M-1 (szybowiec)
| ||
Dane podstawowe | ||
Państwo | Polska | |
Producent | Wielkopolska Wytwórnia Samolotów Samolot | |
Konstruktor | Piotr Tułacz | |
Typ | szybowiec | |
Konstrukcja | drewniana | |
Załoga | 1 | |
Historia | ||
Data oblotu | 29 sierpnia 1923 | |
Liczba egzemplarzy | 1 | |
Liczba wypadków | 1 | |
Dane techniczne | ||
Wymiary | ||
Rozpiętość | 11,8 m | |
Wydłużenie | 8,5 | |
Długość | 6 m | |
Wysokość | 1,4 m | |
Powierzchnia nośna | 16,3 m² | |
Masa | ||
Własna | 98 kg | |
Użyteczna | 70 kg | |
Startowa | 168 kg | |
Dane operacyjne | ||
Użytkownicy | ||
Polska |
M-1 – polski szybowiec amatorski zbudowany w dwudziestoleciu międzywojennym.
Historia
Inżynier Piotr Tułacz, zatrudniony jako konstruktor w Wielkopolskiej Wytwórni Samolotów Samolot w Poznaniu, zaprojektował i zbudował w 1923 roku szybowiec M-1. Konstrukcja powstała w warsztatach 3. pułku lotniczego, odznaczała się wysokim poziomem technicznym i innowacyjnym systemem sterowania[1]. Płat był podzielony na dwie części, które miały możliwość obrotu wokół osi poprzecznej. Odchylenie obu części skrzydła w jednym kierunku zastępowało ster wysokości, a przy wychyleniu w przeciwnych kierunkach dawało efekt podobny do użycia lotek[2].
Szybowiec został zgłoszony do udziału w I Konkursie Ślizgowców w Białce Tatrzańskiej. Spośród szybowców zgromadzonych na starcie wyróżniał go bezlotkowy system sterowania oraz to, że był jednym z dwóch szybowców wyposażonych w podwozie płozowe. Sterowanie poprzeczne zastąpiono zmianą kąta nastawienia płata lewego i prawego. Każda połowa skrzydła była zamocowana obrotowo w dwóch punktach: w okuciu głównym oraz na wierzchołku krótkich zastrzałów łączących płat z kadłubem. Mechanizm sterowania pozwalał jednakową zmianę kąta natarcia całego skrzydła oraz również na niezależną różną od siebie zmianę kąta natarcia płata lewego i prawego[3]. Podczas konkursu jego pilotem był kpt. Franciszek Wieden. 29 sierpnia szybowiec wykonał swój pierwszy lot, który trwał 17 sekund[4]. Skomplikowany system sterowania spowodował jego rozbicie, pilot odniósł w wypadku obrażenia[5]. Konstruktor nie zdecydował się na odbudowę szybowca.
Konstrukcja
Jednomiejscowy szybowiec konstrukcji drewnianej, w układzie górnopłatu typu parasol.
Kadłub o przekroju prostokątnym, półskorupowy, czteropodłużnicowy, kryty sklejką. Na końcu kadłuba znajdował się statecznik pionowy. Płat o obrysie prostokątno-trapezowym, dwudzielny, jednodźwigarowy, kryty sklejką do dźwigara a dalej płótnem. Przymocowany do kadłuba zastrzałami z rur stalowych, oparty na wieżyczce nad kadłubem. Do poruszania skrzydłami zastosowano popychacze. Statecznik poziomy płytowy, przestawialny w locie, pokryty płótnem. Podwozie trójpunktowe złożone z dwóch podkadłubowych jesionowych płóz amortyzowanych gumą oraz płozy ogonowej[4].
Malowanie
Powierzchnie drewniane pokryto lakierem bezbarwnym, powierzchnie płócienne pozostało w kolorze cellonowanego płótna[4].
Przypisy
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 669.
- ↑ Rychter 1980 ↓, s. 42.
- ↑ Skrzydlata Polska 1955 ↓, s. 16.
- ↑ a b c Glass 1976 ↓, s. 350.
- ↑ Sportowiec 30'1923 ↓, s. 19.
Bibliografia
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Witold Rychter: Skrzydlate wspomnienia. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1980. OCLC 830198483.
- Pierwszy konkurs szybowców bezsilnikowych. „Sportowiec”. 30/1923, 20 września 1923. Toruń: Toruński Związek Okręgowy Piłki Nożnej.
- Zdzisław Gryglicki. Szybowiec „M-1”. „Skrzydlata Polska”. 19/1955, 8 maja 1955. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
Media użyte na tej stronie
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 1919-13 grudnia 1927 ustanowiona ustawą z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. z 1919 r. Nr 69, poz. 416. Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "crimson" (#D91E3D, karmazyn). Proporcje 5:8.
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Szybowiec M-1