Macica człowieka
| ||
| Uterus | ||
 Przekrój czołowy przez macicę | ||
 Przekrój strzałkowy przez układ rozrodczy. Legenda: | ||
| Narządy | Układ płciowy żeński | |
| Tętnice | t. jajowodowa, t. maciczna, gałęzie spiralne t. macicznej | |
| Żyły | splot żylny maciczny | |
| Układ limfatyczny | węzły chłonne lędźwiowe, pachwinowe powierzchowne, biodrowe wewnętrzne | |
| Prekursor | przewód Müllera | |
Macica (łac. uterus) – nieparzysty narząd, o kształcie zbliżonym do spłaszczonej gruszki, służący do przyjęcia zapłodnionego jaja oraz rozwoju płodu i wydalenia go poza ustrój matczyny po zakończeniu rozwoju[1]. Wymiary macicy u kobiety, która nie rodziła, są następujące: długość około 7,5 cm, największa szerokość około 4 cm i grubość około 2,5–3 cm, przy wadze 50–60 g[2].
Anatomia
Macica jest położona pośrodku jamy miednicy mniejszej między odbytnicą i pęcherzem moczowym. W macicy wyróżnia się dwie powierzchnie i dwa brzegi. Powierzchnia przednia jest spłaszczona i nosi nazwę powierzchni pęcherzowej, natomiast wypukła powierzchnia tylna stanowi powierzchnię jelitową. Obie powierzchnie schodzą się w brzegu prawym i lewym.
Podział anatomiczny macicy[3]
- trzon macicy - zbudowany jest głównie z mięśni gładkich. Jego wewnętrzne ściany wyścieła błona śluzowa jamy macicy (endometrium), niezbędna dla zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej. W obrębie jamy macicy dojrzewa zarodek, w późniejszym okresie ciąży płód.
- cieśń macicy - kilkumilimetrowa część kanału szyjki, poniżej ujścia wewnętrznego.
- szyjka macicy - zbudowana głównie z elastycznej tkanki łącznej. Śluzówka kanału szyjki produkuje zasadową wydzielinę, ułatwiającą penetrację plemników. W ciężarnej macicy szyjka działa jako zwieracz zamykający jamę macicy.
Budowa ściany macicy
Ściana macicy jest zbudowana z trzech warstw: błony surowiczej, błony mięśniowej i błony śluzowej[4].
Błona surowicza (łac. tunica serosa), inaczej omacicze (łac. perimetrium) nie pokrywa całej powierzchni macicy[4]. Błona mięśniowa (łac. tunica muscularis), zwana mięśniem macicznym (łac. myometrium) jest najgrubszą warstwą ściany. Zbudowana jest z włókien mięśniówki gładkiej o bardzo zawiłym przebiegu. Składają się na nią trzy warstwy: zewnętrzna warstwa nadnaczyniowa, środkowa warstwa naczyniowa i wewnętrzna warstwa podnaczyniowa[5]. Błona śluzowa (łac. tunica mucosa, endometrium), inaczej wmacicze leży bezpośrednio na błonie mięśniowej i pokryta jest cylindrycznym nabłonkiem, częściowo migawkowym[6].
Układ więzadłowy macicy
Utworzony przez tkanki przymacicze, ich główne pasma biegną jako przymaciczna błona boczna. Aparat więzadłowy tworzą:
- więzadło podstawowe macicy (boczne)
- więzadło krzyżowo-maciczne (inaczej więzadło odbytniczo-maciczne) (tylne)
- więzadło pęcherzowo-maciczne (przednie)
- więzadło obłe macicy
- więzadło szerokie macicy
Przeszczep macicy
Przeszczep macicy daje nowe możliwości bezpłodnym kobietom, które urodziły się bez tego narządu lub straciły go w wyniku histerektomii. W 2000 r. w Arabii Saudyjskiej wykonano przeszczep macicy, jednak po 99 dniach 26-letniej pacjentce trzeba było usnąć przeszczepiony organ. Powodem były problemy z krzepliwością krwi[7].
Pierwszy udany przeczep macicy, który zakończył się przyjściem na świat dziecka, wykonano w 2013 roku w Szwecji. We wrześniu 2014 roku urodził się chłopiec, w 32 tygodniu ciąży. Dziecko przyszło na świat poprzez cesarskie cięcie. W dniu narodzin ważyło 1,8 kg[8].
15 grudnia 2017 roku w Brazylii urodziło się pierwsze dziecko, które pochodziło z macicy pobranej od zmarłej dawczyni. Dziewczynka w chwili porodu ważyła 2550 g. Jej matka to 32-letnia kobieta, która urodziła się bez macicy (cierpi na zespół Mayera-Rokitansky'ego-Küstera-Hausera). Dawczynią była 45-letnia kobieta zmarła na skutek wylewu, matka trójki dzieci[9].
Przypisy
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 638–639.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 640.
- ↑ A.D.T. Govan, D. McKay Hart, Robin Callander, Ginekolgia ilustrowana, LibraMed, Gdańsk, 1995, ISBN 83-901361-0-4, str. 31-33
- ↑ a b Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 650.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 650–651.
- ↑ Bochenek i Reicher 2018 ↓, s. 652–653.
- ↑ Medical First: A Transplant Of a Uterus - The New York Times, www.nytimes.com [dostęp 2018-12-15] (ang.).
- ↑ Livebirth after uterus transplantation, www.thelancet.com [dostęp 2018-12-15] (ang.).
- ↑ Livebirth after uterus transplantation from a deceased donor in a recipient with uterine infertility, www.thelancet.com [dostęp 2018-12-15] (ang.).
Bibliografia
- Zofia Ignasiak, Antoni Janusz, Aniela Jarosińska, Anatomia Człowieka, część II, wyd. VII, Wrocław 2002, Wydawnictwo AWF Wrocław, ISBN 83-87389-24-2
- Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom II. Trzewa, wyd. X, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2018, ISBN 978-83-200-4501-7.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
| ||||||||||||||||||||||||||||
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Przekrój czołowy przez macicę i część pochwy.