M. Stanley Whittingham

M. Stanley Whittingham
Data i miejsce urodzenia	22 grudnia 1941 Nottingham
Zawód, zajęcie	chemik
Odznaczenia

M. Stanley Whittingham, właściwie Michael Stanley Whittingham (ur. 22 grudnia 1941 w Nottingham) – brytyjski chemik. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 2019 roku wraz z Johnem B. Goodenoughem i Akirą Yoshino za prace nad akumulatorami litowo-jonowymi^[1][2].

Życiorys

Urodził się 22 grudnia 1941 r.^[3] w pobliżu Nottingham. Naukami przyrodniczymi zainteresował się za sprawą ojca, który był inżynierem, oraz za sprawą swojego nauczyciela chemii. Uczęszczał do Stamford School w Lincolnshire. Studiował chemię nieorganiczną na New College na Uniwersytecie Oksfordzkim i w 1964 r. uzyskał licencjat, a w trzy lata później magisterium^[4]. W 1968 r. obronił doktorat na tej samej uczelni^[5]. W tym okresie zajmował się tlenkami wolframu i stopami wolframu jako potencjalnymi katalizatorami w produkcji gazu, ale po kilku miesiącach od rozpoczęcia tych badań odkryto złoża gazu na Morzu Północnym i sponsorzy wymusili na Whittinghamie badania nad uzyskiwaniem wolframu z tlenków tego pierwiastka^[4].

Po tym nieudanym epizodzie przeniósł się do USA, do pracowni Roberta A. Hugginsa na Uniwersytecie Stanforda, ale z powodu małej liczby chemików zajmujących się tą dziedziną badań, był zmuszony związać się z wydziałem materiałoznawstwa. W 1971 r. zdobył za swoją pracę o szybkim transporcie jonów w stałym elektrolicie nagrodę Stowarzyszenia Elektrochemii. Wkrótce potem prof. Ted Geballe zaangażował go do pracy w nowym zespole laboratoryjnym mającym pracować w Linden w New Jersey^[4], w związku z czym od 1972 do 1984 r. pracował w dziale badawczym koncernu paliwowego Exxon, który w czasie kryzysu naftowego zaczął prace nad alternatywą dla paliw płynnych, w tym napędem elektrycznym oraz odpowiednimi bateriami^[5]. Dla pracy w tym koncernie odrzucił ofertę Uniwersytecie Cornella, gdyż uczelnia ta oferowała mu posadę na wydziale materiałoznawstwa, a nie wydziale chemicznym^[4].

W 1972 r.^[4] Whittingham opracował pierwsze baterie litowe wielokrotnego ładowania^[5]. Pięć lat później wraz z Johnem B. Goodenoughem napisał książkę o magazynowaniu energii w ujęciu chemii ciała stałego, a w 1981 r. utworzył nowe czasopismo Solid State Ionics, które redagował przez kolejne 20 lat. W 1984 r. przeszedł do laboratorium firmy Schlumberger-Doll i przez cztery lata kierował tam własnym zespołem badawczym^[4]. Pod koniec lat 80. wrócił do pracy akademickiej i podjął pracę na State University of New York at Binghamton^[5] (1988 r.), po tym jak zainteresowanie przemysłu badaniami spadło. Przez pięć lat był prorektorem ds. nauki, a przez sześć wiceszefem fundacji badawczej uczelni. W tym czasie japońskie koncerny, w szczególności SONY, poczyniły duże postępy w komercjalizacji litowych baterii wielokrotnego użytku, i kiedy Whittingham wrócił do badań nad akumulatorami, Japończycy byli wówczas bardziej zaawansowani^[4].

W czasie pracy na Uniwersytecie Stanforda poznał późniejszą żonę Georginę, doktorantkę literatury latynoamerykańskiej, z którą doczekał się dwojga dzieci^[4].

Przypisy