Mława

Mława
miasto i gmina
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

mławski

Prawa miejskie

1429[1]

Burmistrz

Sławomir Kowalewski

Powierzchnia

34,80[2] km²

Wysokość

135–180 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


33 700[3]
968 os./km²

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

06-500, 06-501, 06-502

Tablice rejestracyjne

WML

Położenie na mapie powiatu mławskiego
Mapa konturowa powiatu mławskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Mława”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Mława”
Ziemia53°07′38″N 20°21′27″E/53,127222 20,357500
TERC (TERYT)

1413011

SIMC

0930696

Hasło promocyjne: Mława. Twoje miejsce. Twój czas
Urząd miejski
Stary Rynek 19
06-500 Mława
Strona internetowa
BIP
Hala Targowa z 1912 r.
Cerkiew św. Jerzego (1913 r.)
Kawaleria rosyjska przed wyruszeniem na front I wojny światowej (zobacz: bitwa pod Tannenbergiem)
Niemieccy żołnierze w czasie I wojny światowej w Mławie
Jeńcy rosyjscy maszerują przez Mławę (okres I wojny światowej)
Defilada polskich żołnierzy, XX-lecie międzywojenne
Grupa uczniów szkoły żydowskiej
Niemcy zajmują miasto po bitwie mławskiej (wrzesień 1939)
Niemieccy żołnierze oglądają zniszczone zabudowania Mławy (prawdopodobnie wrzesień 1939)
Zniszczony dom mieszkalny w Mławie (wrzesień 1939)
Mur getta w Mławie
Zrujnowana Mława
Centrum Mławy w latach 70. XX w.
Pomnik Obrońców Mławy
V Rekonstrukcja bitwy pod Mławą. Inscenizacja na Starym Rynku

Mławamiasto w Polsce w województwie mazowieckim, siedziba powiatu mławskiego. Miasto leży na Północnym Mazowszu, na Wzniesieniach Mławskich, w pobliżu rzeki Mławki, tuż przy granicy z województwem warmińsko-mazurskim.

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ciechanowskiego

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto zamieszkiwało 33 700 osób[4].

Mława była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[5] w starostwie mławskim w ziemi zawkrzeńskiej województwa płockiego w 1784 roku[6].

Mława jest jednym z najstarszych miast Mazowsza[7].

Geografia

Według danych z roku 2005 Mława ma obszar 34,86 km², w tym:

  • użytki rolne: 54%
  • użytki leśne: 24%
  • tereny zurbanizowane i zabudowane: 21%
  • pozostałe – tereny różne i pod wodą 1%

Miasto stanowi 2,08% powierzchni powiatu.

Sąsiednie gminy: Iłowo-Osada, Lipowiec Kościelny, Szydłowo, Wieczfnia Kościelna, Wiśniewo, Dzierzgowo

Historia

Kalendarium

  • 1426 – 2 lipca trzej książęta mazowieccy: Siemowit V, Trojden II i Władysław I odbywają w Mławie posiedzenie sądu książęcego[8]
  • 1429 – 13 lipca nadanie praw miejskich[7]. Książęta mazowieccy, Siemowit, Kazimierz II, Władysław I, nadają Mławie przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim[8], na tzw. surowym korzeniu[7]
  • 1470 – pierwszy mławianin Jakub, syn Wojciecha z Mławy zapisał się na Akademię Krakowską[8]
  • 1477 – prawdopodobny rok wzniesienia pierwszego murowanego kościoła – kościół parafialny na rynku pod wezwaniem św. Trójcy[8][7]
  • 1485 – najstarsza (pierwsza) wzmianka o szkole parafialnej i jej nauczycielu, był nim bakałarz Mikołaj
  • 1491 – został zatwierdzony przez księcia Janusza II cech szewców w Mławie na prawach szewców w Ciechanowie
  • 1495 – Mława przestała być miastem książęcym i została przez króla Jana Olbrachta włączona do ziem Królestwa Polskiego stając się częścią dóbr królewskich[8][7]. Mława została starostwem niegrodzkim
  • 1504 – źródła historyczne wymieniają pierwszego znanego burmistrza Mławy, którym jest Piotr Czychwlas[8]
  • 1507 – pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Mławie[9].
  • 1521 – podczas wojny pruskiej Mławę najechały i złupiły wojska krzyżackie, w mieście wybuchł wielki pożar[8][7]
  • 1543 – Zygmunt I Stary potwierdza przywileje dla miasta
  • 1545
    • Mława powiększyła swoje terytorium przez włączenie do miasta części łąk Niemyje
    • przywilej Zygmunta Starego na pobudowanie ratusza[8][7]
  • 1550 – prawdopodobnie w tym roku powstał na obecnym wzgórzu cmentarnym drewniany kościół pw. św. Wawrzyńca[8]
  • 1564 – lustracja miasta wymienia 429 domy[7]
  • 1572–1573 – epidemia dżumy, zmarło 1300 osób[8][7][10]
  • Pod koniec XVI w. Janusz Grabowski wykupił wójtostwo Mławy z rąk prywatnych[11]
  • 1659 – wojska szwedzkie spaliły Mławę[8][7]
  • 1661–1662 – epidemia dżumy[8][7]
  • 1692 – 23 listopada wielki pożar strawił prawie całe miasto włącznie z kościołem i ratuszem[8][7][12]
  • 1708–1712 – epidemia dżumy[8][7][10]
  • 1730 – powstanie na mocy przywileju Augusta II cechu oraczy
  • 1764 – Mława staje się starostwem grodowym[8][7]. Do starostwa należą wsie: Modła, Nowa Wieś, Wola i Mławka
  • 1765 – według lustracji miasto liczy 85 domów
  • 1776 – 19 września kolejny wielki pożar[7][13] niszczy pięć ulic i ratusz[14][15][12]
  • 1782 – zakończenie odbudowy spalonego ratusza[8]
  • 1795 – Mława przechodzi pod panowanie Prus (III rozbiór Polski)[8]
  • 1797 – władze zaborcze zorganizowały getto żydowskie[8]
  • 1805 – powstała pierwsza apteka[8]
  • 1807 – Mława została włączona do Księstwa Warszawskiego[8]
  • 1815 – Mława została włączona do Królestwa Polskiego[8]
  • 1824 – zwiększenie terytorium miasta przez włącznie w jego skład przedmieść (wsi?) Zabrody
  • 1837 – epidemia cholery[8], powstanie powiatu mławskiego[16]
  • 1856 – powstaje szpital[8][7]
  • 20.02.1864 – potyczka Powstania Styczniowego[17]
  • 1869 – popowstaniowe represje, carskie władze zamykają szkołę powiatową[8][18]
  • 1877 – oddanie do użytku linii kolejowej, dworca, powstaje komora celna i warsztaty kolejowe[8]
  • 1881 – powstanie ochotniczej straży pożarnej[8][7]
  • 1898 – epidemia cholery[8]
  • 1905 – strajki kolejarzy i młodzieży szkolnej[16]
  • 1906
    • otwarcie Szkoły Handlowej (siedmioklasowej, obecnie Liceum Ogólnokształcące nr 1)[8][18]
    • otwarcie pierwszej biblioteki i czytelni[8]
  • 1909 – powstała Mławska Spółdzielnia spożywców[8]
  • 1914 (lipiec i sierpień) – miasto na przemian ośmiokrotnie zajmowane przez wojska niemieckie i rosyjskie[8]
  • 1917 – powstało gimnazjum żydowskie[8]
  • 8–10 sierpnia 1920 – obrona miasta przed bolszewikami[19]

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Celnej „Mława”[20].

Mława została przyłączona do Rzeszy Niemieckiej[8]

  • 1940 – utworzenie w grudniu getta dla ludności żydowskiej[21]. Zajmowało ono obszar w rejonie ulic: Warszawskiej, Długiej, Płockiej, Zduńskiej i Szewskiej[21].
  • do 1942 – likwidacja getta (listopad)[21]. Wymordowanie przez Niemców 6.500 mławskich Żydów[22]
  • 1945 – 18 stycznia Niemcy zamordowali w żwirowni na Kalkówce pod Mławą 364 osoby[8]
  • 1945 – 3 czerwca oddział podziemia niepodległościowego Wiktora Zacheusza Nowowiejskiego rozbił miejscowy Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i uwolnił więźniów[23]
  • 1958 – uruchomienia zakładów obuwniczych, powstanie Towarzystwa Miłośników Ziemi Mławskiej[16]
  • 1962 – powstanie zakładów mleczarskich i proszkowni mleka[16]
  • 1968 – uruchomienie zakładów mięsnych[16]
  • 1971 – powstają zakłady urządzeń dźwigowych[16]
  • 1975 – likwidacja powiatu mławskiego[16]
  • 1985 – w Mławie uroczystą wizytę złożył przedstawiciel stolicy apostolskiej arcybiskup Luigi Poggi[8]
  • 1987 – powstała parafia Matki Bożej Królowej Polski[8]
  • 1991 – Pogrom mławski[24]
  • 1999 – Mława po raz kolejny stała się miastem powiatowym[8]
  • 2003 – 12 października Rada Miejska w Mławie nadała tytuł Honorowego Obywatela miasta Mławy papieżowi Janowi Pawłowi II[25][8]
  • 2004 – 1 stycznia przyłączono do granic administracyjnych Mławy wsie Piekiełko i Krajewo[8]
  • 2013 – 31 sierpnia Mławę odwiedził Prezydent RP Bronisław Komorowski z okazji bitwy pod Mławą[26]
  • 2014 – 10 października uruchomiona została Mławska Komunikacja Miejska[27]

Najstarsze ślady osadnictwa w Mławie, datowane na przełom XIII i XIV w., odkryto w rejonie obecnego rynku oraz na przedmieściach Kozielsk i Zabrody[7]. W rejonie obecnego Starego Rynku przed rokiem 1491 istniała osada przedlokacyjna[7]. Miała ona charakter targowy. Odbywały się tutaj sądy książęce[7].

W chwili lokacji Mława leżała w północnej części Mazowsza, przy granicy z ówczesnym państwem zakonu krzyżackiego[7]. W średniowieczu przez tereny Zawkrza, na którym leży Mława, przebiegały szlaki handlowe łączące wschodnie Mazowsze z Wielkopolską, a także Warszawę z Państwem Krzyżackim[7]. Znaczenie tych ostatnich stało się istotne zwłaszcza na początku XV w.[7]

Pierwszy wczesnośredniowieczny gród na terenie obecnej Mławy (w Kozielsku) powstał z powodu pobliskich dróg oraz obronnego charakteru miejsca[7]. Wykopaliska wskazują, że szlaki te funkcjonowały już w XII-XIII w.[7] Szacuje się, że obecny układ drogowy pokrywa się z przedlokacyjną siecią dróg[7].

Przygraniczne położenie na szlakach handlowych okazało się korzystne dla rozwoju miasta[7]. Jego mieszkańcy zajmowali się handlem, głównie bydłem z Rusi[7]. Miasto wielokrotnie otrzymywało przywileje handlowe[28][7]. Wytyczony w czasie lokacji stosunkowo duży rynek targowy (120×145 m) potwierdza handlowy charakter miasta[7]. W 1477 r. na rynku wybudowano kościół, w 1545 r. król Zygmunt Stary wydał miastu prawo do zbudowania ratusza, który również powstał w przestrzeni rozległego rynku[7].

Mława od roku 1495 jako jedno z trzech miast powiatowych ziemi zawkrzeńskiej wchodziło w skład Mazowsza Płockiego jako dobra królewskie[7]. Siedzibę starosty stanowił nieistniejący już budynek w rejonie obecnej Lelewelówki. Miasto liczyło wtedy około 2500 mieszkańców, z których 60% zatrudnionych było w blisko 250 zakładach rzemieślniczych, skupionych w 12 cechach[7]. Głównymi źródłami dochodów były jarmarki oraz produkcja i eksport do Gdańska piwa, do cechu piwowarów należało 120 mieszkańców[7]. W 1564 r. w Mławie było 429 domów[7].

Przez liczne pożary[29] i epidemie dżumy[30] Mława straciła w wiekach XVII i XVIII znaczenie. Stan ten trwał do połowy XVIII w.[7] Przykładowo w 1616 r. liczba domów spadła do 320, w 1664 r. do zaledwie 45 (liczba ludności to jedynie 20 rzemieślników)[7].

W Mławie po raz pierwszy epidemię  dżumy odnotowano w źródłach w latach 1572–1573[10]. W ciągu roku liczba mieszkańców i podmiejskiej wsi Modły spadła o połowę: zmarło ok. 1300 osób, czyli więcej niż połowa mieszkańców[10]. Urzędnik spisujący stan inwentarza (dóbr miejskich w 1573 roku) tymi słowami podsumował skutki epidemii: „Powietrzem ludzi wymarło w miasteczku i we wsi Modle wiele ultra 1300. Drudzy głodem umarli i nędznieli bardzo”[10].

W 1689 roku o stosowanie czarów zostały oskarżone Marianna Kukulina i Zofia Rzeszotarska; w procesie sądowym zostały skazane na śmierć poprzez spalenie na stosie, wyrok wykonany został na tzw. „szubienicznej górze”[31].

Pożar w 1692 roku wybuchł w niedzielę 23 listopada, nieznane są jego przyczyny[12]. Ogień został przeniesiony na stojący samodzielnie murowany ratusz i kościół parafialny, których nie udało się odizolować od płomieni[12]. Oba budynki doszczętnie spłonęły[12]. W późniejszych aktach wizytacyjnych zanotowano, że z mławskiej świątyni, zbudowanej w stylu gotyckim, pozostały wypalone mury i fundamenty[12]. Gwałtowność pożaru spowodowała, że z dymem poszły drewniane ołtarze, obrazy czy organy z początku XVIII[12]. Uratowano jedynie barokowe tabernakulum oraz znajdujące się w skarbcu księgi metrykalne i miejskie[12]. Jan III Sobieski zwolnił miasto od płacenia podatków na kilka lat[12].

W roku 1764 ponownie ustanowiono w mieście przez sejm koronny starostwo grodowe; miasto stało się siedzibą administracyjną i sądowniczą ziemi zawkrzeńskiej[7]. Liczba domów w mieście wynosiła wówczas 85[7].

Za Stanisława Augusta Poniatowskiego odbudowano ratusz, wybudowano na rynku cztery studnie[7]. Rozwój miasta został zahamowany przez rozbiory Polski (Mława znalazła się w Prusach) i pożar z roku 1783, w którym spłonęły niemalże wszystkie domy[7].

W 1840 r. w Mławie przywrócono zarówno siedzibę powiatu, jak i sądu okręgowego[7]. Dodatkowo w mieście, ponownie znów przygranicznym, powstała komora celna, powstały: szpital (1856), spichlerz (1860), synagoga (1856), zbór ewangelicki (1870) i cerkiew (1879), rozbudowano także kościół parafialny (1882–1886)[7]. Rozwój istotnie przyspieszył wraz z wybudowaniem w sąsiedztwie Mławy linii Kolei Nadwiślańskiej (stacja kolejowa na Wólce)[7]. W centrum miasta, w rejonie Nowego Rynku powstała siedziba ochotniczej straży pożarnej (1881)[7]. Wokół placu oraz w centralnej części miasta powstawały nowe murowane kamienice, głównie w stylu secesyjnym. W 1905 r., na północ od rynku, wybudowano halę targową[7]. Liczba ludności wzrosła do 8 tysięcy[7]. Pod koniec XIX w. w Mławie były trzy place targowe: Stary Rynek z ratuszem i kościołem, Nowy Rynek oraz trzeci, zwany Zielonym[7]. W mieście handlowano głównie zbożem oraz wełną[7].

Na początku XX w. Mława liczyła 15 tysięcy mieszkańców i około 600 domów[7]. 120 z nich było murowanych[7]. Mława stała się najbogatszym miastem północnego Mazowsza[7]. W 1917 r. Wólka formalnie została włączona w granice administracyjne Mławy[7]. W 1921 r. liczba mieszkańców wzrosła do 17 tysięcy[7].

Mława należała do najbardziej kulturalnych żydowskich miasteczek w Polsce. Ta mała żydowska gmina wydała kilka pokoleń żydowskiej inteligencji.

Mordechaj Canin, Przez ruiny i zgliszcza, s. 310

II wojna światowa spowodowała zniszczenie 67% zabudowy[7].

Po wojnie miasto dynamicznie się rozwijało, do 2001 roku liczba mieszkańców wzrosła do ponad 31 tysięcy osób[7].

Zabytki

Kamienica secesyjna, Stary Rynek
Kamienica secesyjna, narożnik ulic Stefana Żeromskiego i 3 Maja
Kamienica secesyjna przy ul. Franciszka Żwirki
Kamienica secesyjna, ul. Władysława Reymonta (mieści placówkę banku)
Modernistyczny budynek, ówcześnie oddziału Banku Polskiego (zbud. w l. 30 XX wieku), ul. Joachima Lelewela 6
Modernistyczny Dom Handlowy w Mławie ul. Bolesława Chrobrego 7
  • Kościół parafialny pw. św. Trójcy – wybudowany prawdopodobnie w 1477 r[8]. pierwotnie w stylu gotyckim. Po pożarze z 1692 roku został odnowiony w stylu barokowym latach 1712–1719. Powiększony i całkowicie przebudowany w latach 1882–1886 w stylu stylu neobarokowym poprzez dostawienie naw bocznych i wież frontowych[32]. Pozostałościami po pierwotnym założeniu gotyckim są ściany prezbiterium z oknem nad ołtarzem, łuk tęczowy oddzielający prezbiterium od nawy głównej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie przypora zewnętrzna znajdująca się obecnie wewnątrz świątyni.
  • Kościół pw. św. Wawrzyńca – 1786 r. na wzgórzu cmentarnym, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją frontową. Wcześniejsza od kościoła zakrystia sklepiona kolebkowo–krzyżowo powstała w 2 poł. XVI wieku z fundacji mieszczan mławskich braci Zagórnych: Marcina i Andrzeja kanonika gnieźnieńskiego. W 1550 roku powstał kolejny kościół drewniany, a w 1786 obecny murowany[33].
  • Ratusz miejski – odbudowany pod koniec XVIII w.[8] Z wieży ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 hejnał Mławy[34][35]
  • Spichlerz „Lelewelówka” drewniany z XVIII w., jedyna pozostałość po zabudowaniach starościńskich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem
  • Kamienice z elementami dekoracji secesyjnych z początku XX w.
  • Pomnik Obrońcom Mławy upamiętniający bitwę pod Mławą w 1939 r.
  • Pozycja Mławska – linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzień II wojny światowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronów żelbetowych, pozostałości budowli ziemno drewnianych i okopów. Pozycja Mławska była główna areną bitwy po Mławą
  • Więzienie powiatowe wybudowane w 1889 roku, obecnie siedziba Oddziału w Mławie Archiwum Państwowego w Warszawie.
  • Hala Targowa z 1912 roku wybudowana według projektu miejskiego architekta Stefana Usakiewcza
  • Spichlerz Obywatelski przy ulicy Długiej, wybudowany w latach sześćdziesiątych XIX wieku, obecnie supermarket i dom handlowy
  • Park miejski im. Józefa Piłsudskiego, założony w 1897 roku jako ogród spacerowy, powstał z poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany „Salonem Mławy”. Po II wojnie światowej nazwany im. J. Stalina, a od 1956 do 2017 im. Dąbrowszczaków. W parku warto zobaczyć fontannę wykonaną w brązie według projektu autorstwa Andrzeja Borcza przedstawiającą czterech zdunów, legendarnych założycieli miasta i Muławę od której imienia miasto wywodzi swoją nazwę, pomnik Józefa Piłsudskiego, Dąb Niepodległości z tablicą pamiątkową oraz dawną popówkę, jedyna pozostałość po zburzonej cerkwi w tzw. II RP, mieszcząca Urząd Stanu Cywilnego w Mławie.
  • Budynek bankowy przy ulicy J.Lelewela 6 (lata trzydzieste XX w.) – przykład architektury modernistycznej (funkcjonalizm), realizacja pracy dyplomowej absolwenta Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej Wacława Olszewskiego (domniemane autorstwo projektu)[36].
  • Dom drewniany piętrowy przy ulicy Warszawskiej 51
  • Dom Handlowy w Mławie oddany do użytku w 1963 r.

Demografia

Dane z 31 grudnia 2004[37]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
Jednostkaosób%osób%osób%
Populacja30 95710016 17852,614 77947,4
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]
890,0464,8424,6

Dane z 31 grudnia 2015[38]:

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja31 03010016 25352,314 77747,7
  • Piramida wieku mieszkańców Mławy w 2014 roku[39].
    Piramida wieku Mlawa.png

Osiedla

  • Osiedle nr 1 – Śródmieście
  • Osiedle nr 2 – Warszawska
  • Osiedle nr 3 – Andersa
  • Osiedle nr 4 – Wójtostwo
  • Osiedle nr 5 – Kościuszki
  • Osiedle nr 6 – Kopernika
  • Osiedle nr 7 – Przemysłowe
  • Osiedle nr 8 – Obrońców Mławy
  • Osiedle nr 9 – Wólka
  • Osiedle nr 10 – Kozielsk
  • Osiedle nr 11 – Piekiełko
  • Osiedle nr 12 – Krajewo
  • Osiedle nr 13 – Książąt Mazowieckich
  • Osiedle nr 14 – Zawkrze
  • Osiedle nr 15 – Młodych

Gospodarka

(c) enonim, CC BY-SA 3.0
LG Electronics w Mławie
Sławomir Kowalewski, burmistrz miasta Mława

Miasto już za czasu socjalizmu nabyło tradycję przemysłu elektronicznego poprzez zakład UNITRY, które to wraz z przemianami ustrojowymi, przestały istnieć. Następnie w latach dziewięćdziesiątych powstał CURTIS Zbigniewa Niemczyckiego produkujący telewizory. W 1999 r. fabrykę kupiło LG, którą to rozbudowało i zwiększyło zatrudnienie. Dzisiaj w zakładzie produkuje się telewizory najnowszej generacji i urządzenia mobilne spod tej marki. Poza tym drugim pracodawcą pod względem zatrudnienia jest ubojnia drobiu Wipasz.

Oba zakłady znajdują się w Dzielnicy Przemysłowej miasta. Oprócz tego w mieście działają mali producenci obuwia, wędlin, zakład produkujący windy.

Transport

W Mławie funkcjonuje Mławska Komunikacja Miejska (MKM), kiedyś zarządzana przez nieistniejące już przedsiębiorstwo PKS Mława, swojego czasu jedna z największych firm tego typu w województwie mazowieckim[40], teraz przez Urząd Miasta.MKM posiada 4 linie[27]: 1, 2, 3 oraz 4. Autobusy kursują przez cały rok. Mieszkańcy korzystają z niej za darmo dzięki „Karcie Mławiaka”[41].

W Mławie znajdują się dwa dworce kolejowe:

Przez Mławę przebiega droga krajowa nr 7, drogi wojewódzkie: nr 544 Brodnica – Działdowo – Mława – Przasnysz – Ostrołęka, nr 563 Rypin – Żuromin – Mława, nr 615 Mława – Ciechanów, drogi powiatowe o numerach: 351, 303, 312, 320, 352.

W 2012 otwarto oficjalnie sanitarne lądowisko Mława-Szpital.

Edukacja

I Liceum Ogólnokształcące przy ul. Wyspiańskiego

Edukacja mławska ma bogate tradycje historyczne. Zapewnia pełny cykl edukacyjny od żłobka po studia wyższe – zarówno w placówkach publicznych, jak i prywatnych. W Mławie znajduje się 6 szkół podstawowych i 1 podstawowa szkoła specjalna, 4 licea ogólnokształcące i 5 liceów profilowanych i szkół zawodowych. Tę podstawową edukację uzupełnia szkolnictwo artystyczne – szkoła muzyczna I i II stopnia i wyższe – Zamiejscowy Wydział Elektroniki, Dziennikarstwa i Technik Multimedialnych w Mławie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie. Kształci on studentów w kierunkach Elektronika i Telekomunikacja oraz Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna.

Życie kulturalne

  • Kino „Kosmos”
  • Miejski Dom Kultury
  • Muzeum Ziemi Zawkrzeńskiej
  • Muzeum Juszkiewiczów – prywatne
  • Stacja Naukowa im. Stanisława Herbsta
  • Galeria Z – pracownia malarska
  • Archiwum Państwowe
  • Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia – sala koncertowa z organami

Media lokalne

Radio

  • Radio 7 – 90,8 FM
  • RMF MAXXX Mazowsze – 88,4 FM

Telewizja

  • TV Mława

Gazety

  • Gazeta Mławska
  • Nowy Kurier Mławski

Portale internetowe

Wspólnoty religijne

Kościół katolicki

Kościół Matki Bożej Królowej Polski

Kościół Wolnych Chrześcijan w RP

  • Zbór Kościoła Wolnych Chrześcijan w Mławie

Kościół Chrześcijański

  • Zbór w Mławie

Świadkowie Jehowy

Sport i turystyka

(c) enonim, CC BY-SA 3.0
Pływalnia MOSiR
  • Stowarzyszenie Sportowo-Rekreacyjne „TEMPO” Mława
  • Zalew „Ruda”
  • Stadion Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
  • Mławska Hala Sportowa
  • Klub Sportowy „Mławskie Centrum Tańca” www.taniec.mlawa.pl
  • Klub Strzelectwa Sportowego „Kaliber” – w pełni kryta strzelnica sportowa
  • Mławska Kolej Dojazdowa (wąskotorowa)
  • Korty ziemne „TKiKF Relax”
  • Kryty basen
  • MKS „Mławianka” Mława
  • AZS UWM Mława – siatkówka
  • Las miejski – strzelnica sportowa, ścieżka zdrowia, miejsce spacerów
  • Park miejski im. Dąbrowszczaków
  • Uczniowski klub judo
  • 19 sierpnia 2007 miał miejsce w Mławie wyścig rowerowy z serii Mazovia MTB Marathon. Rozegrano też Mistrzostwa Mazowsza w Maratonie MTB
  • Klub Pływacki Płetwal Mława

Honorowi obywatele Miasta Mławy

Współpraca międzynarodowa

(c) enonim, CC BY-SA 3.0
Fragment parku miejskiego w Mławie
(c) geo573, CC BY 3.0
Widok na Ratusz od strony ulicy Warszawskiej

Miasta partnerskie:

Odznaczenia

  • Order Krzyża Grunwaldu II klasy (1979)[50]

Zobacz też

Przypisy

  1. Kalendarz historyczny.
  2. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2012 r., Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2013-04-08].
  3. Liczba ludności | Mława, www.mlawa.pl [dostęp 2019-12-27] (pol.).
  4. GUS – Baza Demografia 2019, Liczba ludności | Mława, GUS – Bank Danych Lokalnych. Wyniki badań bieżących z 30.06 2019, 30 czerwca 2019 (pol.).
  5. Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
  6. Karol de Perthées, Mapa szczegółowa województwa płockiego i ziemi dobrzyńskiej, 1784.
  7. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd Izabela Sobierajska, Teresa Wyszyńska, Przemieszczanie się centrum Mławy w historii jej rozwoju – znaczenie centrotwórcze stacji kolejowej Mława Miasto, DOI10.21858/msr.24.05.
  8. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at Z historii Mławy fakty, daty, wydarzenia..., www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  9. Maurycy Horn, Najstarszy rejestr osiedli żydowskich w Polsce w 1507 r., w: Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego 1974, nr 3 (91), s. 15.
  10. a b c d e Epidemia dżumy w XVI wieku, Codziennik mławski – Mława, 22 stycznia 2019 [dostęp 2019-01-28] (pol.).
  11. Wojciech Górczyk. Ciechanów – Lokacja i geneza herbu. „In Tempore”, s. 11, 2010. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. ISSN 1898-9020. [dostęp 2011-07-20]. (pol.). 
  12. a b c d e f g h i Gore! Gore! Wielki pożar w Mławie, Codziennik mławski – Mława, 3 marca 2019 [dostęp 2019-03-03] (pol.).
  13. PUBLIKACJE EDUKACYJNE, www.publikacje.edu.pl [dostęp 2018-11-09].
  14. Przywilej króla Zygmunta Starego na budowę ratusza, „Codziennik mławski – Mława”, 28 października 2018 [dostęp 2018-11-09] (pol.).
  15. Ratusz Miejski | Mława, www.mlawa.pl [dostęp 2018-11-09] (pol.).
  16. a b c d e f g Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński, Mazowsze. Mały przewodnik, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1978, s. 167–168.
  17. Daniel Krzanowski, Bitwy i potyczki 1863-1864 : na podstawie materiałów drukowanych i rękopiśmiennych Muzeum Narodowego w Rapperswilu, Szczecin: Volumina.pl Reprinty, 2012, ISBN 978-83-62905-53-9, OCLC 932217796 [dostęp 2020-09-19].
  18. a b Leszek Arent, Powstanie Szkoły Handlowej, „Codziennik Mławski”, archive.vn, 5 kwietnia 2020 [dostęp 2020-04-05].
  19. Wojciech Zawadzki Pomorze 1920, Bellona 2015.
  20. Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927, s. 168.
  21. a b c Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 324. ISBN 83-01-00065-1.
  22. Tomasz Szypulski, Historia – Punkt Informacji Turystycznej w Mławie – Miejski Dom Kultury w Mławie [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  23. Tadeusz Swat, „...Przed Bogiem i historią”. Księga ofiar komunistycznego reżimu w Polsce lat 1944–1956. Mazowsze. Warszawa 2003, s. 242.
  24. Pogrom Cyganów w Mławie „Gazeta Wyborcza” z dnia 28 czerwca 1991 s. 1.
  25. a b Net P.C., Papież Jan Paweł II, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  26. VI Rekonstrukcja Bitwy pod Mławą 2013 | HISTORIA.org.pl – historia, kultura, muzea, matura, rekonstrukcje i recenzje historyczne, historia.org.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  27. a b MKM.
  28. Potwierdzane w latach 1543, 1565, 1576, 1602, 1667, 1724, 1745, 1779.
  29. W latach 1521, 1659, 1692, 1776.
  30. W latach 1572–1573, 1661–1662 i 1708–1712.
  31. Spalenie na stosie dwóch czarownic?, Codziennik mławski – Mława, 2019 [dostęp 2019-01-01] (pol.).
  32. Robert M. Kunkel „Architektura Gotycka na Mazowszu”, wyd. DiG, Warszawa 2006, s. 273.
  33. Robert M. Kunkel „Architektura Gotycka na Mazowszu”, wyd. DiG, Warszawa 2006, s. 274.
  34. Net P.C., Hejnał Miasta Mława, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  35. Tomasz Szypulski, Symbole – Punkt Informacji Turystycznej w Mławie – Miejski Dom Kultury w Mławie [dostęp 2018-03-31] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-01] (pol.).
  36. Ziemia Zawkrzeńska, tom III, praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. Ryszarda Juszkiewicza, rozdz. Ryszard Małowiecki Rozwój przestrzenny Mławy, [w:] Stacja Naukowa w Mławie im. Stanisława Herbsta, str 121.
  37. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska, Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2007 r.), Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008, ISSN 1734-6118 (pol.).
  38. Urząd Statystyczny w Warszawie, Statystyczne Vademecum Samorządowca, 2015.
  39. Mława w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  40. Mobilis Group. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-14)].
  41. Karta Mławiaka.
  42. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2019-11-23].
  43. Net P.C., Cecylia Dudzińska, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  44. Net P.C., Zbigniew Niemczycki, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  45. Net P.C., Lech Wałęsa, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  46. Net P.C., Ignacy Mościcki – Prezydent Rzeczypospolitej, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-09] (pol.).
  47. Net P.C., Kombatancji, weterani Bitwy pod Mławą, www.mlawa.pl [dostęp 2018-03-31] (pol.).
  48. Nie żyje profesor Ryszard Juszkiewicz – honorowy obywatel Mławy | Mława, www.mlawa.pl [dostęp 2019-02-24].
  49. Włoskie gminy Castellalto, Cellino Attanasio, Cermignano, Canzano podpisały umowę wspólnie jako Związek Gmin 4C.
  50. Wykaz miejscowości wyróżnionych odznaczeniami państwowymi. W: Urszula Lewandowska, Krystyna Malik: Przewodnik po Polsce. Warszawa: Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, 1991, s. 21. ISBN 83-217-2519-8. (pol.).

Bibliografia

  • Ziemia Zawkrzeńska (praca zbiorowa), Mława 1996, wyd. Stacja Naukowa w Mławie im. Stanisława Herbsta, ISBN (brak)
  • Wojciech Górczyk. Ciechanów – Lokacja i geneza herbu. „In Tempore”, s. 11, 2010. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. ISSN 1898-9020. [dostęp 2011-07-20]. (pol.). 
  • Leszek Zygner, Historia parafii mławskiej, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1995, OCLC 805358166.
  • Leszek Zygner, Mława – miasto pogranicza, Ciechanów 2002, wyd. Drukarz S.C. i Stowarzyszenie Rozwoju Wiedzy i Umiejętności w Mławie, ISBN 83-905127-7-7.
  • Katalog Zabytków Sztuki w Polsce pod redakcją Izabeli Galiciej i Hanny Sygietyńskiej, tom X – Dawne województwo warszawskie zeszyt 9 – Mława i okolice, Warszawa 1985, wyd. Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, ISBN 83-221-0300-X.
  • Dominik Staszewski, Mława – opis historyczny, Warszawa 1907, druk Fr. Karpińskiego, Elektoralna 14, ISBN (brak)
  • Józef Ostaszewski, Osobliwości historyczne Mławy, Mława 1937, druk B. Kowalskiego, ISBN (brak)
  • Hufiec ZHP Mława
  • Mława w dokumencie archiwalnym. mlawa.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
V rekonstrukcja Bitwy o Mławę, miasto 0976.jpg
Autor:


Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Adam Kliczek, http://memoriesstay.com (CC-BY-SA-3.0)
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony.
Kontakt ze mną: adam.kliczek@gmail.com

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
V rekonstrukcja Bitwy o Mławę - inscenizacja nalotu na miasto.
Niborska 3, Mława, obecnie Padlewskiego 07.jpg
Tyły plebanii z widoczną częścią ogrodu. Od 1873 roku budynek przy Niborskiej 3 w Mławie był siedzibą mławskich proboszczów. We wrześniu 1939 budynek plebanii został zniszczony podczas ostrzału Mławy i rozebrany w późniejszym okresie
Budynek bankowy w Mławie.jpg
Autor: Czonek, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Modernistyczny budynek banku w Mławie przy ulicy Lelewela 6 lata trzydzieste XX w.
Cerkiew św. jerzego mława1913.jpg
Cerkiew św. Jerzego w Łomży
Powiat mławski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu mławskiego, Polska
LG Electronics Mława - panoramio.jpg
(c) enonim, CC BY-SA 3.0
LG Electronics Mława
Mława. Zniszczony dom mieszkalny (2-245).jpg
Zniszczony dom mieszkalny w Mławie
Kosciół św Wawrzyńca Mława 3.jpg
Autor: Czonek, Licencja: CC BY 2.5
Kosciół pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca z 1786 roku, późnobarokowy z klasycyzującą elewacją, na wzgórzu cmentarza grzebalnego w Mławie. Widok ogólny.
Mława lata 70.jpg
Centrum Mławy
Portret Józefa Piłsudskiego - Park Miejski Mława 5.jpg
Portret Józefa Piłsudskiego w wejściu do mławskiego parku od ul. 3-go Maja (od 1931)
Dom Handlowy Mława.jpg
Autor: Betonowe, Licencja: CC BY-SA 4.0
DH Handlowiec, widok elewacji od strony zachodniej.
Niemieccy żołnierze odpoczywają (Mykwa w Mławie), plac Mykwy.jpg
I Wojna Światowa. W tle dom na Placu Mykwy w Mławie przed starą Mykwą. Była tu miejska Talmud Tora, zarządzał: Fejwel Kankus. Po przeniesieniu Talmud Tory do budynku przy ul. Smolarnia 6, dom ten służył jako dom modlitewny (sztibl) chasydów cadyka z Góry Kalwarii. W okresie międzywojennym budynek został wyremontowany i przebudowany.
Grupa uczniów przed budynkiem szkoły - plac Mykwy - Mława.jpg
Grupa uczniów. Talmud Tora - kilka oddziałów. Zarządzający szkołą: Fejwel Kankus
Widok na ul.Warszawska ,w oddali wieża Ratusza - panoramio.jpg
(c) geo573, CC BY 3.0
widok na ul.Warszawska ,w oddali wieża Ratusza
V rekonstrukcja Bitwy o Mławę, miasto 0801.jpg
Autor:


Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Adam Kliczek, http://memoriesstay.com (CC-BY-SA-3.0)
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony.
Kontakt ze mną: adam.kliczek@gmail.com

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
V rekonstrukcja Bitwy pod Mławą. Burmistrz miasta Sławomir Kowalewski przemawia przed inscenizacją nalotu na miasto.
Mława kamienica secesyjna ulŻwirki.jpg
Autor: Czonek, Licencja: CC BY 2.5
Kamienica secesyjna w Mławie, ul. Żwirki 11
Park miejski, 2003 - panoramio.jpg
(c) enonim, CC BY-SA 3.0
Park miejski, 2003
Hala Targowa na ul. Żwirki 22 w Mławie 01.jpg
zbudowana w 1905, arch. inż. Stefan Usakiewicz
V rekonstrukcja Bitwy pod Mławą 1685.jpg
Autor:


Jeśli chcesz wykorzystać to zdjęcie, proszę o jego podpisanie w następujący sposób:
autor: Adam Kliczek, http://memoriesstay.com (CC-BY-SA-3.0)
W przypadku zamieszczenia zdjęcia na stronie internetowej, poproszę o przesłanie informacji mailowej z adresem tej strony.
Kontakt ze mną: adam.kliczek@gmail.com

More information about pictures pl en +/−

Translations of this template pl en +/−

, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Znicze pod Pomnikiem Piechura w Uniszkach Zawadzkich upamiętniające 864 ofiar Bitwy pod Mławą. V rekonstrukcja Bitwy pod Mławą, 1. września 2012.
Kozia 5 Mława 03.jpg
Widok z góry na spaloną synagogę w Mławie
Piramida wieku Mlawa.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Mławy, 2014
Cerkiew, Mława 02.jpg
Budowę rozpoczęto 09.1877. Projektant: Trusow. Konsekrowana 28.10.1879, rozebrana w 1925.
Narutowicza 6 - Mława 02.jpg
W latach 1797-98 na placu przy ul. Poświętnej (obecnie ul. Narutowicza) został wybudowany dom z przeznaczeniem na ewangelicką szkołę normalną. Areszt mieścił się w tym budynku do 1873 roku. Na początku wojny Niemcy zajęli budynek na magazyn.
Ratusz Miejski - Mława 10.jpg
Budowa obecnego ratusza miała miejsce między 1778 a 1782 rokiem. W 1836 roku powstaje projekt postawienia wieży z zegarem. W dniu 5 stycznia 1925 roku burmistrz Ochrymowicz uroczyście otworzył nową salę Rady Miejskiej. W czasie okupacji Niemcy przeprowadzili remont ratusza i rozebrali wieżę zegarową
Mława, ul. Mariacka. Kościół Parafii Matki Bożej Królowej Polski..jpg
Autor: TravelMind, Licencja: CC BY-SA 3.0
Budowa kościoła rozpoczęła się w 1995 r. Zakończoną ją w 2001 r.
POL Mława flag.svg
Autor: MesserWoland, Licencja: CC-BY-SA-3.0
flaga miasta Mława
Mława, 03.jpg
Autor: Honza Groh (Jagro), Licencja: CC BY-SA 3.0
Mława, gmina miejska, powiat mławski, Województwo mazowieckie
Getto w Mławie - tablica 24.04.41.jpg
drewniana tablica na ceglanym murze - napis: "Achtung! Seuchengefahr! Das Betreten des Gettos ist Nichtjuden verboten." Mlawa 24.4.41" "Uważaj na zagrożenie epidemią! Wejście do getta jest zabronione dla nie-Żydów". Mława 24.4.41"
Ratusz Mława StaryRynek.jpg
Autor: Czonek, Licencja: CC BY 2.5
Ratusz miejski w Mławie na Starym Rynku. Historyczny budynek z wieżą zegarową i dobudowane w czasie II Wojny Światowej skrzydło (po prawej). W tle dzwonnica i wieże kościoła Św. Trójcy. Mława, woj. mazowieckie, Polska.