Małpi proces

Małpi proces

Małpi proces[1] – popularna nazwa procesu, który odbył się w 1925 w Dayton w hrabstwie Rhea w stanie Tennessee, dotyczącego nauczania teorii ewolucji w szkołach w USA.

Tło

Do małpiego procesu doszło na skutek zderzenia rozwijającego się ewolucjonizmu z amerykańskim fundamentalizmem[2].

Teoria ewolucji Darwina opublikowana została w 1859. Już 5 lat później w Ameryce pojawiły się prace protestanckiej pisarki Ellen G. White sprzeczne z naukowym opisem powstania świata[3]. Jednak reakcja na powstanie poglądów Darwina była umiarkowana[4]. Zwolenników literalnego odczytywania Biblii wzburzyła dopiero książka Straussa Das Leben Jesu, podejmujące próbę demitologizacji postaci Jezusa Chrystusa. Taki sposób uprawiania teologii uznano za zagrożenie. Kościoły protestanckie USA podjęły próbę określenia fundamentalnych prawd wiary chrześcijańskiej (wydanie The Fundamentals, od którego wzięła się nazwa fundamentalizm) i walki z modernizmem[5]. Objęła ona również parlamenty stanowe. Kilka z nich wydało zakazy nauczania w szkołach treści sprzecznych z opisanym w Biblii stworzeniem człowieka przez Boga[1].

Proces

Proces był zamierzonym działaniem Amerykańskiej Unii Swobód Obywatelskich (American Civil Liberties Union, ACLU)[6], która chciała obalić świeżo ustanowione prawo w stanie Tennessee (a także w innych stanach USA) zabraniające nauczania darwinizmu, jako niezgodne z Konstytucją USA. ACLU powstała w czasie I wojny światowej, by służyć prawną pomocą ludziom odmawiającym służby wojskowej na podstawie przekonań religijnych bądź moralnych. Po wojnie rozszerzyła jednak pole zainteresowań na wszelkie przypadki naruszania obywatelskich praw jednostki oraz wolności sumienia i przekonań[6].

Oskarżonym był wówczas nauczyciel John Scopes, który przedstawiał na lekcjach teorię ewolucji. Jego obrońcą został Clarence Darrow. Stan Tennessee reprezentował natomiast były sekretarz stanu William Bryan[1].

Darrow znalazł ekspertów, którzy wykazali, że wykładany przez Scopesa pogląd stanowi teorię naukową. Sąd oddalił taki dowód, uzasadniając, że w procesie nie chodzi o to, czy teoria ewolucji jest prawdziwa, czy też nie, ale o to, czy oskarżony złamał prawo, ucząc zakazanej przez prawo teorii, czy też nie. Obrońca zderzył się następnie z Bryanem, któremu wykazał nieznajomość podstaw tematyki biblijnej. Nie doprowadziło to jednak do wygranej i sąd nakazał Scopesowi uiszczenie grzywny w wysokości 100$. Natomiast Bryan zmarł tydzień po swej wygranej[1].

Z takiego wyroku zadowolona była jednak strona oskarżona. Wyrok dawał możliwość odwołania się do Sądu Najwyższego, co też planowano uczynić, licząc na rozgłos. Jednakże sąd stanowy drugiej instancji znalazł nieprawidłowości formalne w procesie pierwszej instancji i uchylił wyrok, przekreślając tym samym możliwości odwołania się[1].

Skutki

Nieukaranie Scopesa nie doprowadziło do liberalizacji prawa. Kolejne stany zakazywały nauczania niezgodnego z poglądami fundamentalistów[1]. Tymczasem rola teorii ewolucji w biologii rosła. Wraz z genetyką zaczynała stanowić pewien trzon nauk o życiu, bez którego biologia w ogóle nie była już możliwa. W atmosferze zimnej wojny zwracano większą uwagę na jakość nauczania, w tym nauczania biologii. Dochodziło do kolejnych konfliktów i kolejnych procesów, jak choćby Epperson v. Arkansas[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Heller 2015 ↓, s. 221.
  2. ↑ Heller 2015 ↓, s. 221-221.
  3. ↑ Heller 2015 ↓, s. 219.
  4. ↑ Heller 2015 ↓, s. 219-220.
  5. ↑ Heller 2015 ↓, s. 220-221.
  6. ↑ a b Krzysztof Szymborski: Wiedza i Życie – Małpi proces. Wiedza i Życie. (pol.).

Bibliografia

  • Michał Heller: Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą. Kraków: Copernicus Center Press, 2015. ISBN 978-83-7886-158-4.
  • Wiktor Werner, Od „małpiego procesu” do mechanizmów władzy. Metafora „mniejszości” jako narzędzie ideologizacji świata. [w:] Dorota Mroczkowska, Marek Troszyński, Raport mniejszości. Głosy spoza dyskursu dominującego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2004, s. 127-137 [1]

Media użyte na tej stronie

Tennessee v. John T. Scopes Trial- Outdoor proceedings on July 20, 1925, showing William Jennings Bryan and Clarence Darrow. (2 of 4 photos) (2898243103) crop.jpg
Autor: Smithsonian Institution from United States; Beyond My Ken (dyskusja) 01:35, 4 August 2017 (UTC), Licencja: No restrictions

Description: William Jennings Bryan (seated at left) being interrogated by Clarence Seward Darrow, during the trial of the State of Tennessee v. John Thomas Scopes, July 20, 1925. That Monday afternoon, because of the extreme heat, Judge Raulston moved court proceedings outdoors. The session was held on a platform that had been erected at the front of the Rhea County Courthouse to accommodate ministers who wanted to preach during the time of the trial. Defense lawyers for Scopes (John R. Neal, Arthur Garfield Hays, and Dudley Field Malone) are visible seated to the extreme right. One of the men at left, with his back to the photographer, appears to be Scopes. The court reporters are seated at the table.

Creator/Photographer: Watson Davis

Medium: Black and white photographic print

Dimensions: 3 in x 4.25 in

Culture: American

Geography: USA

Date: 1925

Persistent URL: photography.si.edu/SearchImage.aspx?id=5269

Repository: Smithsonian Institution Archives

Collection: Tennessee v. John Thomas Scopes Trial Photographs - During 1925, Watson Davis (1896-1967), Science Service managing editor, took numerous photographs while covering the State of Tennessee v. John Thomas Scopes trial as a reporter. In what was dubbed "The Trial of the Century," Scopes was tried and convicted for violating a state law prohibiting the teaching of the theory of evolution. William Jennings Bryan served on the prosecution team, and Clarence Darrow defended Scopes. Almost eighty years later, the nitrate negatives, including portraits of trial participants, and images from the trial itself and significant places in Dayton, were discovered in archival material donated to the Smithsonian by Science Service in 1971. Marcel C. LaFollette, an independent scholar, historian and Smithsonian volunteer uncovered these rare, previously unpublished photographs of the 1925 Tennessee vs. John Scopes "Monkey Trial" in the Smithsonian Institution Archives (SIA). In 2005, SIA restored fifty-two of the negatives with funds granted by the Smithsonian Women's Committee. Included here are thirty-nine of the images. All images belong to the Record Unit 7091: Science Service, Records, 1902-1965 collection of SIA. All photographs were taken by Watson Davis, Managing Editor of Science Service, while he was in Dayton, Tennessee, June 4-5, 1925, and July 10-22, 1925. LaFollette identified and dated each of these images, and has published a new book highlighting these and other images from the trial entitled, Reframing Scopes: Journalists, Scientists, and Lost Photographs from the Trial of the Century, University Press of Kansas, 2008.

Accession number: SIA2007-0124