Luksemburg (miasto)

Luksemburg

Lëtzebuerg (luks.)
Luxembourg (fr.)

gmina
Widok ogólny
Herb Flaga
Państwo	Luksemburg
Dystrykt	Luksemburg
Kanton	Luksemburg
Powierzchnia	51,46 km²
Populacja (2019) • liczba ludności	122 273[1]
• gęstość	2400 os./km²
Położenie na mapie Luksemburga

Luksemburg (luks. Lëtzebuerg, fr. Luxembourg, niem. Luxemburg) – gmina ze statusem miasta oraz stolica Wielkiego Księstwa Luksemburga. Jest centrum administracyjnym i finansowym państwa; położone na południu kraju, nad miejscem połączenia rzek Alzette i Pétrusse. W Luksemburgu ma swoją siedzibę kilka instytucji Unii Europejskiej, w tym jej Trybunał Sprawiedliwości.

Historia miasta

Ratusz miasta

Pałac Wielkich Książąt

W miejscu dzisiejszego miasta istniały już prawdopodobnie zabudowania w czasach cesarstwa rzymskiego, lecz obecnie za moment powstania Luksemburga przyjmuje się rok 963 gdy wywodzący się z lokalnego rodu Zygfryd kupił od opactwa benedyktyńskiego w Trewirze castellum quod dicitur Lucilinburhuc – niewielki zamek zbudowany na skale przy dawnej drodze rzymskiej z Reims do Trewiru. Zygfryd zbudował nowy zamek na skale zwanej Bock, w pobliżu której rozrosła się osada miejska. Sam Zygfryd jest dziś uznawany za pierwszego hrabiego Luksemburga, choć sam nie posługiwał się tym tytułem. Miasto otrzymało prawa miejskie w 1244. Z racji strategicznego położenia było bardzo silnie ufortyfikowane i bardzo często przechodziło z rąk do rąk. W 1443 roku książę burgundzki Filip Dobry odkupił od Elżbiety z Goerlitz Luksemburg i wkroczył do miasta rozpoczynając okres rządów Księstwa Burgundii trwający do śmierci Marii Burgundzkiej w 1482 roku. Po niej miasto odziedziczył jej syn Filip Piękny, który założył dynastię hiszpańskich Habsburgów. W 1542 i ponownie w 1543 Franciszek I Walezjusz zdobył miasto i zburzył stary zamek hrabiów luksemburskich, jednak jego rządy nie trwały długo. Po ponownym opanowaniu Luksemburga przez hiszpańskich Habsburgów, w 1684 miasto zostało zdobyte przez Francuzów, którzy następnie otoczyli je systemem nowoczesnych fortyfikacji według projektu Sebastiana Vauban. Po zakończeniu Wojny o Palatynat w roku 1697 miasto powróciło w ręce Hiszpanii, a po wojnie o sukcesję hiszpańską przeszło w ręce Austrii. Podczas Rewolucji Francuskiej miasto zostało dwukrotnie zajęte przez Francję – na krótko w 1793 roku i ponownie po 7 miesiącach oblężenia, po którym francuski inżynier Lazare Carnot stwierdził, że Luksemburg to najlepsza twierdza na świecie poza Gibraltarem, w związku z czym zaczęto określać miasto jako „Gibraltar Północy”. Po 1815 roku miasto znajdowało się pod pruską kontrolą wojskową. Po Kryzysie Luksemburskim w 1867 roku na podstawie traktatu londyńskiego miasto opuścił garnizon pruski i rozpoczęto trwającą szesnaście lat rozbiórkę potężnych fortyfikacji twierdzy.

Po wybuchu I wojny światowej, mimo ogłoszonej przez Luksemburg neutralności, 2 sierpnia 1914 roku miasto zajęli Niemcy, którzy następnie od 30 sierpnia przenieśli tu na cztery lata swój sztab. W czasie II wojny światowej od 1940 roku pod okupacją niemiecką. 10 września 1944 roku wyzwolone przez wojska amerykańskie. W grudniu 1944 i styczniu 1945 roku był ostrzelany przez Niemców 183 pociskami z działa V3 z okolic Lampaden koło Trewiru. W 1952 roku w mieście umieszczono siedzibę Wysokiej Władzy Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali.

Gospodarka

Ważny ośrodek finansowy i przemysłu stalowego, meblarskiego, garbarskiego, tekstylnego, browarów i fabryk spożywczych.

Instytucje Unii Europejskiej

Trybunał Sprawiedliwości UE

W mieście mają siedzibę Europejski Trybunał Sprawiedliwości, sekretariat Parlamentu Europejskiego, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Europejski Bank Inwestycyjny. Większość budynków instytucji europejskich zlokalizowana jest w dzielnicy Kirchberg.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Most Adolphe-Bréck z 1903 roku

Opactwo Neumünster w Luksemburgu

• Pałac Wielkich Książąt z 1572 r. z nowym skrzydłem Hôtel de la Chambre z XIX w.
• kościół św. Michała z 987 r. (kaplica zamkowa), przebudowany w stylu gotyckim
• brama św. Michała z 1050 r.
• Brama Trewirska z murami i wieżami obronnymi z okresu średniowiecza
• Katedra Notre Dame w Luksemburgu (dawny kościół Jezuitów) z 1613 r.
• Pozostałości Twierdzy Luksemburg:
  • Fort Thüngen z 1732 r.
  • Fort Ober-Grunewald
  • Skała Bock (z ruinami zamku z X wieku i kazamatami)
  • Brama des Bons-Malades (Sichepaart), Brama d’Eich i most Béinchen z 1684
  • Most zamkowy z 1735 r.
  • Fort Rumigny
  • Fort Lambert
  • Wieża Malakoff z 1861
  • Koszary Vaubana z 1684 w dzielnicy Grund
• Klasztor Kapucynów z 1623 r. (obecnie teatr)
• Opactwo benedyktynów Neumünster z 1688 r. w dzielnicy Grund
• Kolegium Jezuitów z XVII w.
• Teatr Kapucynów z XVII w.
• Pałac Château de Septfontaines z 1783 r. (właścicieli manufaktury Villeroy & Boch)
• Ratusz z 1830 r. w stylu klasycystycznym
• Most Nei Bréck z 1900 roku
• Dworzec kolejowy z 1907 r. w stylu neobarokowym
• Villa Louvigny z 1920 r. (dawna siedziba RTL)
• pomnik Gëlle Fra z 1923 r. (rekonstrukcja pomnika zburzonego przez Niemców)
• Cmentarz żołnierzy USA poległych podczas Ofensywy w Ardenach wraz z późniejszym grobem gen. Georga Pattona.
• Dzielnica Sądowa z 2003 r. (proj. Robert Krier)
• Filharmonia Luksemburska z 2002 r. (proj. Christian de Portzamparc)

Muzea

Musée d’art moderne Grand-Duc Jean

• Muzeum Historii i Sztuki (Musée national d’histoire et d’art)
• Muzeum Historii Naturalnej (Musée national d’histoire naturelle)
• Muzeum Historii Miasta (Musée d’histoire de la Ville de Luxembourg)
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej – MUDAM (Musée d’art moderne Grand-Duc Jean) proj. I.M. Pei

Transport

Tramwaj w Luksemburgu

W mieście znajdują się stacje kolejowe Luksemburg, Hollerich i lotnisko Luxembourg-Findel.

Sport

• W Luksemburgu od 1996 roku rozgrywany jest kobiecy turniej tenisowy, BGL BNP Paribas Luxembourg Open.
• W mieście działają dwa kluby piłkarskie, Racing FC Union Luksemburg i RM Hamm Benfica.

Polonia

• W 1929 roku w Luksemburgu powstał Związek Chrześcijańskich Robotników Polskich, którego kontynuatorem od 1958 r. jest Związek Polaków im. Fryderyka Chopina (Union des Polonais Fryderyk Chopin au Grand Duché de Luxembourg). W mieście działa także Polskie Towarzystwo Kulturalne w Luksemburgu (L’Association Culturelle Polonaise à Luxembourg).
• Kościół pw. św. Henryka Króla (Eglise Saint-Henri) w dzielnicy Neudorf, należy do Polskiej Misji Katolickiej.

Kultura

• Corocznie na placu Glacis odbywa się dobroczynny festiwal Scheuberfouer organizowany od 1340, kiedy to został zainicjowany przez księcia Jana Luksemburskiego.
• Poza Metz, Saarbrücken i Trewirem Luksemburg jest centrum europejskiego rejonu Saar-Lor-Lux. Od 2006 roku cztery wyżej wspomniane miasta tworzą sieć, tak zwaną Quattropole. Miasta współpracują ze sobą na różne sposoby (komunikacja, festiwale, wydarzenia kulturalne).
• W roku 2007 Luksemburg był Europejską Stolicą Kultury i reprezentował rejon Saar-Lor-Lux.

Zobacz też

• Radio Luxembourg, Luksemburgowie
• Synagoga w Luksemburgu
• Uniwersytet Luksemburski
• Historia Luksemburga

Przypisy