Małgorzata Antiocheńska

Święta
Małgorzata Antiocheńska
Marina
dziewica i męczennica
Ilustracja
Małgorzata Antiocheńska, obraz Giovanni Francesco Barbieriego.
Miejsce urodzenia

Antiochia Pizydyjska

Data śmierci

ok. 304[1]

Czczona przez

Kościół katolicki

Wspomnienie

20 lipca (kat.),
17/30 lipca (praw.)

Atrybuty

smok, krzyż, gałąź palmowa

Patronka

położnic, bezpłodnych kobiet, dobrej śmierci[1]

Małgorzata Antiocheńska (cs. Марина Антиохийская) – męczennica chrześcijańska z Antiochii Pizydyjskiej, zaliczana do Czternastu Świętych Wspomożycieli, święta Kościoła katolickiego i prawosławnego (jako Maryna[a]). Jej autentyczność budzi poważne wątpliwości[2][3].

Życiorys

Pierwowzorem dla legendy o Małgorzacie, która „rozgałęziła się w niezwykły sposób”, mogła być historia Pelagii, wspominanej 8 października. Dla uniknięcia uwięzienia skoczyła ona z dachu swego domu i tak zginęła[4].

Tymczasem według ewidentnie legendarnego[2] podania, św. Małgorzata była córką pogańskiego kapłana, lecz została nawrócona na chrześcijaństwo przez swoją opiekunkę, która zajmowała się nią po śmierci matki. Za czasów panowania cesarza Dioklecjana miały miejsce prześladowania chrześcijan. W tym właśnie czasie zakochał się w niej rzymski namiestnik, którego Małgorzata nie chciała poślubić, odpowiadając, że jej serce należy do Chrystusa. Była w związku z tym więziona i torturowana, a w końcu ścięta. Miałoby to nastąpić około 304 roku[1].

W średniowieczu kult świętej był bardzo rozpowszechniony. Przyjął się wizerunek św. Małgorzaty poskramiającej smoka, zgodnie z przekazem, który głosi, że gdy była więziona, ukazał się jej szatan w postaci smoka piekielnego. Małgorzata miała przepędzić go znakiem krzyża.

Ikonografia chrześcijańska

Na obrazach przedstawiana jest jej postać stojąca na smoku i godząca w jego paszczę wydłużonym krzyżem. Rzadziej spotyka się wizerunek ze św. Małgorzatą powstrzymującą smoka lejcami. Mimo że nie należała do królewskiego rodu, jest często przedstawiana w koronie na głowie, co ma podkreślać jej szlacheckie pochodzenie. Często też trzyma w dłoni gałąź palmową jako symbol męczeństwa.

  • Małgorzata Antiocheńska wraz z Katarzyną Aleksandryjską

    Małgorzata Antiocheńska wraz z Katarzyną Aleksandryjską

  • Ilustracja z iluminowanego rękopisu z około 1440 roku

    Ilustracja z iluminowanego rękopisu z około 1440 roku

  • Męczeństwo św. Małgorzaty na XV-wiecznym wizerunku

    Męczeństwo św. Małgorzaty na XV-wiecznym wizerunku

  • Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Domenico Fetti (1619)

    Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Domenico Fetti (1619)

  • Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Francisco de Zurbarána

    Wyobrażenie św. Małgorzaty na obrazie Francisco de Zurbarána

  • Małgorzata Antiocheńska na obrazie Janeza Potočnika

    Małgorzata Antiocheńska na obrazie Janeza Potočnika

Dzień obchodów

Kościół rzymskokatolicki obchodzi jej wspomnienie liturgiczne w dniu 20 lipca, greckokatolicki 13/26 lipca[b][5], a prawosławny 17/30 lipca[6].

W 1969 roku żywot Małgorzaty usunięto ze zrewidowanego kalendarza kościelnego, ze względu na wątpliwości co do samego istnienia takiej osoby[2].

Patronat

W Polsce św. Małgorzata jest patronką wielu kościołów i parafii. Jej postać występuje między innymi w herbach: Nowego Sącza, gminy Góra Świętej Małgorzaty i gminy Tuchola.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ zobacz: Maryna (imię).
  2. ↑ podwójne datowanie

Przypisy

  1. ↑ a b c Małgorzata z Antiochii, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-02-02].
  2. ↑ a b c Saint Margaret of Antioch, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  3. ↑ Joseph MacRory, St. Margaret, [w:] The Catholic Encyclopedia [online], Cytat: in fact even the century to which she belonged is uncertain (ang.).
  4. ↑ Deon.pl ↓.
  5. ↑ St. Margaret. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2012-11-01]. (ang.).
  6. ↑ Prawosławny kalendarz. www.pravoslavie.ru. [dostęp 2012-11-01]. (ros.).

Bibliografia

Czternastu Świętych Wspomożycieli

Media użyte na tej stronie