Małgorzata Babenberg

Małgorzata Babenberg
— królowa rzymska, królowa czeska —
Królowa Czech
Okres	od 1253 do 1260
Jako żona	Przemysł Ottokar II
Poprzedniczka	Kunegunda Hohenstauf
Następczyni	Kunegunda Halicka
Dane biograficzne
Dynastia	Babenbergowie
Data urodzenia	1204 lub 1205
Data śmierci	29 października 1266
Miejsce spoczynku	opactwo Lilienfeld
Ojciec	Leopold VI Sławny
Matka	Teodora Angelina
Mąż	Henryk VII Hohenstauf Przemysł Ottokar II
Dzieci	Henryk Fryderyk

Małgorzata Babenberg, niem. Margarete von Babenberg, czes. Markéta Babenberská (ur. 1204 lub 1205 r. zm. 29 października 1266 r. na zamku Krummau am Kamp), córka księcia Austrii Leopolda VI Sławnego, żona Henryka VII Hohenstaufa, a następnie króla Czech Przemysła Ottokara II.

Pochodzenie i pierwsze małżeństwo

Małgorzata była najstarszą córką księcia Austrii - Leopolda VI Babenberga oraz księżniczki bizantyjskiej – Teodory Angeliny. Miała 3 braci: Leopolda, Henryka i Fryderyka II Bitnego oraz 3 siostry: Agnieszkę, Konstancję i Gertrudę.

Około 1221 r. została zaręczona z królem angielskim Henrykiem III, ale małżeństwo nie doszło do skutku. W 29 listopada 1225 r. poślubiła króla rzymskiego Henryka VII Hohenstaufa, syna cesarza Fryderyka II. 28 marca 1227 r. została w Akwizgranie koronowana na królową rzymską. Zapewne jeszcze przed 1231 r. została matką 2 synów: Henryka (zm. w latach 1242-1245) i Fryderyka (zm. 1251 r.), którzy zmarli w młodym wieku. Po uwięzieniu męża przez cesarza Fryderyka II w 1235 r. mieszkała w nieznanym miejscu. Po owdowieniu w 1242 r. zamieszkała w klasztorze dominikanek w Trewirze, a następnie od 1244 r. w klasztorze cysterek w Würzburgu. 8 września 1243 r. w trewirskim klasztorze złożyła śluby czystości.

Dziedziczka Babenbergów

Małgorzata powróciła na scenę polityczną po śmierci swojego brata Fryderyka II Bitnego w 1246 r., który był ostatnim męskim przedstawicielem Babenbergów. Na podstawie Privilegium minus z 1156 r. jako najstarsza z rodu zgłosiła pretensje do księstw Austrii i Styrii. Z identycznymi roszczeniami wystąpiła jej krewna Gertruda Babenberg, córka Henryka, brata Małgorzaty. Gertruda była kolejno żoną margrabiego morawskiego Władysława, Hermana Badeńskiego i od 1250 r. Romana Halickiego. Żaden z jej mężów nie przejął jednak ziem austriackich.

W walce o spadek po Babenbergach uczestniczyli praktycznie wszyscy okoliczni władcy. Małgorzata starała się chronić prawa swojego syna Fryderyka (zm. 1251 r.). W tym okresie nie wyraziła zgody na małżeństwo z Hermanem von Henneberg, mimo że zabiegał o nie papież. W 1251 r. księciem Austrii został Przemysł Ottokar II, który w celu umocnienia swojej władzy 11 lutego 1252 r. w Hainburgu poślubił Małgorzatę. W następnym roku Małgorzata została królową Czech, ale nigdy nie została oficjalnie koronowana.

Rozwód

Małżeństwo z Przemysłem Ottokarem II okazało się bezdzietne. Król rozpoczął starania o uznanie za swojego następcę swojego nieślubnego syna Mikołaja I Opawskiego. W 1260 r. papież go legitymował, ale bez prawa do następstwa tronu. W tej sytuacji Przemysł zaczął myśleć o unieważnieniu małżeństwa. Jesienią 1261 r. polecił biskupom ogłosić małżeństwo za nieważne i zawiadomił o tym kurię rzymską. Formalną przyczyną był ślub czystości uczyniony przez żonę, gdy po śmierci pierwszego męża wstąpiła do klasztoru. Małgorzata nie sprzeciwiała się rozwodowi. Wysłała nawet w tej sprawie posła do papieża Urbana IV. 18 października 1261 r. opuściła Pragę. Już 25 października tego roku władca Czech poślubił Kunegundę Halicką. Po rozwodzie Małgorzata zamieszkała w Krems an der Donau w Dolnej Austrii i na pobliskim zamku Krummau am Kamp, gdzie zmarła. Zgodnie ze swoją wolą została pochowana u boku ojca w opactwie Lilienfeld.

Bibliografia

• Prokopová, I.: Markéta Babenberská, nepublikovaná diplomová práce katedry PVH AS FF UK, Praha, 2004.
• Moravcová, I.: Dvůr královny Markéty Babenberské mezi léty 1246-1266. In Dvory a rezidence ve středověku, Medievalia Historica Bohemica, Supplementum 1. Praha, 2006.
• Dienst, H.: Margarete von Österreich. In Neue deutsche Biographie, hrsg. von Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Bd. 16, Berlin 1990, s. 152. ​ISBN 3-48-00197-4​.
• Šarochová G. V.: Radostný úděl vdovský. Královny-vdovy přemyslovských Čech. Praha, 2004.