Małżeństwo osób tej samej płci w Wielkiej Brytanii

Zasady zawierania małżeństw między osobami tej samej płci w Anglii i Walii, 2013

17 lipca 2013 projekt ustawy Marriage (Same Sex Couples) Act 2013 otrzymał zgodę królewską (tzw. Royal Assent) i stanowi obowiązujące prawo w Anglii i Walii, a małżeństwa jednopłciowe można zawierać od 29 marca 2014[1]. Rząd Szkocji zalegalizował podobne prawo 4 lutego 2014, a od 13 stycznia 2020 małżeństwa jednopłciowe dostępne są również w Irlandii Północnej. Od 2005 pary homoseksualne we wszystkich krajach Zjednoczonego Królestwa mogą zawierać związki partnerskie, posiadające część praw przysługujących małżeństwom[2].

Małżeństwo osób tej samej płci w Anglii i Walii

Mapa posłów według głosów podczas drugiego czytania propozycji ustawy, 5 lutego 2013[3]

     P.Pracy/Lib Dem/Zieloni/Respect/PC/SDLP/Koalicja głosy za: 270

     Konserwatyści – głosy za: 127

     Konserwatyści – głosy oba: 5

     Konserwatyści/DPU/1 polityk Unionistów – głosy przeciw: 146

     Labour/Lib Dem – głosy przeciw: 26

     Wstrzymujących się: 74

     Miejsce nieobsadzone: 2

17 września 2011, na konferencji partii Liberalnych Demokratów, Lynne Featherstone ogłosiła, że w marcu 2012 rząd przeprowadzi konsultacje na temat wprowadzenia równoprawnych małżeństw cywilnych dla par jednopłciowych, z zamiarem wprowadzenia zmian legislacyjnych do czasu następnych wyborów[4]. Biuro premiera podaje, że David Cameron osobiście opowiedział się za legalizacją związków jednopłciowych, a 5 października 2011 Partia Konserwatywna poparła stanowisko Camerona wspierające małżeństwa homoseksualne w jego przemówieniu (Leader's Speech)[5].

12 marca 2012 rozpoczęły się oficjalne konsultacje w kwestii równoprawnych małżeństw cywilnych w Anglii i Walii. Rząd proponował:

  • umożliwienie parom jednopłciowym zawarcie cywilnego małżeństwa, tzn. tylko związki cywilne w urzędach lub miejscach mających pozwolenie na udzielanie małżeństw (np. w hotelu);
  • brak zmian w małżeństwach religijnych. Te miały być możliwe nadal tylko między mężczyzną i kobietą;
  • zachowanie związków partnerskich dla par jednopłciowych i umożliwienie parom, które już są w takich związkach, zmianę ich na małżeństwo;
  • utrzymanie pozwolenia zawierania związków partnerskich w miejscach kultu religijnego, tak jak to jest obecnie, tzn. na zasadach dobrowolności dla grup religijnych i bez treści religijnych; oraz
  • pozwolenie osobom pozostającym w małżeństwie na zmianę płci bez konieczności brania rozwodu.

Poparcie

W 2010 Partia Zielonych Anglii i Walii[6], Liberalni Demokraci i Plaid Cymru opowiedziały się na konferencjach partyjnych za małżeństwami jednopłciowymi.

Następujące partie polityczne i media wyraziły poparcie dla legalizacji małżeństw jednopłciowych w Anglii i Walii:

16 stycznia 2013 Coalition for Equal Marriage ogłosiła, że znalazła dowody na poparcie sprawy przez większość posłów w Izbie Gmin[13].

Opozycja

Następujące partie i czasopisma wyraziły sprzeciw wobec legalizacji małżeństw jednopłciowych w Anglii i Walii:

Inne

Poniższe partie nie zajęły oficjalnego stanowiska lub pozostały neutralne tak w stosunku do tematu, jak i jego legalizacji na terenie Anglii i Walii:

Efekty

11 grudnia 2012 rząd opublikował wyniki konsultacji. Spośród 228 000 zebranych odpowiedzi, poprzez formularze online, e-mail i korespondencję listowną, 53% respondentów stwierdziło, że wszystkie pary, niezależnie od płci powinny mieć możliwość zawarcia cywilnego związku małżeńskiego, 46% było przeciw, zaś 1% nie miało zdania lub nie udzieliło odpowiedzi[25]. Rząd potwierdził też, że niezależnie otrzymał 19 petycji od grup i organizacji religijnych, m.in. Coalition for Marriage, z ponad 500 000 podpisów osób przeciwnych małżeństwom osób tej samej płci[25].

Legislacja

11 grudnia 2012 minister równouprawnienia Wielkiej Brytanii, sekretarz stanu Maria Miller ogłosiła, że rząd rozpocznie prace nad ustawodawstwem dotyczącym małżeństw jednopłciowych w Anglii i Walii na początku roku 2013[25][26]. W odpowiedzi na wyniki konsultacji, propozycje zostały poszerzone o pozwolenie organizacjom religijnym na przeprowadzanie ceremonii zawarcia małżeństw jednopłciowych, jeśli sobie tego życzą[25] oraz „czterokrotne zabezpieczenie” (quadruple-lock) dodatkowymi środkami w celu ochrony wolności religijnej „bez najmniejszych wątpliwości”[25]. Są to:

  • zapewnienie, że ustawa będzie wyraźnie stwierdzać, że żadna organizacja religijna ani jej duchowni nie mogą być zmuszeni do udzielania ślubów parom jednopłciowym ani udzielania pozwolenia na zawarcie takiego związku;
  • udostępnienie systemu aktywnego wyrażenia zgody (opt-in) organizacjom religijnym, które życzą sobie przeprowadzać ceremonie zawarcia związku małżeńskiego dla par jednopłciowych z zastrzeżeniem, że indywidualni duchowni mogą nadal odmawiać przeprowadzania ceremonii zawierania małżeństw jednopłciowych nawet, jeśli ich organizacja religijna wyraża na nie zgodę;
  • wprowadzenie poprawki do Ustawy o równouprawnieniu (Equality Act 2010), aby zawierała zapis, że nie można wnieść pozwu o dyskryminację przeciwko organizacji religijnej ani jej duchownym z powodu odmowy przeprowadzenia ceremonii zawarcia małżeństwa parze jednopłciowej, ani odmowy przeprowadzenia takiej ceremonii na terenie do nich należącym; oraz
  • zapewnienie, że ustawodawstwo nie zmieni prawa kanonicznego Kościoła Anglii ani Kościoła Walii, tj. dopóki prawo kanoniczne i prawo dotyczące małżeństw jednopłciowych nie zostanie zmienione w przyszłości, oba kościoły będą prawnie wyłączone z przeprowadzania ceremonii zawarcia związku małżeńskiego dla osób tej samej płci[25].

Rząd brytyjski odniósł się także do odpowiedzi w konsultacji dotyczącej możliwości zmuszenia kościołów do przeprowadzania ceremonii zawarcia związków małżeńskich dla par jednopłciowych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, mówiąc:

Zarówno prawo precedensowe Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jak i prawa zawarte w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka mówią o ochronie przekonań religijnych w tej sprawie bez żadnych wątpliwości. Ukształtujemy prawodawstwo tak, aby zapewnić znikome prawdopodobieństwo skutecznego procesu w jakimkolwiek sądzie w kraju, bądź przed ETPC, która zmusiłaby jakąkolwiek organizację religijną wbrew jej woli do przeprowadzania małżeństw dla par jednopłciowych. Ewentualne pozwy będą wnoszone przeciwko rządowi, a nie organizacji, tak aby organizacje religijne nie musiały zużywać własnych środków na walkę z problemami prawnymi.

Equal marriage: The Government's response, grudzień 2012[25]

24 stycznia 2013 Maria Miller przedłożyła projekt ustawy Marriage (Same Sex Couples) Bill w Izbie Gmin, a przy drugim czytaniu 5 lutego 2013 przeprowadzono pełną debatę[27][28]. Projekt ustawy różnił się od małżeństwa pomiędzy mężczyzną i kobietą, np. w procedurach rozwodowych, zdrada małżeńska mogła zajść tylko między osobami przeciwnej płci, zaś brak skonsumowania małżeństwa nie był przesłanką do rozwodu[29].

5 lutego 2013 projekt ustawy przeszedł drugie czytanie w Izbie Gmin, uzyskując 400 głosów za przy 175 głosach przeciwnych[30].

Projekt ustawy został dogłębnie przebadany podczas 13 posiedzeń publicznego komitetu ds. projektów ustaw, Marriage (Same Sex Couples) Bill Committee, powołanego do przyjrzenia się projektowi linijka po linijce. Projekt ustawy ukończył etap komitetu 12 marca 2013 i przeszedł do etapu raportu w Izbie Gmin w dniach 20–21 maja 2013[28][31][32]. Trzecie czytanie miało miejsce 21 maja, w wyniku którego projekt uzyskał 366 głosów za w stosunku do 161 przeciw[33] i jeszcze tego samego wieczoru został przeczytany po raz pierwszy w Izbie Lordów[34].

Drugie czytanie w Izbie Lordów miało miejsce 4 czerwca. Po odrzuceniu drastycznych zmian zaproponowanych przez Lorda Deara, odrzuconych stosunkiem głosów 390–148, projekt przeszedł do etapu komitetu[35].

Projekt ustawy przeszedł trzecie czytanie w Izbie Lordów 15 lipca 2013[36], zaś następnego dnia Izba Gmin zaakceptowała wszystkie poprawki zgłoszone przez Izbę Lordów. Zgoda królewska (Royal Assent) została udzielona 17 lipca 2013[37]. 10 grudnia 2013 rząd ogłosił, że pierwsze małżeństwa jednopłciowe można będzie zawrzeć 29 marca 2014[1].

Poprawki w ustawodawstwie dot. związków partnerskich

Poprawka do Equality Act 2010 poddana pod dyskusję przez członka Partii Pracy Barona Alli, usunęła ograniczenia dla organizacji religijnych co do błogosławienia związków jednopłciowych w Anglii i Walii, jednak nie została wprowadzona równocześnie z projektem ustawy. Minister ds. równouprawnienia z ramienia Liberalnych Demokratów, Lynne Featherstone, ogłosiła w lutym 2011, że poprawka zostanie wprowadzona wraz z innymi reformami prawa o małżeństwach i równości LGBT i będzie zawierać m.in. możliwość zawierania małżeństw w nocy, umożliwi także zainteresowanym usunięcie z rejestru karnego dawnych wpisów dotyczących skazania za sodomię, w ramach Protection of Freedoms Act 2012[38][39].

Małżeństwo osób tej samej płci w Szkocji

Mapa Szkocji i jej posłów według stanowiska w sprawie małżeństw osób tej samej płci[40]:

     Za (89)

     Brak zdania (29)

     Przeciw (11)

Ponieważ małżeństwo w Szkocji nie jest domeną Parlamentu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, Parlament Szkocki posiada kompetencje legislacyjne dokonywania zmian w dotyczącym go prawie[41].

W styczniu 2009 Nick Henderson, dyrektor grupy ds. praw osób homoseksualnych w LGBT Network wystosował petycję do Szkockiego Parlamentu, aby zmienić prawo zabraniające zawarcia małżeństwa dwóm osobom tej samej płci, poprzez zmianę ustawy o małżeństwie z 1977 (Marriage (Scotland) Act 1977). Petycja domagała się też zezwolenia na odprawianie religijnych ceremonii zawierania małżeństwa przez pary jednopłciowe, ale tylko w wypadku, kiedy dana grupa religijna wyrazi na nią zgodę[42][43]. Petycja uzyskała poparcie polityczne lidera Partii Pracy w Parlamencie Europejskim, Glenisa Willmotta i aktywisty praw mniejszości seksualnych Michaela Cashmana, także będącego członkiem Parlamentu Europejskiego, a także Celii Kitzinger, Sue Wilkinson i ośmiu przywódców kościelnych, zarówno Episkopatu, jak i Kościoła Szkocji. Wielebny Kelvin Holdsworth, proboszcz katedry św. Marii w Glasgow należącej do Szkockiego Kościoła Episkopalnego, często wypowiadał się o swojej chęci i gotowości do przeprowadzania prawnie ceremonii zawarcia małżeństwa dla par jednopłciowych w jego kościele i jest zdecydowanym zwolennikiem petycji[44]. Petycja cieszy się też poparciem członka parlamentu szkockiego z ramienia Partii Pracy, George’a Foulkesa[45]. Zbieranie podpisów pod petycją zakończyło się 6 marca 2009 zebraniem 1007 podpisów[46][47].

17 marca 2009 komitet ds. petycji w Szkockim Parlamencie jednogłośnie zgodził się co do potrzeby wystosowania zapytania do rządu Szkocji, czy zamierza wnieść poprawkę do Ustawy o małżeństwach z 1977 (Marriage (Scotland) Act 1977), która pozwoliłaby na zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci. Zażądali też podania powodu, jeżeli poprawka nie mogłaby być uwzględniona[48][49].

W marcu 2009, na krótko przed złożeniem petycji LGBT Network w Szkockim Parlamencie, krajowa organizacja studencka NUS Scotland zorganizowała Kampanię na Rzecz Równych Małżeństw (Equal Marriage Campaign), wystosowując podobną petycję do Szkockiego Parlamentu i wzywając do wprowadzenia do ustawodawstwa poprawki pozwalającej na zawieranie w Szkocji małżeństw jednopłciowych oraz związków partnerskich między osobami przeciwnej płci. Petycja ta nie czyniła rozróżnienia między ceremonią świecką a religijną. Kampania ta zyskała poparcie wielu posłów parlamentu szkockiego i europejskiego, a także organizacji i pojedynczych osób[50]. Zbieranie petycji zakończono 1 września 2009 zebraniem 1317 podpisów[51]. 8 września Komitet ds. Petycji zebrał się po letniej przerwie i postanowił skontaktować się z rządem w sprawach poszczególnych postulatów ujętych w obu petycjach, a także tematów poruszonych w dyskusji[52][53].

1 grudnia 2009 Komitet Petycji postanowił zorganizować spotkanie ministra i autorów petycji, oraz zapytać, czy rząd rozważy powołanie komitetu doradczego złożonego z zainteresowanych stron[54]. Rząd odrzucił petycję, ponieważ legalizacja małżeństw między osobami tej samej płci w Szkocji wymagałaby zmian w sprawach, o których nie może stanowić, jak imigracja, emerytury i prawo spadkowe, wymagających zmian na szczeblu krajowym[55]. Szefowa jednostki rządowej ds. równości, Hilary Third powiedziała, że, mimo iż z punktu widzenia równości „zależy nam na równych małżeństwach” (equal marriage is where we want to be), byłaby to „trudna sytuacja”, jeśli małżeństwa jednopłciowe byłyby legalne w Szkocji, ale nie w Anglii[56]. W 2011 rząd brytyjski ogłosił konsultacje dotyczące legalizacji małżeństw jednopłciowych w Anglii i Walii, które rozpoczęły się w marcu 2012.

Od września do grudnia 2011 rząd Szkocji przeprowadził konsultacje po tym, jak wyniki ankiety Scottish Social Attitudes Survey wykazały, że 60% Szkotów opowiada się za legalizacją małżeństw jednopłciowych w Szkocji. Konsultacja dotyczyła zarówno zniesienia zakazów religijnych dla związków partnerskich, jak i legalizacji małżeństw jednopłciowych w Szkocji[57]. W preambule do dokumentu konsultacji, premier Nicola Sturgeon pisała:

Rząd Szkocji pragnie wyrazić jasno swoją pierwotną wizję na początku bieżącej konsultacji. Skłaniamy się do poglądu, że ceremonie religijne dla związków partnerskich nie powinny być dłużej zabraniane i że małżeństwo między osobami tej samej płci powinno zostać wprowadzone, tak, aby osoby tej samej płci miały możliwość zawarcia małżeństwa, jeśli jest to ich sposób pokazania wzajemnego zaangażowania. Uważamy też, że żadna organizacja religijna ani jej duchowni nie powinni być zobowiązani do przeprowadzania ceremonii zawarcia małżeństwa między osobami tej samej płci ani związków partnerskich[58].

W przeciwieństwie do konsultacji w Anglii i Walii, szkocka konsultacja rozważała kwestię małżeństw jednopłciowych w kontekście religijnym. 10 grudnia 2011 dziennik The Scotsman doniósł, że otrzymano ok. 50 000 odpowiedzi z terenu Szkocji[59]. Rząd opublikował wyniki i analizę konsultacji w lipcu 2012. Spośród 77 508 odpowiedzi[60], respondenci przeciwni wprowadzeniu małżeństw jednopłciowych byli w większości – 67%[61][62].

25 lipca 2012 rząd szkocki ogłosił, że będzie pracował nad legalizacją religijnych związków partnerskich i małżeństw jednopłciowych. Rząd powtórzył zapewnienie, że żadna grupa religijna ani pojedynczy duchowny nie będzie zmuszony do przeprowadzania takich ceremonii; wyraził też intencje współpracy z rządem w Westminsterze nad wprowadzeniem koniecznych zmian do Ustawy o równości (Equality Act), aby umożliwić powyższe[60][63].

27 czerwca 2013 rząd Szkocji przedstawił w Szkockim Parlamencie projekt ustawy Marriage and Civil Partnerships Bill (Scotland)[64][65]. Uczestnicy kampanii na rzecz praw mniejszości seksualnych, świętujący przed budynkiem brytyjskiego parlamentu 15 lipca 2013 przejście projektu ustawy Marriage (Same Sex Couples) Bill w Izbie Lordów, zadeklarowali, że będą pracować nad rozszerzeniem praw do małżeństw dla osób tej samej płci na Szkocję i Irlandię Północną[66].

4 lutego 2014 Szkocki Parlament przyjął ustawę stosunkiem głosów 105:18. Ustawa miała wejść w życie przed końcem roku[67][68].

Małżeństwo osób tej samej płci w brytyjskich placówkach dyplomatycznych

3 czerwca 2014 w życie weszło prawo, w świetle którego brytyjskie placówki dyplomatyczne mogą udzielać ślubów osób tej samej płci na terenie 24 państw (Australia, Azerbejdżan, Boliwia, Kambodża, Czarnogóra, Chile, Chiny, Dominikana, Estonia, Filipiny Japonia, Kolumbia, Kosowo, Kostaryka, Litwa, Łotwa, Mongolia, Nikaragua, Peru, Rosja, San Marino, Serbia, Węgry i Wietnam). Dotyczy ślubów obywateli brytyjskich z obywatelami wymienionych krajów.

Lista jest ograniczona, gdyż placówki dyplomatyczne Wielkiej Brytanii mogą udzielać ślubów jednopłciowych tylko w krajach, gdzie obywatele brytyjscy nie mogą zawrzeć takiego związku w świetle lokalnych praw, oraz gdzie lokalne władze wyraziły na to zgodę. Lista krajów może ulec zmianie[69].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Same-sex weddings to begin in March. BBC News UK, 10 grudnia 2013. [dostęp 2013-12-10]. (ang.).
  2. Alan Travis: Civil partnerships are five times more popular than expected, figures show. The Guardian, 31 lipca 2012. [dostęp 2013-07-25]. (ang.).
  3. Marriage (Same Sex Couples) Bill – 5 Feb 2013 at 18:52. [w:] Divisions – 2010-present, Westminster [on-line]. Public Whip, 6 lutego 2013. [dostęp 2013-02-07]. (ang.).
  4. Jessica Geen: Government proposes introducing gay marriage after Cameron intervention. PinkNews.co.uk. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
  5. Andrew Grice, Clegg: We will defy anti-gay marriage rebellion, Londyn czasopismo=The Independent, 18 stycznia 2012 (ang.).
  6. a b Greens urge end to ban on same-sex marriage. Green Party, 22 maja 2009. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
  7. Gavin Stamp: Lib Dems call for end to barriers to gay marriage. BBC, 21 września 2010. [dostęp 2012-04-29]. (ang.).
  8. The Government should go further than they currently plan on same sex marriage – Cooper. The Labour Party, 15 marca 2012. [dostęp 2012-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (ang.).
  9. Equal Civil Marriage: A Consultation Response. Plaid Cymru – the Party of Wales. [dostęp 2013-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-06-05)]. (ang.).
  10. UK News, World News and Opinion. „The Times”. [dostęp 2012-04-29]. (ang.). 
  11. Gay marriage: torn asunder from reality. „The Guardian”, 27 lutego 2012. [dostęp 2012-04-29]. 
  12. Equal Partners. „The Independent”. [dostęp 2013-01-27]. (ang.). 
  13. Majority of MPs indicate that they will vote for same-sex marriage in England and Wales. Pink News, 16 stycznia 2013. [dostęp 2013-01-16]. (ang.).
  14. PM 'picking fight' over same-sex marriage – UK Independence Party. Partia Niepodległości Zjednoczonego Królestwa, 7 marca 2012. [dostęp 2012-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-05)]. (ang.).
  15. a b Henry McDonald. Northern Ireland assembly rejects motion on gay marriage. „The Guardian”, 1 października 2012. (ang.). 
  16. Telegraph View. A marriage proposal fraught with pitfalls. „The Daily Telegraph”, 15 marca 2012. [dostęp 2012-04-29]. (ang.). 
  17. Scott Roberts: Nick Griffin: Civil partnerships lead to death of children. 26 October 2012. [dostęp 2013-02-12]. (ang.).
  18. Daily Mail Comment. Where's the demand for gay marriage law?. „Daily Mail”, 16 marca 2012. [dostęp 2012-04-29]. (ang.). 
  19. James Park: Sunday Times disagrees with sister paper The Times over allowing gay couples to marry. PinkNews.co.uk, 8 kwietnia 2012. [dostęp 2012-08-11]. (ang.).
  20. Laura Smith-Spark, Atika Shubert: UK lawmakers approve same-sex marriage in first vote. CNN, 5 lutego 2013. (ang.).
  21. Anthony Faiola. British Conservatives lead charge for gay marriage. „The Washington Post”, 25 lutego 2011. [dostęp 2012-04-29]. (ang.). 
  22. Tories at war. „The Sun”, 10 grudnia 2012. [dostęp 2012-10-12]. (ang.). 
  23. a b David Maddox. Same-sex marriage vote goes through as Tories split. „The Scotsman”, 5 lutego 2013. (ang.). 
  24. New poll: Most Conservative voters support David Cameron’s same-sex marriage policy. PinkNews.co.uk, 26 grudnia 2012. [dostęp 2013-07-18]. (ang.).
  25. a b c d e f g Equal marriage: The Government’s response. HM Government, 11 December 2012. [dostęp 2012-12-11]. (ang.).
  26. Government: Churches will be able to marry gay couples from next year. Pink News, 11 grudnia 2012. [dostęp 2012-12-11]. (ang.).
  27. Gay marriage: MPs set to vote on proposals for the first time. BBC News, 24 stycznia 2013.
  28. a b Marriage (Same Sex Couples) Bill 2012–13 to 2013–14. Parliament of the United Kingdom.
  29. Owen Bowcott. Gay marriage: some legal inequalities will remain. „The Guardian”, 5 lutego 2013. (ang.). 
  30. Gay marriage: Legislation passes Commons despite Tory opposition. BBC News, 5 lutego 2013. (ang.).
  31. Parliamentary business for Monday 20 May 2013. Parliament UK. [dostęp 2013-05-10]. (ang.).
  32. Parliamentary business for Tuesday 21 May 2013. Parliament UK. [dostęp 2013-05-10]. (ang.).
  33. Gay marriage: Commons passes Cameron’s plan. 21 maja 2013. [dostęp 2013-05-21]. (ang.).
  34. 834. House of Lords, 21 maja 2013. (ang.).
  35. House of Lords votes in favour of same-sex marriage bill at second reading. Pink News. [dostęp 2013-06-04]. (ang.).
  36. Gay marriage clears the House of Lords. „The Telegraph”. (ang.). 
  37. Same-sex marriage set to enter law later this week. BBC News, 16 lipca 2013. [dostęp 2013-07-16].
  38. Alan Travis. Gay marriages and heterosexual civil partnerships may soon be welcomed. „The Guardian”, 17 lutego 2011. Londyn. [dostęp 2011-02-18]. (ang.). 
  39. Gay church 'marriages' set to get the go-ahead. BBC News, 14 lutego 2011. (ang.).
  40. Support. Equal Marriage Scotland. [dostęp 2013-07-01]. (ang.).
  41. Marriage (Same Sex Couples) Bill. House of Commons Research Library, 2013, s. 42. [dostęp 2013-02-10].
  42. Same-sex marriage supporters to petition Scottish Parliament. Pink News, 13 stycznia 2009. [dostęp 2009-08-11]. (ang.).
  43. Same Sex Marriage Ban Must Be Lifted, Say Scottish Gays. UK Gay News, 13 stycznia 2009. [dostęp 2009-08-11]. (ang.).
  44. Kelvin Holdsworth: Last Chance. 5 marca 2009. [dostęp 2009-08-11]. (ang.).
  45. George Foulkes MSP joins our campaign for Marriage Equality. LGBT Network, 1 marca 2009. [dostęp 2009-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (20 sierpnia 2009)]. (ang.).
  46. Scottish Parliament e-petitions: Right to same sex marriage. Scottish Parliament. [dostęp 2009-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 lipca 2011)]. (ang.).
  47. Parliament to consider the petition. LGBT Network, 4 marca 2009. [dostęp 2009-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 września 2009)]. (ang.).
  48. Public Petitions Committee Official Report 17 March 2009. Scottish Parliament, 17 marca 2009. [dostęp 2009-08-11]. (ang.).
  49. Gay Marriage in Scotland: Parliament to Ask Scottish Government to Review Marriage Act. UK Gay News, 17 marca 2009. [dostęp 2009-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (18 marca 2016)]. (ang.).
  50. The Equal Marriage Pledge. equalmarriage.org.uk. [dostęp 2009-08-11]. (ang.).
  51. Scottish Parliament e-petitions: Right to same-sex marriage and mixed-sex civil partnership. Scottish Parliament. [dostęp 2009-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-22)]. (ang.).
  52. Public Petitions Committee Minutes of Proceedings. Scottish Parliament. [dostęp 2009-09-16]. (ang.).
  53. Public Petitions Committee Official Report 8 September 2009. Scottish Parliament. [dostęp 2009-09-16]. (ang.).
  54. OUTfrontUK: EXCLUSIVE: Petitions Committee letter to Government on Marriage. OUTfrontUK, 3 grudnia 2009. [dostęp 2010-11-05]. (ang.).
  55. Exclusive: SNP leader and Scottish first minister Alex Salmond answers your questions. Pink News, 5 maja 2010. [dostęp 2010-05-11]. (ang.).
  56. Carrie Lyell: No end in sight for marriage equality, says Scottish Equality Unit. Pink Paper, 11 grudnia 2009. [dostęp 2010-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (16 lipca 2011)]. (ang.).
  57. Scotsman newspaper 3 Sep 2011: Holyrood consults
  58. Ministerial Foreword. Government of Scotland. [dostęp 2012-07-25]. (ang.).
  59. Consultation sees 50,000 responses. „The Scotsman”, 10 grudnia 2011. [dostęp 2012-07-25]. (ang.). 
  60. a b Same sex marriage to be legalised. 25 lipca 2012. [dostęp 2013-07-19]. (ang.).
  61. Registration of Civil Partnerships, Same Sex Marriage: Consultation Analysis. Scottish Government. (ang.).
  62. Scottish government sets date for gay marriage. Gay Star News. [dostęp 2012-07-25]. (ang.).
  63. Gay marriage to be introduced in Scotland. BBC News, 25 lipca 2012. [dostęp 2012-07-25]. (ang.).
  64. Marriage and Civil Partnership (Scotland) Bill. (ang.).
  65. Bill published to make same-sex marriage legal in Scotland. PinkNews, 27 czerwca 2013. (ang.).
  66. Andrew Woodcock. Gay marriage moves a step closer in UK. „The Australian”, 16 lipca 2013. [dostęp 2013-07-16]. (ang.). 
  67. Scotland’s same-sex marriage bill is passed. BBC News, 2014-02-04. [dostęp 2014-02-10]. (ang.).
  68. Szkocja zalegalizowała małżeństwa tej samej płci. PAP via Money.pl, 2014-02-05. [dostęp 2014-02-10]. (pol.).
  69. Introduction of same-sex marriage at British consulates overseas. 2014-06-17. [dostęp 2014-08-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Marriage (Same-Sex Couples) Bill, Second Reading.svg
Autor: Sceptre, Licencja: CC BY-SA 3.0
Votes for the second reading Marriage (Same-Sex Couples) Bill, differentiated between conservative/unionist parties and the rest, and Ayes and Nos. Colours are as below.
Equal Marriage Religious Protections.jpg
Autor: UK Department for Culture, Media and Sport, Licencja: CC BY 2.0
Infographic and campaign graphics for the launch of equal marriage in England and Wales.
Scotland MSPs Equal Marriage support map.svg
Autor: Woodgreener, Licencja: CC BY-SA 3.0
Created from this list: http://www.equalmarriage.org.uk/support
 
Supporting equal marriage
 
Opposing equal marriage
 
Undeclared