Mały Kozi Wierch

Mały Kozi Wierch
Ilustracja
Mały Kozi Wierch – widok z Orlej Perci
Państwo

 Polska

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

2226 m n.p.m.

Wybitność

69 m

Pierwsze wejście

10 lipca 1892
Janusz Chmielowski i Jakub Gąsienica Szustek

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, w centrum znajduje się czarny trójkącik z opisem „Mały Kozi Wierch”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Mały Kozi Wierch”
Ziemia49°13′08,6″N 20°01′10,9″E/49,219056 20,019694

Mały Kozi Wierch (niem. Kleiner Gemsenberg, słow. Malý Kozí vrch, węg. Kis-Zerge-hegy [1]) – szczyt w długiej wschodniej grani Świnicy w Tatrach Wysokich, na trasie Orlej Perci. Na zachodzie graniczy z Zawratową Turnią, od której oddziela go Zawrat (2157 m[2]), natomiast na wschodzie od Zmarzłych Czub oddziela go Zmarzła Przełączka Wyżnia[3]. Najczęściej podawana wysokość Małego Koziego Wierchu to 2226 m[3][4][5][2], w niektórych źródłach 2228 m[6].

Mały Kozi Wierch to rozłożysty masyw o trzech graniach (dwie wzdłuż szlaku). W kierunku Doliny Pięciu Stawów Polskich odchodzi trzecia grań (południowa), oddzielająca Dolinkę pod Kołem od Dolinki Pustej. W niej znajduje się wierzchołek zwany Kołową Czubą, oddzielony od szczytu Małego Koziego Wierchu przełęczą Schodki. Północne stoki Małego Koziego Wierchu opadają ścianą do Kotła Zmarzłego Stawu Gąsienicowego[7].

W grani wschodniej Małego Koziego Wierchu znajdują się dwie szerokie turnie – Zmarzłe Czuby opadające w kierunku Dolinki Pustej stromymi ścianami. Od głównego wierzchołka oddziela je wąska Zmarzła Przełączka Wyżnia, z której na północ opada głęboki żleb Honoratka[6], dawniej zwany Żydowskim Żlebem i jeszcze dziś tak oznaczany na niektórych mapach[7]. Obie nazwy mają niejasną genezę, starsza może pochodzić od żydowskiego turysty, Kurta Langfeldesa, który zginął w tym miejscu w 1925 r.[8]

Widok z Małego Koziego Wierchu jest szeroki, ciekawszy niż z Zawratu[9]. Od roku 1876 panoramę polecał w swoich przewodnikach Karl Kolbenheyer[10].

Pierwsze odnotowane wejścia turystyczne:

Nazwa Mały Kozi Wierch pochodzi z pierwszych lat XX wieku, do 1903 r. oznaczała jednak Zamarłą Turnię[10]. W 1905 r. przez szczyt poprowadzona została Orla Perć[10]. Do 2012 r. na Małym Kozim Wierchu zdarzyło się 6 wypadków śmiertelnych[11].

Widok na Mały Kozi Wierch ze szlaku Orlej Perci
Mały Kozi Wierch zimą
Widok na Mały Kozi Wierch i inne szczyty Orlej Perci z Gładkiej Przełęczy
Zmarzłe Czuby i Mały Kozi Wierch

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny czerwony Orla Perć prowadząca z Zawratu przez dwa niewielkie garby (2183 i 2204 m[2]) na wierzchołek Małego Koziego Wierchu, dalej przez Zmarzłą Przełęcz Wyżnią i jedną ze Zmarzłych Czub, z której schodzi się na Zmarzłą Przełęcz. Na tym odcinku zamontowane są liczne łańcuchy, a w Zmarzłej Przełęczy Wyżniej często przez całe lato leży płat śniegu. Na odcinku Zawrat – Kozi Wierch od lipca 2007 r. ruch odbywa się wyłącznie w kierunku wschodnim z Zawratu w kierunku Koziego Wierchu. Czas przejścia z Zawratu na Kozi Wierch: 2:50 h[12]

Przypisy

  1. Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2019-01-04].
  2. a b c Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego.
  3. a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wyd. Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
  4. Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13184-5.
  5. Wysokość Rysów zweryfikowana, geoforum.pl [dostęp 2022-09-03].
  6. a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
  7. a b Orla Perć. Mapa 1:5000. Kraków: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2005/2006. ISBN 83-87873-42-X.
  8. Gropa.pl. Nazewnictwo: Żydowski Żleb. [dostęp 2012-01-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].
  9. a b Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część II. Zawrat – Żółta Turnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1951, s. 11.
  10. a b c Józef Nyka: Tatry polskie. Przewodnik. Wyd. XV. Latchorzew: Trawers, 2007. ISBN 978-83-60078-04-4.
  11. Dariusz Dyląg: Orla Perć. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2012. ISBN 978-83-62460-23-6.
  12. Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000. Warszawa: ExpressMap Polska, 2005. ISBN 83-88112-35-X.

Media użyte na tej stronie

Carpathians relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Carpathians.
  • Projection: Equirectangular projection, strechted by 148.0%.
  • Geographic limits of the map:
  • N: 50.0° N
  • S: 44.25° N
  • W: 16.0° E
  • E: 27.5° E
  • GMT projection: -JX19.473333333333333cd/14.410266666666665cd
  • GMT region: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • GMT region for grdcut: -R16.0/44.25/27.5/50.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.
U+25B2.svg
Black up-pointing triangle , U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Mały Kozi Wierch T37.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z Orlej Perci
Mały Kozi Wierch A (2).jpg
Autor: Adam Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Zmarzłe Czuby i Mały Kozi Wierch
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
Orla perć a12.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY 2.5
Mały Kozi Wierch (Orla Perć, High Tatra Mountains)
Panorama Gładka Przełęcz a1.jpg
Autor: Paweł Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Panorama z Gładkiej Przełęczy
Mały Kozi Wierch a.jpg
Autor: Adam Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Mały Kozi Wierch