Maciej Jakubowski

Maciej Leon Jakubowski

Maciej Leon Jakubowski (przed 1907)
Data i miejsce urodzenia	2 marca 1837 Kraków
Data i miejsce śmierci	14 grudnia 1915 Kraków
profesor nauk medycznych
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	25 czerwca 1861 Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1864 Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1895
Odznaczenia

Grobowiec Macieja Jakubowskiego na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie

Maciej Leon Jakubowski (ur. 2 marca 1837 w Krakowie, zm. 14 grudnia 1915 tamże) − lekarz pediatra, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, honorowy obywatel Krakowa.

Życiorys

Był szóstym z kolei dzieckiem Ludwika urzędnika Senatu Wolnego Miasta Krakowa i Balbiny z Żelkowskich. Dziadek Maciej Topór Jakubowski (1747−1825) był lekarzem, stryj Jakub Józef Jakubowski (1796−1886) profesorem Wydziału Lekarskiego UJ, po śmierci ojca opiekunem prawnym Macieja^[1]. W 1855 ukończył Gimnazjum św. Anny. 25 czerwca 1861 uzyskał dyplom doktora medycyny na wydziale Lekarskim UJ. Przy pomocy stryja odbył staże w szpitalach dzieciecych Wiednia, Pragi i Paryża. W Pradze napisał swoją pierwsza pracę O badaniu dróg oddechowych niemowląt. Jako pierwszy w Polsce lekarz habilitował się z pediatrii w 1864 na podstawie pracy O niestrawności u niemowląt w tym samym roku będąc współtwórcą pierwszej w Polsce Kliniki Pediatrycznej UJ. W latach 1873−1907 wykładał jako profesor, w 1889 pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego, w roku akademickim 1900−1901 rektor UJ. W 1873 był profesorem nadzwyczajnym dopiero w 1895 roku został profesorem zwyczajnym był to pewnego rodzaju wyjątek, bowiem w tym czasie w monarchii austriacko-węgierskiej nie istniały zwyczajne katedry pediatrii. Był współzałożycielem i prezesem Krakowskiego Towarzystwa Lekarskiego oraz członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego; po przeobrażeniu się tej instytucji w Akademię Umiejętności został − wobec ograniczonej statutowo liczby członków zwyczajnych − członkiem nadzwyczajnym Akademii (podobnie jak pozostali członkowie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, których nie wybrano w poczet członków zwyczajnych Akademii Umiejętności; wraz ze śmiercią Jakubowskiego wygasła kategoria członków nadzwyczajnych Akademii).

W latach 1875−1887 radny miasta Krakowa. 6 lutego 1908 zaliczony w poczet Honorowych Obywateli Krakowa.

W 1872 przy pomocy Marceliny Czartoryskiej założył w Krakowie Towarzystwo Opieki Szpitalnej dla Dzieci, w 1876 z pomocą wspomnianego towarzystwa założył Szpital św. Ludwika dla dzieci przy ulicy Strzeleckiej 2, dwa lata później w 1878 jego filię w Rabce pod nazwą Kolonia Lecznicza św. Józefa.

Jako jeden z pierwszych klinicystów w Europie wprowadził w 1894 i upowszechnił seroterapię w błonicy. Był zwolennikiem medycyny zapobiegawczej i leczenia balneologicznego u dzieci. Uważany za twórcę polskiej szkoły pediatrycznej. Współpracownik „Przeglądu Lekarskiego”, autor ponad 20 prac naukowych.

Żonaty z Józefą z Helclów (zm. 1879). Zmarł bezpotomnie w wyniku choroby nowotworowej przewodu pokarmowego. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim (kwatera Al. Główna-między pasami 43 i 45)^[2].

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 11 listopada 1936)^[3]
• Order Żelaznej Korony (Austro-Węgry)

• 

  Tablica na budynku Szpitala Dziecięcego św. Ludwika upamiętniająca Macieja Jakubowskiego

• 

  Willa Pod św. Józefem w Rabce, ufundowana przez Jakubowskiego

Przypisy

Bibliografia

• 150 lat Katedry i Kliniki Pedriatrycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, wyd. Kraków 2015, s. 13−26.
• Jerzy Armata, Maciej Jakubowski [w:] Słownik biograficzny zasłużonych pediatrów, Warszawa 1985.
• Maria Olszowska, Elfryda Trybowska, Słownik Biograficzny Rabki, wyd. Kraków-Rabka 2007.
• Encyklopedia Krakowa, wyd. PWN, Kraków 2000.

Linki zewnętrzne

• Publikacje Macieja Jakubowskiego w bibliotece Polona