Lumparn

Lumparn
Lumpari
Ilustracja
Panorama zatoki
Państwo Finlandia
Terytorium autonomiczne Wyspy Alandzkie
Powierzchnia~80[1] km²
Wymiary10 × 10 km
Głębokość
• średnia
• maksymalna
20 m
35 m
Mapka zatoki
Lumparn to duża zatoka w południowo-wschodniej części wyspy
Położenie na mapie Wysp Alandzkich
Mapa konturowa Wysp Alandzkich, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Lumparn”
Położenie na mapie Finlandii
Mapa konturowa Finlandii, w lewym dolnym rogu znajduje się punkt z opisem „Lumparn”
Ziemia60°08′20″N 20°07′30″E/60,138889 20,125000
Lumparn
Ilustracja
Ciało niebieskieZiemia
Średnica krateru9
Wiekok. 1 Ga

Lumparn – duża zatoka na wyspie Fasta Åland w archipelagu Wysp Alandzkich.

Geografia

W zatoce Lumparn znajduje się niewiele wysp. Ma ona płaskie dno, zbudowane z piaskowców i wapieni. Z morzem łączą ją głęboko wcięte cieśniny, w tym Slottsundet o długości 4 km i Färjsundet[2].

Pochodzenie i geologia

Najprawdopodobniej około miliarda lat temu, w proterozoiku, w obszar współczesnych Wysp Alandzkich trafiła mała planetoida. W wyniku upadku w skałach osadowych i pokrytym przez nie podłożu krystalicznym powstał krater uderzeniowy o średnicy 9 kilometrów[3]. Krater został następnie przykryty osadami; pomiędzy plejstoceńskimi osadami a podłożem z pokruszonego granitu rapakiwi znajduje się warstwa kambryjskich i ordowickich wapieni, które przetrwały okres erozji lodowcowej[1], co czyni tę zatokę jednym z niewielu miejsc w Finlandii, gdzie występują skamieniałości[4].

Przypisy

  1. ↑ a b Lumparn impact structure (ang.). Uniwersytet Helsiński, Department of Physics, Faculty of Science. [dostęp 2013-06-15].
  2. ↑ Lumparn (fiń.). W: Uppslagsverket Finland [on-line]. [dostęp 2013-06-15].
  3. ↑ Lumparn (ang.). Earth Impact Database. [dostęp 2013-06-14].
  4. ↑ Anneli Uutela: Åländska fossilrika kalkstenar (szw.). Naturhistoriska Centralmuseet, Uniwersytet Helsiński, 2006-04-06. [dostęp 2013-06-15].

Media użyte na tej stronie

Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Lumparn (panorama).jpg
Autor: Erik Wannee, Licencja: CC BY-SA 3.0
Panoramic view of Lumparn (Åland), seen from the south shore (Lemland)
Finland physical map.svg
Finland physical map, parameters equal to File:Finland location map.svg
Fasta Aland.jpg
Fasta Åland, główna wyspa archipelagu Wysp Alandzkich.
Lumparn.png
Autor: Piirka, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Lumparn bay, Åland, Finland, with the impact structure area marked
Åland location map.svg
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Positionskarte der Åland Quadratische Plattkarte, N-S-Streckung 100 %, Geographische Begrenzung der Karte: * N: 61.0° N * S: 59.5° N * W: 19.0° O * O: 22.0° O