M.F.K. Fisher

M.F.K. Fisher, właściwie Mary Frances Kennedy Fisher (ur. 3 lipca 1908 w Albionie w Michigan, zm. 22 czerwca 1992 w Glen Ellen w Kalifornii) – amerykańska publicystka kulinarna, popularyzatorka sztuki kulinarnej, scenarzystka filmowa, autorka esejów kulinarnych, książek kucharskich i przepisów.

Życiorys

Była najstarszym z czwórki dzieci Rexa Kennedy'ego, lokalnego dziennikarza i właściciela gazety. Gdy miała 4 lata, rodzina przeniosła się do Whittier w Kalifornii. Mary Frances już w wieku 9 lat zainteresowała się gotowaniem, eksperymentując w kuchni^[1]. W wieku 21 lat poślubiła Alfreda Younga Fishera, syna prezbiteriańskiego duchownego^[2]. Fisherowie przebywali kilka lat we Francji, gdzie Alfred studiował. Pobyt we Francji pozwolił Mary dobrze poznać język francuski, a także zapoznać się z kuchnią tego kraju, co wywarło później wpływ na jej działalność^[1]. Po powrocie do Stanów wydała pierwszą ze swoich kulinarnych publikacji, Serve It Forth (1937).

Małżeństwo Fisherów nie było zbyt udane i Mary Fisher wyszła za mąż za Dillwina Parisha^[2]. Wraz z mężem była właścicielką domu i winnicy w Szwajcarii^[1]. Dillwin Parish cierpiał na chorobę Bürgera i w 1941 roku popełnił samobójstwo. Choroba i cierpienia męża odcisnęły ogromne piętno na psychice Mary Fisher, co, podobnie jak długotrwała choroba artretyczna, choroba Parkinsona, prawie całkowita utrata wzroku i głosu pod koniec życia przez samą autorkę, a także śmierć ojca, wywarły silny wpływ na jej twórczości^[2].

W 1942 roku wydała How to Cook a Wolf, praktyczny poradnik traktujący o przyrządzaniu posiłków w ekstremalnie trudnych czasach (wojen, kryzysów), inspirowany brytyjskimi problemami aprowizacyjnymi w czasie II wojny światowej, a w 1943 – Gastronomical Me, do której inspiracją był prowadzony podczas licznych podróży dziennik^[1].

W 1945 roku wyszła za mąż za wydawcę Donalda Freede'a^[2], małżeństwo to nie było jednak zbyt szczęśliwe i zakończyło się rozwodem^[1]. Samotnie wychowywała dwie córki^[1].

W 1949 roku wydała wysoko ceniony krytyczny przekład na język angielski Fizjologii smaku, dzieła dziewiętnastowiecznego gastronoma francuskiego Jeana Anthelme'a Brillat-Savarina^[1].

W całej swojej karierze napisała 26 książek^[2] popularyzujących różnorakie aspekty sztuki kulinarnej, w których sprzeciwiała się zalewowi taniej, chemicznie przetwarzanej żywności i ekspansji fast-foodów. Wychwalała produkty naturalne, wysokiej jakości, przyrządzane według tradycyjnych receptur.

Wielokrotnie popadała w depresje i okresy niemocy twórczej (najdłuższy był 12-letni)^[2]. Przez pewien okres pisała scenariusze do hollywoodzkich filmów. Była autorką wielu przepisów kulinarnych, a inne (tradycyjne) poddała modyfikacjom i udoskonaleniom, należała do smakoszy kuchni europejskiej.

Twórczość

Jest autorką wielu publikacji kulinarnych, wiele z nich dotyczy kuchni francuskiej, rejonu Marsylii, Aix-en-Provence, ale tematyka kulinarna jej utworów przeplatana jest refleksjami na temat życia, przemijania, a później także starości^[2]. Nadaje to jej książkom osobisty, autobiograficzny charakter^[1]. Prowadziła także bogatą korespondencję, m.in. z innymi amerykańskimi publicystami kulinarnymi: Jamesem Beardem i Julią Child^[1].

Niektóre publikacje

• How to Cook a Wolf (1942)
• Gastronomical Me (1943)
• The Physiology of Taste (przekład, 1949)
• Map of Another Town
• A Considerable Town
• As They Ware
• Sister Age
• An Alphabet for Gourmets (1949, polskie wydanie Alfabet smakosza, 2006)

Przypisy

Bibliografia

• Renata Kopczewska: Posłowie. W: M.F.K. Fisher: Alfabet smakosza. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe Twój Styl, 2006. ISBN 83-7163-516-8.
• Susan L.F. Isaacs: Fisher M.F.K.. W: Solomon H. Katz (red.): Encyclopedia of Food and Culture. T. 1. Thomson-Gale, 2003, s. 656–657. ISBN 0-684-80568-5.