M551 Sheridan

M551 Sheridan

Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Typ pojazdu	czołg lekki
Trakcja	gąsienicowa
Historia
Prototypy	1965
Produkcja	1966-1970
Wycofanie	1991
Egzemplarze	1700
Dane techniczne
Silnik	wysokoprężny z turbodoładowaniem, 2-suwowy, 6-cylindrowy widlasty Detroit Diesel Model 6V-53T o mocy 300 KM
Transmisja	hydromechaniczna TG-250, 4/2
Poj. zb. paliwa	598 l
Pancerz	spawany z płyt walcowanych. Kadłub-aluminiowych, wieża-stalowych
Długość	6,30 m
Szerokość	2,82 m
Wysokość	2,27 m (do stropu wieży) 2,94 m (całkowita)
Masa	15,83 t
Moc jedn.	18,95 KM/t
Nacisk jedn.	0,49 kg/cm
Osiągi
Prędkość	70 km/h (droga) 5,8 km/h (pływania)
Zasięg	600 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	pływający
Rowy (szer.)	2,5 m
Ściany (wys.)	0,85 m
Kąt podjazdu	60%
Przechył boczny	40%
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 x armata/wyrzutnia M81 kal. 152 mm 1 x czkm M73 1 x wkm M2HB kal. 12,7 mm
Wyposażenie
ppk MGM-51 Shillelagh (wystrzeliwany z działa) 8 x wyrzutnia grnatów dymnych
Użytkownicy
US Army

M551 Sheridan – czołg lekki konstrukcji amerykańskiej z okresu po II wojnie światowej.

Historia

Pod koniec lat 60. XX wieku, dowództwo armii amerykańskiej doszło do wniosku, że dotychczas używane czołgi lekkie M41 Walker Bulldog nie spełniają wymogów stawianych przez współczesne pole walki. Uznano, że ich uzbrojenie jest nieskuteczne w starciu z ówczesnymi czołgami podstawowymi. Najprostsze rozwiązanie, polegające na zastosowaniu armaty większego kalibru, było nie do przyjęcia. Pociągało ono za sobą wzrost masy pojazdu. Pogrzebałoby to nadzieje wojskowych na zastosowanie nowego czołgu w roli pojazdu powietrznodesantowego, zrzucanego na spadochronach. Postanowiono więc zastosować nowatorski system artyleryjski, rozwijany od roku 1959. Głównym elementem systemu była armatowyrzutnia, zdolna do strzelania konwencjonalną amunicją, a także do wystrzeliwania przeciwpancernych pocisków kierowanych MGM-51 Shillelagh. Przy wystrzale powodował on nieznaczny odrzut, dlatego działo mogło być umieszczone na bardzo lekkim podwoziu. Dodatkowo kierowany pocisk rakietowy zapewniał dużą skuteczność w zwalczaniu czołgów podstawowych. Posiadał dużą przebijalność pancerza, a także celność na większych odległościach. Wadą był wysoki koszt takiego rodzaju uzbrojenia. Z tego powodu zdecydowano, że nabój z pociskiem odłamkowo-burzącym będzie miał bardziej konwencjonalną konstrukcję. W trakcie prób okazało się, że nowy system sprawia wiele problemów. Podstawowy związany był z zastosowaniem łusek spalających się przy strzale. Ich niedopalone resztki czasami powodowały przedwczesne odpalenie następnego pocisku. Problem ten został później częściowo rozwiązany przez zastosowanie przedmuchiwacza lufy. W maju 1966 czołg został standaryzowany i przyjęty do uzbrojenia. Otrzymał imię po generale wojsk Unii z okresu amerykańskiej wojny secesyjnej, Philipie Sheridanie.

Służba

W styczniu 1969 w czołgi typu Sheridan wyposażono oddziały kawalerii pancernej stacjonujące w Wietnamie. Wysłano je tam, aby przetestować nowe wozy w warunkach prawdziwej wojny. Pojazdy nie wzbudziły zachwytu. Krytykowano je za częste awarie w warunkach polowych, słabe uzbrojenie pomocnicze oraz brak odpowiedniej do zwalczania nieprzyjacielskiej piechoty amunicji. Specjalnie na żądanie wojsk w Wietnamie skonstruowano nowy nabój z pociskiem XM625 Beehive (ang. „pszczeli ul”). Pocisk zawierał 9900 niewielkich igieł i okazał się bardzo skuteczny w zwalczaniu nieosłoniętej piechoty. Dokonano także modyfikacji wieżyczki obserwacyjnej dowódcy. Wprowadzono wokół niej pancerną osłonę zwaną crow’s nest (ang. „krucze gniazdo”). Osłaniała ona dowódcę czołgu w czasie prowadzenia ognia z wkm-u M2 kal. 12,7 mm. Czołgi M551 nigdy jednak nie zdobyły sobie pełnego zaufania załóg w Wietnamie. W gęstej dżungli nie były tak ruchliwe jak czołgi M48 Patton. Delikatna amunicja wymagała ciągłej troski. Dużym problemem były wszędobylskie miny. Z powodu trudności z naprawami uszkodzonych pojazdów i brakiem możliwości ewakuacji, były one często wysadzane na miejscu.

Wiele problemów trapiących czołgi Sheridan w gorącym i wilgotnym klimacie Wietnamu zostało rozwiązanych, kiedy przydzielono je jednostkom kawalerii pancernej stacjonującym w Niemczech i USA. Nie występowały tam z taką ostrością problemy z amunicją.

Oprócz kawalerii pancernej, czołgi M551 posiadała też 82 Dywizja Powietrznodesantowa. Ich możliwości zrzutu z samolotu wykorzystywano jednak rzadko. Czołg nie był zrzucany w sposób tradycyjny – na spadochronie. Wykorzystywano w tym celu zestaw LAPES. Przewożony w ładowni samolotu pojazd zamocowany był pasami do fibrowej palety. Podczas niskiego i wolnego przelotu nad strefą lądowania otwierano spadochrony hamujące, które wyciągały pojazd z ładowni. Paleta przejmowała większość energii uderzenia o ziemię. Załoga lądowała oddzielnie na spadochronach.

W 1978 czołgi M551 wycofano z jednostek kawalerii pancernej. Jedynymi oddziałami, które je zachowały, były 4./64 Batalion Pancerny w 82 DPdes oraz szwadron pancerny Gwardii Narodowej stanu Arkansas. Zostały one zastosowane bojowo w 1989 w Panamie oraz w 1991 w czasie operacji Desert Storm w misjach zwiadowczych 82 dywizji. W Iraku miało miejsce jedyne zastosowanie pocisku Shillelagh w warunkach bojowych. Odnotowano zniszczenie jednego czołgu Typ 59 (chińska licencyjna kopia T-54). Po zakończeniu wojny czołgi zostały ostatecznie wycofane.

Od początku lat 80. XX wieku czołgi Sheridan były wykorzystywane przez National Training Center w Fort Irwin w Kalifornii. Po wyposażeniu w nadwozia z włókien szklanych, imitowały tam sowiecki sprzęt pancerny.

Bibliografia

• Steven Zaloga. M551 Sheridan ARAAV. „Nowa Technika Wojskowa”. 1999. nr 12. s. str. 10-16. ISSN 1230-1655.