Młodzawy Duże

Młodzawy Duże

wieś
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	pińczowski
Gmina	Pińczów
Liczba ludności (2019)	577}[1]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	28-400[2]
Tablice rejestracyjne	TPI
SIMC	0263142[3]
Położenie na mapie gminy Pińczów Młodzawy Duże
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Młodzawy Duże
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Młodzawy Duże
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego Młodzawy Duże
50°27′45,0″N 20°30′11,6″E/50,462500 20,503222

Młodzawy Duże – wieś sołecka^[4] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Pińczów^[5][3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Przez Młodzawy Duże przebiega nieczynna wąskotorowa linia kolejowa Umianowice – Cudzynowice Świętokrzyskiej Kolei Dojazdowej.

Zachowany do dziś rów przeciwczołgowy z niemieckiej linii umocnień A1, w lesie koło Młodzaw Dużych, ma jeszcze 2,3 m głębokości i 6,5 m szerokości u góry

Od 20 sierpnia 1944 roku w Młodzawach Dużych działał niemiecki obóz pracy. Istniał od 20 sierpnia 1944 do 12 stycznia 1945 roku. Znajdował się na terenie i w zabudowaniach podworskich. Budynki miały wymiary 20x8 m i 40x18 m. Przez obóz przeszło około 20 tysięcy Polaków, a przeciętny stan zaludnienia wynosił 1000 osób. Posiłki więźniów były bardzo liche i nie było szpitala. Pilnującymi byli tam sami Niemcy z SS. Ci się bardzo ordynarnie i źle obchodzili, tak z ludźmi z obozu, jak i z ludnością (z zeznań wójta gminy Chroberz Piotra Gila złożonych 9 października 1945 roku i 4 czerwca 1947 roku). Obóz składał się z ogrodzonego placu, na którym była stodoła i stary budynek gospodarczy. Stodoła służyła za noclegownię. W nocy osadzeni sypiali z braku miejsca ułożeni blisko siebie, w dużym ścisku. Warunki sanitarne były bardzo złe (z relacji Stanisławy Popek z Biedrzykowic przetrzymywanej w tym obozie). Więźniowie z tego obozu pracowali przy kopaniu dużych (głębokości ponad 2,5 m i szerokości u góry ok. 6,5 m) rowów przeciwczołgowych stanowiących część niemieckiej linii umocnień A1 – „Venus”, zachowanej do dziś na odcinku do Michałowa (do dziś przetrwał niemal niezniszczony rów mający ok. 6,5 km długości, jest to prawodpodobnie najdłuższy taki rów przeciwpancerny z zachowanych w całej Polsce). Za uchylanie się od pracy karano śmiercią – między innymi w Młodzawach Dużych Niemcy zastrzelili 3 kobiety. Pracujący byli bardzo dobrze pilnowani – co kilka metrów stał Niemiec, a każde wyjście za potrzebą odbywało się pod eskortą. Niemcy przechadzali się wzdłuż kopanego rowu, pilnie obserwując pracujących (relacja S. Popek). W obozie tym podczas ucieczki z obozu został zastrzelony [28 grudnia 1944 r] przez wartownika Michał Zadara ze wsi Michałowice, gminy Czarnocin, powiatu pińczowskiego. Został przez rodzinę zabrany i pochowany na cmentarzu parafialnym w Stradowie gminy Chroberz (z zeznań P. Gila złożonych 4 czerwca 1947 roku). Od sierpnia do grudnia 1944 r. komendantem tego obozu w Młodzawach był SS-Hauptsturmführer Theodor van Eupen, zbrodniarz wojenny, wcześniej komendant obozu w Treblince I, który stacjonował w Chrobrzu^[6].

Zobacz też

• Młodzawy Małe

Bibliografia

• Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907-1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 40-57, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27]. 

Przypisy