyana’s highest national award (ang.) [dostęp 2013-10-25].
- ↑ Otras disposiciones. Boletín Oficial del Estado. 2003-07-12, čís. 166, s. 27392. Online
- ↑ Uribe oferece ao Brasil saída ao Pacífico por estrada amazônica – 14/12/2005 – UOL Últimas Notícias, noticias.uol.com.br [dostęp 2019-11-11] .
- ↑ Lula será condecorado com Ordem da Águia Asteca no México – 03/08/2007 – UOL Últimas Notícias, noticias.uol.com.br [dostęp 2019-11-11] .
- ↑ Lula realiza visita para entablar alianza comercialcon entre países del Mercosur y naciones andinos – AGO. 25, 2003 – Economía – Historicos – EL UNIVERSO, www.eluniverso.com [dostęp 2019-11-11] .
- ↑ a b ENTIDADES ESTRANGEIRAS AGRACIADAS COM ORDENS PORTUGUESAS – Página Oficial das Ordens Honoríficas Portuguesas, www.ordens.presidencia.pt [dostęp 2019-11-11] .
- ↑ Про нагородження орденом князя Ярослава Мудрого, Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2022-11-01] (ukr.).
- ↑ Про нагородження орденом Свободи, Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2022-11-01] (ukr.).
- ↑ Nagroda Wałęsy dla związkowca i byłego prezydenta Brazylii (pol.) [dostęp 2011-09-30].
Linki zewnętrzne
- ISNI: 0000 0001 2144 7694
- VIAF: 98020187
- LCCN: n82021520
- GND: 120309858
- LIBRIS: 1zcfbzpk0pqjlqp
- BnF: 12505169r
- SUDOC: 078995906
- NLA: 35761290
- NKC: vse2008445795
- BNE: XX1001494
- NTA: 10187670X
- BIBSYS: 10074933
- CiNii: DA16125923
- PLWABN: 9810530291505606
- NUKAT: n2013185018
- J9U: 987007264591005171
- PTBNP: 1247938
- CANTIC: a11181242
- NSK: 000141859
- BNC: 000289468
- BLBNB: 000169926
- WorldCat: lccn-n82021520
Media użyte na tej stronie
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the Order of Naval Merit - Grand Cross (Brazil)
Autor: EricSerge, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brazilian Order of Military Merit Grand Cross
Autor: EricSerge, Licencja: CC BY-SA 4.0
Brazilian Order of Aeronautical Merit Grand Cross
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the National Order of Scientific Merit - Grand Cross (Brazil)
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Autor: Ordensherre, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ribbon of Grand Cross of the Royal Norwegian Order of Merit. Norwegian: Stripe for storkors av Den Kongelige Norske Fortjenstorden
Vector version of the signature of Luiz Inácio Lula da Silva.
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Amílcar Cabral Order - 1st Class (The Republic of Cabo Verde)
Baretka: Medal Zasługi Mauá (Wybitne Zasługi) – Brazylia.
Autor: Gonçalo Veiga, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order of Liberty - Grand Collar
(c) Casa Rosada (
President Alberto Fernández held a meeting this noon at the InterContinental Hotel in São Paulo with the president-elect of the Federative Republic of Brazil, Luiz Inácio Lula da Silva, who yesterday won the election against Jair Bolsonaro.
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ordem do Mérito Aperipê (Sergipe-Brasil)
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Słońca Peru
Baretka: Krzyż Wielki Orderu Rio Branco – Brazylia. (Ordem de Rio Branco – Grã-Cruz).
Baretka:
- Order Zasługi Sił Zbrojnych I Klasy (Krzyż Wielki) – Brazylia (1985-2002);
- Order Zasługi Obronnej I Klasy (Krzyż Wielki) – Brazylia (od 2002).
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ordem do Mérito do Trabalho (Brasil)
Baretka Krzyża Wielkiego Wojskowego Orderu Wieży i Miecza
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
This ribbon bar represents the following classes of the Order of Boyacá (Colombia):
- Extraordinary Grand Cross
- Grand Cross
- Grand Officer
Baretka: Meksykański Order Orła Azteckiego (model 2011) – I Klasa: Kollana (Łańcuch) – Meksyk.
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Medalha da Inconfidência - Grande Colar (Minas Gerais, Brasil)
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of the Star of Ghana
Autor: Ricardo Ferreira de Oliveira, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ordem do Mérito Judiciário Militar Ribbon bar
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 4.0
Ordem do Mérito Judiciário do Trabalho - Grã-Cruz (Brasil)
Ribbon bar of Order of Prince Yaroslav the Wise
Autor: Ricardo Stuckert/PR, Licencja: CC BY 3.0 br
O presidente Luiz Inácio Lula da Silva é recebido pelo presidente do Cazaquistão, Nursultan Nazarbayev
Order of Liberty (ribbon bar)
Autor: Fabio Rodrigues Pozzebom/ABr, Licencja: CC BY 3.0 br
Polish prime minister Donald Tusk and president of Brasil Luiz Inácio Lula da Silva
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Order of the Companions of O.R. Tambo (Republic of South Africa)
Autor: EricSerge, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order of Excellence of Guyana ribbon bar
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Kondora Andów
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the National Order of Merit - Grand Cross (Brazil)
Autor: Skukifish, Licencja: CC BY-SA 3.0
Ordine dell'Aquila dello Zambia - Cavaliere
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar of the Order of Cultural Merit - Grand Cross (Brazil)