Ma Rainey

Ma Rainey

Imię i nazwisko	Gertrude Malissa Pridgett
Pseudonim	Ma/Madame; Mama Can Can, Lila Patterson, Anne Smith
Data i miejsce urodzenia	26 kwietnia 1886 Columbus, Georgia, USA
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1939 Rome, Georgia
Przyczyna śmierci	atak serca
Typ głosu	alt
Gatunki	blues klasyczny
Zawód	muzyk
Aktywność	1900–1935
Wydawnictwo	Paramount Records
Powiązania	Lowell Fulson, Syl Johnson, B.B. King, Freddie King, Little Walter, Muddy Waters, Jimmy Rogers
Współpracownicy
Bessie Smith, Georgia Tom, Papa Charlie Jackson
Zespoły
Lovie Austin Blues Serenaders, Ma Rainey’s Georgia Band, Ma Rainey and Her Georgia (Wild Cats) Jazz Band, Ma Rainey’s Louisiana Blackbirds Revue

  Ma Rainey (właśc. Gertrude Malissa Pridgett; ur. 26 kwietnia 1886, zm. 22 grudnia 1939) – amerykańska wokalistka bluesowa związana z bluesem klasycznym.

Życiorys

Urodziła się w Columbus w hrabstwie Muscogee w stanie Georgia. Jej ojcem był Thomas Pridgett Sr, a matką Ella Allen. Rodzice pracowali w trupach minstrelskich. Gertrude była jednym z ich pięciorga dzieci. Została ochrzczona w First African Baptist Church w Columbus^[1][2].

W 1900 r. w wieku 14 lat zadebiutowała śpiewając i tańcząc w muzycznym przedstawieniu „The Bunch od Blackberries” w Springer Opera House w Columbus^[1][2].

Około 1902 r. usłyszała po raz pierwszy bluesa w jednym z teatrów muzycznych w St Louisi w tym samym roku śpiewała już bluesa w wędrownej trupie Fat Chapell’s Rabbit Foot Minstrels^[1][2].

W 1904 r. wyszła za mąż za aktora komediowego i tancerza Williama „Pa” Raineya, z którym występowała w śpiewającym i tańczącym duecie na Południu Stanów Zjednoczonych.

W 1912 r. w ramach Moses Stokes Show występowała razem ze swoją protegowaną Bessie Smith w Ivory Theater w Chattanooga w stanie Tennessee^[1].

W latach 1914–1916 jako Rainey and Rainey & Assassinators of the Blues duet występował w ramach wędrownych trup Tolliver’s Circus i Musical Extravaganza^[2].

W 1915 r. Rainey ponownie współpracowała z Bessie Smith w Fat Chapell’s Rabbit Foot Minstrels^[1].

Pomiędzy 1915 a 1917 r. odbywała tournée w takich trupach jak Florida Cotton Blossoms Show, Donald MacGregor’s Carnival Show, C.W. Parks Minstrels, Tolliver’s Circus i Musical Extravaganza Show^[1].

W 1917 r. rozwiodła się z mężem i założyła własny zespół Ma Rainey and Her Georgia Smart Set, który prowadziła przez kilka lat. W tym samym czasie współpracowała także z Silasem Greenem w jego nowoorleańskim programie minstrelowym w Ella B. Moore Theater w Dallas w Teksasie^[2][3].

Na początku lat 20. XX w. przestała się udzielać muzycznie i zamieszkała w Meksyku.

Około 1923 r. powróciła na scenę i zaangażowana przez TOBA występowała w nowojorskim Harlemie. Założyła także swój kolejny zespół Georgia Band^[2][3].

W grudniu 1923 r. dokonała swoich pierwszych nagrań z zespołem Lovie Austin and Her Blues Serenaders dla wytwórni Paramount^[a] w Chicago w stanie Illinois^[4].

W marcu, kwietniu, maju, sierpniu, październiku i listopadzie 1924 r. dokonała kolejnych nagrań dla firmy Paramount w Chicago i Nowym Jorku zarówno z Lovie Austin and Her Blues Serenaders, jak i kolejnym swoim zespołem Ma Rainey and Her Georgia Jazz Band, w którym byli tak znani muzycy jak Fletcher Henderson, Don Redman i Charlie Dixon^[4].

W latach 1924–1935 występowała ze swoim zespołem w wodewilowych trupach organizowanych przez TOBA zarówno na Południu, jak i Środkowym Zachodzie Stanów Zjednoczonych. W 1924 r. koncertowała w Grand Theater w Chicago, w Lincoln Theater w Nowym Jorku, w Temple Theater w Cleveland w stanie Ohio, w Bijou Theater w Nashville w stanie Tennessee i w Lincoln Theater w Pittsburghu w stanie Pensylwania^[3].

W 1925 r. występowała we Frolic Theater w Birmingham w stanie Alabama. Była otwarcie biseksualna i po tym, gdy zastano ją w sytuacji intymnej z partnerką, została w Chicago aresztowana w 1925 r.^[2]

W maju, sierpniu i grudniu 1925 r. nagrała 18 bluesów dla wytworni Paramount w Chicago i Nowym Jorku. Akompaniował jej własny zespół Georgia Band, w którym obok wymienionych powyżej muzyków grali m.in.: Lil Henderson, Charlie Green, Coleman Hawkins^[5].

W 1926 r. występowała w Lincoln Theater w Nowym Jorku.

W marcu, czerwcu, listopadzie oraz grudniu 1927 r. nagrała kilkanaście nowych utworów dla wytwórni Paramount w Chicago^[6].

W 1927 r.odbyła tournée ze swoją Louisiana Blackbirds Revue po południowych stanach^[3].

W sierpniu i grudniu 1927 r. nagrała 11 utworów dla wydawnictwa Paramount w Chicago pod firmą Ma Rainey’s Georgia Band^[7].

W czerwcu, wrześniu, październiku i grudniu 1928 r. nagrała 21 bluesów dla wytwórni Paramount w Chicago. Akompaniowali jej Georgia Tom i Tampa Red (we wrześniu) oraz Papa Charlie Jackson (w październiku i grudniu). Były to jej ostatnie nagrania. Światowy kryzys, który wybuchł w tym okresie spowodował dramatyczny spadek popytu na płyty^[8].

W 1930 r. odbyła tournée po Arkansas z Boisy De Legge and His Bandanna Girls w ramach Bandanna Babies Revue, a następnie z własną grupą Arkansas Swift Foot koncertowała po południu USA^[3].

W latach 1933–1935 koncertowała z Al Gaines Carnival Show po południowym zachodzie kraju^[3].

W 1935 r. całkowicie zerwała z muzyką, do czego przyczyniła się śmierć jej matki. Zamieszkała w domu swojego brata-diakona w Columbus w Georgii. Brała żywy udział w działalności Friendship Baptist Church. W ostatnich lata życia prowadziła kina The Lyric i Airdrome w miejscowościach Rome i Columbus^[3].

Zmarła po ataku serca w City Hospital w Rome. Została pochowana na Porterdale Cemetery w Columbus.

Jej mężem był poślubiony 2 lutego 1904 r. William „Pa” Rainey, z którym się rozwiodła w 1917 r. Miała jednego syna (adoptowanego) o imieniu Danny, który pracował jako tancerz w jej grupach rewiowych. Jej siostra Malissa Nix była także piosenkarką.

Ocena i krytyka

W 1983 r. została wprowadzona do Blues Hall of Fame.

W 1990 r. została wprowadzona do Rock and Roll Hall of Fame.

Chociaż zaczęła nagrywać dopiero w 1923 r., to była prawdopodobnie pierwszą pieśniarką bluesa, która została za taką uznana przez czarną publiczność i to jeszcze zanim zaczęła swą karierę artystki nagrywającej płyty. Memphis Minnie wspominała, że po usłyszeniu „Bo-Weavill Blues”^[b] Nie mogłam się powstrzymać od płaczu^[9].

W dużej mierze jej przyciąganie było spowodowane materiałem – zarówno tekstami, jak i wyborem utworów. Szeroki wachlarz jej utworów, to bluesy pochodzące z folkowych źródeł, a swoim oryginalnym kompozycjom również potrafiła nadać to folkowe brzmienie. Kupiła ludzi śpiewając bez wstydu i bezpośrednio o ludzkiej seksualności, o poddaniu się wiejskich ludzi wszelkim wróżbom, o bo weevil^[c], o więźniach połączonych łańcuchami (ang. chain gangs). Tym jej bluesom było dość daleko do wyrafinowania „Crazy Blues” Mamie Smith. Jednak potrafiła dokonać również i wyrafinowanych nagrań z najlepszymi muzykami jazzowymi. Co charakterystyczne – na koncertach wolała występować często z jug bandem. Część uwielbienia wynikała zapewne także z tego, że słuchacze odczytywali z jej chrapliwego głosu własne nadzieje i frustracje. A jeszcze inni zapewne identyfikowali się nią. Georgia Tom – jej długoletni pianista i gentleman – powiedział o niej Nie mógłbym powiedzieć, że była dobrze wyglądającą kobietą. Każdy, kto ją znał opisywał ją jako niebywale brzydką, niską i krępą, z wielkim tyłem i wieloma fizycznymi cechami niepasującymi do siebie. Na występy ubierała się zawsze ekstrawagancko i bardzo efektownie – bardzo dobrze zarabiała, więc stać ją było na drogie tkaniny i biżuterię. Tym samym podnosiła także samoocenę słuchaczy. Również jej pseudonim „Ma” zbliżał słuchaczy do niej – odbierali ja jako „Matkę”^[10].

Ze wszystkich pieśniarek bluesowych okresu klasycznego wykazywała w śpiewie najwięcej łączności z wiejskim bluesem, zachowując jego charakterystyczne cechy – prostotę i nieokiełznanie^[2].

Wywarła wpływ na wszystkie wokalistki bluesowe okresu klasycznego, łącznie z Bessie Smith. Inne wielkie pieśniarki będące pod jej wpływem to Barbara Dane, Jean Kittrell, Natalie Lamb, Carol Leigh, Kerry Price, Big Mama Thornton, Dinah Washington i Pat Yankee. Wpłynęła również na wykonawców męskich, jak np. Tampa Red^[3].

• Ma Rainey różniła się od większości, jeśli nie od wszystkich, wielkich piosenkarek bluesowych w tym, że jej styl był pod bezpośrednim wpływem wiejskiej afroamerykańskiej muzyki, nawet wtedy, kiedy treść zmierzała coraz bardziej w kierunku bluesa miejskiego (Charles Edward Smith, album Milestone z 2008)
• Ma Rainey nie była ściśle pieśniarką bluesową, chociaż była doskonała, ani nie była całkowitą pieśniarką jazzową... była wykonawczynią, tancerką, śpiewaczką wodewilowych piosenek (...), skończoną pieśniarką-artystką, której umiejętności i talent były znaczne (Lawrence Cohn, album Biograph 12001) (Cytaty za^[3])

Dyskografia

• Ma Rainey, Vols. 1-2 – 1953
• Ma Rainey – 1992
• Complete Recorded Works: 1928 Sessions – 1994
• Complete Recorded Works, Vols. 1-4 (1923-1927) – 1998
• Mother of the Blues: 1923-1928 – 1998
• The Essential – 2001
• Heroes of the Blues: The Very Best of Ma Rainey – 2003
• Best of Mother of the Blues – 2004

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Sheldon Harris. Blues Who’s Who. Da Capo Press. Nowy Jork, 1991. ISBN 0-306-80155-8.
• MarekM. Jakubowski MarekM., Blues, Poznań: Oficyna Wydawnicza Atena, 2008, ISBN 978-83-923700-2-4, OCLC 297867071 .
• Francis Davis. The History of the Blues. The Roots, the Music, the People from Charley Patton to Robert Cray. Hyperion. Nowy Jork, 1995. ISBN 0-7868-6052-9.
• Robert M. W. Dixon, John Godrich, Howard W. Rye. Blues and Gospel Records 1890-1943. Clarendon Press. Oxford, 1997. ISBN 0-19-816239-1.