Luszowice (powiat dąbrowski)

Luszowice

wieś
Kościół w Luszowicach
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	dąbrowski
Gmina	Radgoszcz
Wysokość	217 m n.p.m.
Liczba ludności	2700
Strefa numeracyjna	14
Kod pocztowy	33-206[1]
Tablice rejestracyjne	KDA
SIMC	0827455
Położenie na mapie gminy Radgoszcz Luszowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Luszowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Luszowice
Położenie na mapie powiatu dąbrowskiego Luszowice
50°09′17″N 21°06′13″E/50,154722 21,103611

Luszowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie dąbrowskim, w gminie Radgoszcz^[2].

W latach 1954-1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Luszowice, po jej zniesieniu w gromadzie Radgoszcz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa tarnowskiego.

Części wsi

Historia

Luszowice to druga pod względem liczby mieszkańców miejscowość w gminie. Wieś istniała już w XIV wieku. Luszowice pierwotnie były wsią królewską, czego dowodzi darowanie jej przez Władysława Jagiełłę, Janowi z Tarnowa wojewodzie sandomierskiemu, za jego wierną służbę Królowej Jadwidze, oraz za starania jakie poczynił, by doprowadzić do małżeństwa Jadwigi z Jagiełłą w roku 1386. Akt nadania miał miejsce w Bieczu 8 czerwca 1386 r., dokument wydany w języku łacińskim.

W roku 1536 wieś Luszowice należała w połowie do Jana Tarnowskiego, wojewody ruskiego i Doroty Tarnowskiej, żony Jana Tarły. Wiadomo, że Tarłowie herbu Topór byli pierwszymi dziedzicami wsi, którzy w niej osiedli. W Starej Wsi wybudowali zamek obronny, a w Luszowicach Górnych na Dębowcu dworek.

„Encyklopedia Powszechna” z 1864 roku podaje : „Luszowice, wieś w Galicji w cyrkule tarnowskim, dwie mile od Tarnowa (...) ma zamek starożytny (...) zbudowany w stylu włoskim, dawniej miał dwa piętra, dziś o jednym i świecącym pustkami, jest bliskim ruiny. Charakter architektury: rów otaczający i herb Topór u bramy świadczą, że Tarłowie tą obronną siedzibę w końcu XVII wieku z dawnego zamku dla siebie przerobili lub nowy wystawili. Zygmunt Tarło „Pułkownik Jego Królewskiej Mości” bierze udział w walkach ze Szwedami, walczy też pod Wiedniem w wojsku Sobieskiego. Opromieniony sławą obrońca katolicyzmu zasłynął jako fundator kościoła w Luszowicach. W 1686 roku w Luszowicach erygowano parafie. Dwa lata wcześniej Zygmunt Tarło wydzierżawił wieś kapitule krakowskiej”.

Encyklopedia Orgelbranda z 1864 roku podaje, że „w kościele częścią drewnianym, częścią murowanym we włoskim stylu, z kaplicą (...) mieszczą się groby tej możnej niegdyś rodziny, pomiędzy tymi zaś złożone jest ciało Adama Tarły, wojewody lubelskiego głośnego z pojedynku pod Marymontem, w którym zginął w roku 1744”.

Po Tarłach właścicielami Luszowic zostali Prebendowscy, a po uwłaszczeniu w 1848 r. majątek luszowicki przejęła hrabina Konstancja z Wiktorów Romerowa. W tym czasie parafia Luszowce liczyła 2900 ludności katolickiej i 200 izraelitów.

Tuż przed I wojną światową rozpoczęto w Luszowicach budowę nowego kościoła, zakończoną po wojnie. W okresie międzywojennym Luszowice dwukrotnie odwiedził Wincenty Witos. Po raz pierwszy w 1924 roku na wiecu zorganizowanym na placu Adama Madury. Mówił o zorganizowaniu chłopa polskiego, który żywi naród, potrafi bronić swego kraju. II wojna światowa odcisnęła na tych terenach bardzo wyraźne piętno. Pierwsze niemieckie bomby spadły na wieś już 1 września. Wiele osób wywieziono do obozów koncentracyjnych, przymusowej pracy w Niemczech, wielu zamordował „kat powiśla” – Engelbert Guzdek.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[5].

• Kościół parafialny pw. św. Józefa Oblubieńca z 1913 r,
  • cmentarz kościelny,
  • ogrodzenie.

Infrastruktura

Ośrodek zdrowia, szkoła podstawowa.

Osoby związane z miejscowością

• Franciszek Pabian.

Zobacz też

• Inne miejscowości o nazwie Luszowice

Przypisy