Málinec

Málinec

Kościół Ewangelicki w Málincu
Państwo	Słowacja
Kraj	bańskobystrzycki
Powiat	Poltár
Starosta	Igor Čepko[1]
Powierzchnia	50 km²
Wysokość	290 m n.p.m.
Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość	1519 30 os./km²
Nr kierunkowy	047
Kod pocztowy	985 26
Tablice rejestracyjne	PT
Położenie na mapie Słowacji Málinec
48°29′50″N 19°40′50″E/48,497222 19,680556
Strona internetowa

Málinec – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Poltár.

Położenie

Leży u południowych podnóży Rudaw Weporskich, w górnej części doliny Ipoli. Centrum wsi leży na wysokości 290 m n.p.m., lecz otaczające ją grzbiety sięgają 400-500 m wyżej. Najwyższym punktem jest szczyt Bykovo (1110 m n.p.m.), usytuowany na prawym brzegu Ipoli, ok. 9 km na północ od centrum wsi.

Historia

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z roku 1514^[2]. Należała do feudalnego „państwa” z siedzibą na zamku Divín. Była bardzo rozległą wsią: jej obszar wynosił pierwotnie ok. 96 km2. Poza samym „centrum” wsi obejmowała 16 osad i przysiółków (miejsc. „łazów”), rozrzuconych w górze doliny i po otaczających ją stokach. Mieszkańcy zajmowali się hodowlą i pracą w lasach, ale także wydobyciem rud żelaza czy kamienia budowlanego. W XIX w. rozwinął się drobny przemysł: działała niewielka huta żelaza, huta szkła (od 1852 r.), warzelnia potażu, papiernia.

Demografia

Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwały 1524 osoby, w tym 778 kobiet i 746 mężczyzn^[3].

W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco^[4]:

• Słowacy – 96,24%
• Czesi – 0,21%
• Romowie – 2,87%
• Ukraińcy – 0,07%
• Węgrzy – 0,21%

Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco^[4]:

• Katolicy rzymscy – 32,38%
• Grekokatolicy – 0,14%
• Ewangelicy – 51,33%
• Prawosławni – 0,14%
• Ateiści – 13,96%
• Przedstawiciele innych wyznań – 0,21%
• Nie podano – 1,78%

    Zmiany liczby ludności w miejscowości Málinec od 1996 roku.
    Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky

Inne

Na terenie katastralnym Málinca znajduje się zbiornik wodny Málinec, utworzony przez przegrodzenie Ipoli zaporą wodną ok. 2,5 km powyżej centrum wsi.

Na lewym brzegu doliny Ipoli (dziś nad wschodnim brzegiem zbiornika zaporowego, poniżej nowej drogi) źródło mineralne "Šťavica" - naturalna szczawa żelazista. Jego lecznicze właściwości były znane już w XIX w. Przyjeżdżali korzystać z niego goście m.in. z Łuczeńca, Rymawskiej Soboty, a nawet z Budapesztu. Obecnie obudowane, z ogólnodostępnym ujęciem.

Obiekty zabytkowe

Dzwonnica wiejska w Málincu

• Dzwonnica wiejska późnobarokowa z 1763 r., murowana z drewnianym pięterkiem, nakrytym wysokim dachem wieżowym. Restaurowana w latach 1924 i 2004.^[5]
• Kościół ewangelicki tzw. tolerancyjny, klasycystyczny z 1795 r. z dzwonnicą dobudowaną w 1820 r. Murowany, jednonawowy, z koliście zamkniętym prezbiterium. Ołtarz, ambona i kamienna chrzcielnica z 1820 r., klasycystyczne.^[6]
• Chałupa drewniana, zrębowa, z połowy XIX w. Rekonstruowany w 2006 r. Obecnie muzeum wiejskie.^[5]
• Kapliczka w osiedlu Dobrý Potok (dawniej Ipeľský Potok) - murowana z 1932 r. z drewnianą wieżyczką. Gruntownie remontowana w roku 1975.^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Veporské vrchy, Turistická mapa 1:50 000, 3 wydanie, wyd. VKÚ Harmanec 2005,ISBN 80-8042-377-6;