MAR-290

MAR-290

MAR-290 na podwoziu czołgu Centurion - Eszel ha-Jarden
Dane podstawowe
Państwo	Izrael
Typ pojazdu	wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa
Trakcja	gąsienicowa
Załoga	4 osoby (Eszel ha-Jardan) 5 osób (Episkopi)
Historia
Produkcja	końcówka lat 60. XX wieku
Wycofanie	1991
Dane techniczne
Silnik	dwunastocylindrowy silnik gaźnikowy Rolls-Royce Meteor o mocy 640 KM (Dor szeni)
Długość	7,5 m
Szerokość	3,38 m
Wysokość	3,4 m-3,6 m
Masa	50 ton
Osiągi
Prędkość	35 km/h
Zasięg	450 km
Pokonywanie przeszkód
Brody (głęb.)	1,45 m (Dor szeni)
Rowy (szer.)	3,35 m (Dor szeni)
Ściany (wys.)	0,9 m (Dor szeni)
Dane operacyjne
Uzbrojenie
wyrzutnia rakiet 4 x 290 mm
Wyposażenie
1 x karabin maszynowy kal. 7,62 mm
Użytkownicy
Siły Obronne Izraela

MAR-290 – izraelska samobieżna wieloprowadnicowa wyrzutnia rakietowa. Stanowi ona połączenie podwozia czołgów M51 Isherman oraz Centurion i czteroprowadnicowej wyrzutni rakiet kalibru 290 mm. Ich produkcję rozpoczęto pod koniec lat 60. XX wieku, a do służby weszły w 1973 roku.

Pierwszy raz wyrzutnie MAR-290 zostały wykorzystane w boju podczas operacji „Pokój dla Galilei”.

Historia

W trakcie wojny sześciodniowej Izrael przejął radzieckie samobieżne wyrzutnie rakietowe, które znajdowały się na wyposażeniu sił zbrojnych państwa arabskich, w szczególności Syrii i Egiptu. Z czasem na podstawie badań technicznych zdobytego sprzętu izraelska armia podjęła starania, żeby skonstruować własne mobilne wyrzutnie rakietowe, które byłyby dostosowane do wymagań ówczesnego pola walki^[1][2].

Projekt ten otrzymał nazwę MAR-290 i pod koniec lat 60. XX wieku rozpoczęto prace nad skonstruowaniem nowego pojazdu^[1]. Konstrukcje pierwszych wyrzutni opierały się na podwoziu czołgu M51 Isherman (wersja ta nosiła nazwę Episkopi, hebr. אפיסקופי^[2]). Zamiast wieży na specjalnej platformie obrotowej zamontowana była czteroprowadnicowa wyrzutnia rakiet kalibru 290 mm. Takie połączenie pozwalało na operowanie wyrzutnią w trudnych warunkach terenowych, w których pojazdy kołowe nie poradziłyby sobie^[1][3].

Na początku lat 80. XX wieku skonstruowano nową wersję MAR-290 na podwoziu czołgu Centurion (hebr. דור שני, Dor szeni, dosł. druga generacja lub hebr. אשל הירדן, Eszel ha-Jarden). Tym razem zmodyfikowano prowadnice wyrzutni i nadano im kształt tub o długości 6 m oraz zmieniono system ładowania^[3][4].

Dane techniczne

Wyrzutnia MAR-290 na podwoziu czołgu M51 Isherman - Episkopi

Pojazd miał długość 7,5 m, szerokość ok. 3,4 m oraz wysokość 3,4–3,6 m^[1][3]. MAR-290 mógł rozwijać prędkość około 35 km/h. Wersja na podwoziu Centuriona napędzana była dwunastocylindrowym silnikiem gaźnikowym Rolls-Royce Meteor o mocy 640 KM^[1][3]. Załoga wersji Eszel ha-Jardan miała się składać od czterech^[1][3][4], a Episkopi z pięciu osób^[2].

Wersja z podwoziem czołgu Centurion mogła pokonywać przeszkody pionowe o wysokości 0,9 m, rowy o szerokości 3,35 m oraz brody o głębokości 1,45 m bez wcześniejszego przygotowania^[3].

Pocisk kalibru 290 mm do wyrzutni miał długość 5,45 m i ważył 600 kg. Zasięg wyrzutni MAR-290 na podwoziu M51 Ishermana wynosił 25 km, a w przypadku wyrzutni na podwoziu Centuriona zasięg zwiększono do 40 km. Pełna salwa zajmowała 10 s, a przeładowanie 10 min^[1][3].

Pojazd wyposażony był dodatkowo w karabin maszynowy kalibru 7,62 mm^[1][3].

Użycie

Samobieżna wyrzutnia rakietowa MAR-290 została wprowadzona do wyposażenia izraelskiej armii w 1973 roku, ale nie wzięła udziału w wojnie Jom Kipur. Pierwszy raz wyrzutnie zostały użyte w boju w czasie wojny w Libanie w 1982 roku do ostrzału syryjskich zestawów przeciwlotniczych^[2].

Przypisy