Mózgowie

Preparat ludzkiego mózgu:
1. śródmózgowie 2. most 3. rdzeń przedłużony 4. móżdżek 5. kresomózgowie
Porównanie wielkości mózgów ssaków

Mózgowie (łac. encephalon[1]) – najważniejsza, centralna część ośrodkowego układu nerwowego u kręgowców (w tym u człowieka) znajdująca się w czaszce. Najważniejsze jego funkcje to sterowanie, nadzorowanie działania, homeostaza organizmu (m.in. częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze krwi, równowaga wodno-elektrolitowa, temperatura ciała), a także wyższe funkcje nerwowe (funkcje poznawcze, popędowe, pamięć i uczenie się).

Mózgowie jest zmodyfikowanym odcinkiem rdzenia kręgowego, w którym między neuronami czuciowymi i ruchowymi występuje zwielokrotniona liczba neuronów kojarzeniowych. Wraz z rozwojem ewolucyjnym u kręgowców kadłuby komórek nerwowych w mózgowiu formowały coraz lepiej wyodrębnione jądra i korę, a ich wypustki drogi, pasma, pęczki, wiązki i spoidła. Prymitywna organizacja układu utrzymała się jednak w tworze siatkowatym (formatio reticularis)[2].

Mózgowie dorosłych osobników utworzone jest z pięciu pęcherzyków mózgowia występujących u embrionu. Są to[2]:

  1. kresomózgowie (telencephalon)
  2. międzymózgowie (diencephalon)
  3. śródmózgowie (mesencephalon)
  4. tyłomózgowie lub móżdżek (metencephalon lub cerebellum)
  5. rdzeniomózgowie (rdzeń przedłużony) (myelencephalon lub medulla oblongata)

Mózgowie składa się z mózgu (cerebrum) i pnia mózgu (truncus cerebri), przy czym granice między tymi strukturami są różnie ujmowane[2].

W anatomii kręgowców do mózgu zalicza się wszystkie odcinki mózgowia z wyjątkiem móżdżku i rdzenia przedłużonego, a niekiedy też z wyjątkiem śródmózgowia. Klinicyści zaliczają do mózgu tylko półkule mózgu, a resztę do pnia mózgu. W anatomii człowieka mózgiem określane jest zwykle całe kresomózgowie, a pozostałe odcinki zaliczane są do pnia mózgu[2].

Bochenek i Reicher dzielą mózgowie na: półkule mózgu, móżdżek i pień mózgu[1].

Wyróżnia się trzy opony mózgowia (meninges encephali):

  1. opona twarda mózgowia (dura mater encephali) – najbardziej zewnętrzna
  2. pajęczynówka mózgowia (arachnoidea encephali) – środkowa
  3. opona miękka mózgowia (pia mater encephali) – bezpośrednio przylegająca do mózgowia

W mózgowiu występują komory mózgowia (ventriculi cerebri):

  • w kresomózgowiu dwie komory boczne (czyli komora I oraz II),
  • w międzymózgowiu komora III (połączona z komorami bocznymi),
  • w rdzeniomózgowiu komora IV (która łączy się z komorą III w śródmózgowiu wodociągiem Sylwiusza).

Komory mózgowia wypełnia płyn mózgowo-rdzeniowy (liquor cerebrospinalis) – wodnista, przejrzysta, zasadowa ciecz (wypełnia również kanał ośrodkowy rdzenia kręgowego, jamę podtwardówkową i podpajęczynówkową oraz zbiorniki podpajęczynówkowe).

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. T. IV. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 2006, s. 114–115.
  2. ↑ a b c d Andrzej Jasiński: Układ nerwowy. W: H. Szarski: Anatomia porównawcza kręgowców. Warszawa: PWN, 1976, s. 334–335.

Bibliografia

  • Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1993. ISBN 978-83-200-4251-1.
Anatomia człowieka: mózgowie
przodomózgowie
kresomózgowie
międzymózgowie
śródmózgowie
tyłomózgowie
tyłomózgowie wtórne
rdzeniomózgowie

Star of life2.svg

Media użyte na tej stronie

File-ComparitiveBrainSize-PL.jpg
Porównanie wielkości mózgów, tłumaczenie z commons.
Star of life2.svg
Star of life, blue version. Represents the Rod of Asclepius, with a snake around it, on a 6-branch star shaped as the cross of 3 thick 3:1 rectangles.
Design:
The logo is basically unicolor, most often a slate or medium blue, but this design uses a slightly lighter shade of blue for the outer outline of the cross, and the outlines of the rod and of the snake. The background is transparent (but the star includes a small inner plain white outline). This makes this image usable and visible on any background, including blue. The light shade of color for the outlines makes the form more visible at smaller resolutions, so that the image can easily be used as an icon.

This SVG file was manually created to specify alignments, to use only integers at the core 192x192 size, to get smooth curves on connection points (without any angle), to make a perfect logo centered in a exact square, to use a more precise geometry for the star and to use slate blue color with slightly lighter outlines on the cross, the rod and snake.

Finally, the SVG file is clean and contains no unnecessary XML elements or attributes, CSS styles or transforms that are usually added silently by common SVG editors (like Sodipodi or Inkscape) and that just pollute the final document, so it just needs the core SVG elements for the rendering. This is why its file size is so small.
Human cerebrum lateral view, a part of temporal lobe resected description.JPG
Autor:

John A Beal, PhD

Dep't. of Cellular Biology & Anatomy, Louisiana State University Health Sciences Center Shreveport, Licencja: CC BY 2.5

Human brain - lateral view, dissected revealing the brainstem

If we take out the area of the Cerebrum outlined in blue in the [Image:Human brain lateral view cut-line brainstem.JPG Photo before],the brainstem and its connections to the Cerebrum & Cerebellum can be appreciated.


  1. Mesencephalon - Midbrain
  2. Pons
  3. Medulla oblongata
  4. Cerebellum
  5. Cerebrum


(font: arial black, size: 10 and 14)