Mały Obłok Magellana
 Mały Obłok Magellana (ESO) | |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
|---|---|
| Typ | SB(s)m pec[1] |
| Rektascensja | 00h 52m 44,8s[1] |
| Deklinacja | −72° 49′ 43″ |
| Odległość | ~ 200 tys. ly |
| Przesunięcie ku czerwieni | 0,000527[1] |
| Rozmiary kątowe | 5° 20′ × 3° 5′[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | |
| Jasność absolutna | |
| Masa | |
| Alternatywne oznaczenia | |
| SMC, NGC 292, PGC 3085, Nubecula Minor[1] | |
Mały Obłok Magellana (SMC) – galaktyka karłowata[4] o średnicy około 7000 lat świetlnych, satelita Drogi Mlecznej. Zawiera w sobie kilkaset milionów gwiazd[4].
Możliwe jest, że w przeszłości Mały Obłok Magellana był galaktyką spiralną z poprzeczką, która zderzyła się z Drogą Mleczną stając się galaktyką nieregularną i jej satelitą[5]. Nadal można zauważyć strukturę poprzeczki.
Przy dystansie 200 000 lat świetlnych jest jednym z najbliższych sąsiadów Drogi Mlecznej i jednym z najdalszych obiektów widocznych gołym okiem. Ze średnią deklinacją około −73 stopni, może być widoczny tylko z półkuli południowej i niższych szerokości geograficznych półkuli północnej. Jest umiejscowiony w gwiazdozbiorze Tukana i ukazuje się jako mglisty, jasny płat na nocnym niebie o średnicy około 3 stopni. Wygląda jak odłączony fragment Drogi Mlecznej. Z powodu niskiej jasności powierzchniowej najlepiej widoczny jest z dala od miejskich świateł.
Tworzy parę z Wielkim Obłokiem Magellana (LMC), położonym o około 20 stopni na wschód. Jest członkiem Grupy Lokalnej Galaktyk.
Historia obserwacji
Na półkuli południowej Obłoki Magellana były znane w mitologiach tubylców np. australijskich Aborygenów. Perski astronom Al Sufi nazwał większy obłok Bakr, Biały Wół. Europejscy marynarze po raz pierwszy obserwowali obłoki w czasie średniowiecznych wypraw i służyły one do nawigacji. Portugalscy i holenderscy żeglarze nazwali je Obłokami Przylądka; ta nazwa przetrwała kilka wieków. W czasie opływania Ziemi przez Ferdynanda Magellana w latach 1519–1522 Antonio Pigafetta opisał obłoki jako mgliste roje gwiazd.
Pomiędzy rokiem 1834 a 1838 John Frederick William Herschel prowadził obserwacje południowego nieba. W czasie obserwowania Małego Obłoku, opisał go jako chmurowatą masę światła o owalnym kształcie i jasnym środku. W polu tej chmury skatalogował on koncentrację 37 mgławic i skupisk gwiazd.
W 1891 roku Harvard College Observatory otworzyło stację obserwacyjną w Arequipa w Peru. Od 1893 i 1906, pod dyrekcją Solona Baileya, do fotograficznych badań obu Obłoków Magellana był używany 24-calowy teleskop. Henrietta Leavitt z Harvard College Observatory, użyła klisz z Arequipy do badań nad zmianami we względnej jasności gwiazd w SMC. W 1908 rezultaty jej badań zostały upublicznione i dzięki nim odkryto nowy typ gwiazd zmiennych, nazywanych „gromadą zmienną”, a później cefeidami. To odkrycie pozwoliło na obliczanie odległości do innych galaktyk.
Zobacz też
- Obłoki Magellana
- Wielki Obłok Magellana
- Ważniejsze obiekty wewnątrz Małego Obłoku Magellana:
- NGC 265
- NGC 290
- NGC 346
- NGC 602
Przypisy
- ↑ a b c d e f NASA/IPAC Extragalactic Database. [w:] Results for Small Magellanic Cloud [on-line]. [dostęp 2006-12-01].
- ↑ Magellanic Cloud, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2018-12-20] (ang.).
- ↑ The total mass and dark halo properties of the Small Magellanic Cloud. adsabs.harvard.edu, 2021-08-07. [dostęp 2018-12-20]. (ang.).
- ↑ a b Mały Obłok Magellana w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia 17 czerwca 2005.
- ↑ Staff: Small Magellanic Cloud. NASA/IPAC. [dostęp 2008-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-07)].
Linki zewnętrzne
- Mały Obłok Magellana w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Mały Obłok Magellana w bazie SIMBAD (ang.)
- Mały Obłok Magellana w serwisie SEDS.org (Revised NGC and IC Catalog) (ang.)
- Zdjęcia na stronie ESA/Hubble
Media użyte na tej stronie
Updated map of Milky Way, added new discovered branch of the Orion Spur, added Perseus Transit
Autor: ESO/VISTA VMC, Licencja: CC BY 4.0
The Small Magellanic Cloud (SMC) galaxy is a striking feature of the southern sky even to the unaided eye. But visible-light telescopes cannot get a really clear view of what is in the galaxy because of obscuring clouds of interstellar dust. VISTA’s infrared capabilities have now allowed astronomers to see the myriad of stars in this neighbouring galaxy much more clearly than ever before. The result is this record-breaking image — the biggest infrared image ever taken of the Small Magellanic Cloud — with the whole frame filled with millions of stars. As well as the SMC itself this very wide-field image reveals many background galaxies and several star clusters, including the very bright 47 Tucanae globular cluster at the right of the picture.