Lutynia (powiat pleszewski)

Lutynia

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	pleszewski
Gmina	Dobrzyca
Liczba ludności	350
Strefa numeracyjna	62
Kod pocztowy	63-330[1]
Tablice rejestracyjne	PPL
SIMC	0196517
Położenie na mapie gminy Dobrzyca Lutynia
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Lutynia
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Lutynia
Położenie na mapie powiatu pleszewskiego Lutynia
51°53′03″N 17°38′44″E/51,884167 17,645556

Lutynia – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim, w gminie Dobrzyca nad rzeką Lutynia.

Lutynia uzyskała lokację miejską przed 1458 rokiem, zdegradowana po 1505 roku^[2].

Historia

Korab - herb Lutyńskich

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1398 roku. Lutynia swoją nazwę wzięła bądź od luty, tzn. sroga, bądź od rzeki tu przepływającej, noszącej nazwę Lutyni. W 1458 Lutynia jest wspominana jako miasteczko. Była majątkiem rodzinnym rodziny Lutyńskich, herbu Korab. Najdawniejsi znani właściciele to Korabici z Kwiatkowa - a z nich, znany w 1414, kasztelan Jerzy Biechowski oraz, znany w 1422 r., kasztelan śremski Jan.

Ruiny dworku Lutyńskich w Lutyni

Ocalałe fragm.sztukaterii dworku Lutyńskich w Lutyni

Widok dworu przed 1912

W Lutyni około 1600 r. urodził się Ludwik Samuel Twardowski herbu Ogończyk - słynny XVII - wieczny poeta, znany i ceniony na dworze Wazów.

Od XVI w. majątek był w posiadaniu rodziny Pabianowskich. Od XVII w. majątek zmienił właścicieli. Najpierw przeszedł w ręce Oborskich, następnie Twardowskich i Złotnickich. W 1802 Lutynię kupił Józef Otulski, w którego rękach była to końca XIX w. Kolejni właściciele to Mukułowscy, którzy sprzedali Lutynię po 20 latach od zakupu rodzinie Skoroszewskich.

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Krotoszyn w rejencji poznańskiej^[3]. Lutynia należała do okręgu koźmińskiego tego powiatu i stanowiła odrębny majątek, którego właścicielem była wówczas Józefina Bogdańska^[3]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 210 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 19 dymów (domostw)^[3].

Przy drodze do wsi znajdował się przystanek rozebranego odcinka Krotoszyn - Pleszew Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej. Pociąg zakończył bieg 12 stycznia 1986 r. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kaliskim.

W Lutyni znajduje się kościół z początku XIX wieku. Działa tu także klub sportowy, a przez wieś przebiega żółty szlak turystyczny Pleszew – Lutynia – Dobrzyca o długości 18 km.

Przystanek kolei wąskotorowej

Przy drodze powiatowej Pleszew - Krotoszyn, między Dobrzycą a Fabianowem zlokalizowany był przystanek osobowy zlikwidowanej 12 stycznia 1986 roku linii Krotoszyńskiej Kolei Dojazdowej relacji Krotoszyn Wąskotorowy - Dobrzyca - Pleszew Wąskotorowy - Pleszew Miasto - Broniszewice^[4]. Odległość od przystanku do wsi wynosiła 3 km. Przystanek powstał z chwilą budowy linii relacji Dobrzyca - Pleszew Miasto w 1900 r. Pierwszy skład przejechał przez Lutynię 10 lipca 1900 r. Po likwidacji przez Polskie Koleje Państwowe KKD tory, peron i wiata zostały rozebrane.

Linki zewnętrzne

• Lutynia (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 493 .

Zobacz też: Parafia Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej w Lutyni

Przypisy