Maciej Klich
 Maciej Klich (2021) | |
| Data i miejsce urodzenia | 28 lutego 1958 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | historyk, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL, działacz polonijny |
| Odznaczenia | |
      | |
Maciej Klich (Mattias Jan-Maria) (ur. 28 lutego 1958 w Krakowie) – polski historyk, grafik, twórca plakatów, okładek i małych form graficznych. Działacz niepodległościowy i polonijny.
Życie prywatne
Syn Antoniego Stanisława i Olgi Wiktorii, z domu Ozga. Bratanek Adama, kuzyn Bogdana. Jest ojcem Mattiasa Jr., Matteusa i Wojtka Maximiliana. Mieszka w Sztokholmie.
Życiorys
Ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Katowicach. Od 1976-1977 studiował na Wydziale Metalurgii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W latach 1977–1981 studia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (UŚ), a w latach 1981–1984 na Wydziale Architektury Politechniki Śląskiej.
Działalność
Od 1977 do 1980 roku był współpracownikiem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO) w Krakowie. W 1980 roku był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów (NZS) na terenie Śląska. Przewodniczący i wiceprzewodniczący TKZ NZS na Wydziale Nauk Społecznych UŚ. W latach 1980–1981 był sekretarzem Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego (RKK) NZS Uczelni Górnego Śląska oraz Międzywydziałowego Komitetu Koordynacyjnego (MKK) NZS Uniwersytetu Śląskiego. W 1981 roku został przewodniczącym Uczelnianej Komisji Rewizyjnej (UKR) NZS Uniwersytetu Śląskiego oraz Wydziałowej Komisji Rewizyjnej (WKR) Wydziału Nauk Społecznych UŚ[1]. Był współzałożycielem Międzyuczelnianego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania (KOWzaP) na Śląsku (1981)[2]. Od 1981 roku członek Konfederacji Polski Niepodległej (KPN)[3][4].
Internowany od 24 grudnia 1981 do 23 lipca 1982 roku (KWMO Katowice, Jastrzębie-Szeroka, Uherce, Rzeszów-Załęże, Nowy Łupków)[5]. W obozach dla internowanych stworzył około 70 stempli w ramach tzw. poczty obozowej[6]. Po zwolnieniu działał w podziemnej Solidarności, m.in. w ramach struktur MKO (Miejskich Komitetów Oporu), kolportował i był redaktorem prasy podziemnej oraz radia „Solidarność”[7]. Uczestniczył w podziemnych strukturach NZS.
W latach 1980–1984 tworzył formy graficzne na użytek organizacji związkowych i niepodległościowych z terenu Górnego Śląska (m.in. plakaty, ulotki, znaki, ilustracje do czasopism, stemple).
Stemple i pieczątki obozowe wystawiane były m.in. na wystawach: w Chicago 1983; Sztokholm 1986; „Poza cenzurą – Poczta internowanych 1981–1982, Zabrze 1990; w Ratingen w Nadrenii (Niemcy), 2001; Jastrzębie Zdrój – wystawa „Miasto pod specjalnym nadzorem: Jastrzębie Zdrój czasu stanu wojennego”, 2006/2007; Jasło 2008 oraz Rapperswil 2009.
Emigracja
W 1984 roku przymuszony do emigracji, wyjechał do Szwecji. W latach 1985–1989 był jednym z organizatorów pomocy dla prześladowanych członków Solidarności i NZS z terenu Górnego Śląska w ramach tzw. „Składki Górnośląskiej”. W latach 1986–1994 wspomagał transporty wyposażenia medycznego w ramach „pomocy medycznej” dla Polski. Od 1986 do 1989 roku angażował się w wysyłkę i kolportaż wydawnictw oraz książek zakazanych do Polski. W 1986 roku jeden z założycieli Związku Harcerstwa Polskiego poza granicami Kraju – Okręg Szwecja. W 1991 roku był współinicjatorem powstania i doradcą Niezależnego Hufca Harcerstwa Polskiego „LS-Kaszuby” w Szwecji oraz jego sponsorem (od 1991). Autor statutu Hufca oraz doradca i członek Rady Hufca. Od 1991 do 2014 pełnił funkcję sekretarza Hufca. Jest autorem wszystkich znaków graficznych Hufca (do 2016), sztandaru, broszur, ulotek, plakatów, strony internetowej Hufca itd... Wszystkie te prace wykonywane były w ramach nieodpłatnego sponsoringu.
W latach 1995–1998 organizował wspólnie z Hufcem i sponsorował konkurs na rysunek Bożonarodzeniowy. W latach 1994–1998 sponsorował pomoc dla dzieci polskich z Litwy na Międzynarodowych Obozach Letnich[8]. Od 1997 do 1999 wspomagał Koncerty Muzyki Poważnej „Dzieci-Dzieciom”, a od 2000 do 2014 był oficjalnym sponsorem Koncertów. Wspomagał i sponsorował corocznie Międzynarodowe Harcerskie Obozy Integracyjne w latach 1992–2001.
W latach 1990–1996 był współpracownikiem Svensk-Polska Miljöförening i redaktorem graficznym pisma „Miljösambandet”. Sponsor wielu polonijnych inicjatyw na terenie Sztokholmu w tym budowy pomnika katyńskiego[9][10].
Jest członkiem Stowarzyszenia Represjonowanych w Stanie Wojennym. Został uznany przez Instytut Pamięci Narodowej za pokrzywdzonego i represjonowanego w czasie PRL oraz rozpracowywanego przez organy bezpieczeństwa PRL w latach 1980–1983[11][12].
Odznaczenia
- 2000 - Srebrny Krzyż Zasługi, za działalność harcerską[13],
- 2005 - Złoty Krzyż Zasługi, za całokształt działalności społecznej[14],
- 2018 - Odznaka honorowa „Za zasługi dla niepodległości 1956-1989”, przyznana decyzją Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych (UdSKiOR) na podstawie potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych[17],
- 2020 - Medal „Pro Patria” przyznany przez szefa UdSKiOR, za szczególne zasługi w kultywowaniu pamięci historycznej RP[18][19].
Nagrody
- 2019 - "Nagroda Specjalna" Kapituły Nagród Polonii Szwedzkiej "Poloniki", przyznawanych przez Nową Gazetę Polską[20].
Twórczość
książki
- 2018 - „Niepokorny, Historia lat 1976–1989”, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa-Katowice 2018[21].
- 2021 - „Upadła nadzieja, Geneza stanu wojennego z 13 grudnia 1981 roku”, Wydawnictwo Polonica, Sztokholm 2021[22].
- 2022 - "Stracone złudzenia, Wspomnienie strajku studenckiego na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w listopadzie i grudniu 1981 roku", Instytut Pamięci Narodowej, Katowice 2021[23][24]
publicystyka
- 2018 - "Refleksje o współczesnej Polsce", Nowa Gazeta Polska, Sztokholm nr 2 (409), 28.01.2018 (część 1), nr 3 (410) 11.02.2018 (część 2), nr 4 (411) 25.02.2018 (część 3) (NGP, ISSN 1103-3339),
- 2021 - "Stan wojenny, 13 grudnia 1989, geneza", Nowa Gazeta Polska, Sztokholm nr 18 (494), 10.10.2021 (część 1), nr 21 (497) 21.11.2021 (część 2), nr 22 (498) 05.12.2021 (część 3) (NGP, ISSN 1103-3339),
- 2022 - "Studenci 1981. Wspomnienie o strajku studenckim na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego i wprowadzeniu stanu wojennego", „CzasyPismo o historii Górnego Śląska” 2(20)/2021, IPN Katowice 2022, str. 186., ISSN 2299-2812[1]
- 2022 - "Leon Neuger - Komemoracja" w: "Gry międzyludzkie Leona Neugera" pod redakcją Aleksandra Fiuta, Elżbiety Jogałła i Elżbiety Tabakowskiej, Wydawnictwo Austeria, Kraków.Budapeszt.Syrakuzy 2022 (str.169-184) , ISBN 978-83-7866-446-8
Wywiady
- 2006 - Dana Platter - "Maćka Klicha przygoda z opozycją", Relacje, Sztokholm nr 12-2006 (84) (Relacje, ISSN 1100-4487),
- 2019 - Tadeusz Nowakowski - "To co łączyło nas kiedyś, łączy nas i dzisiaj", Nowa Gazeta Polska, Sztokholm nr 14 (444), 18.08.2019 (NGP, ISSN 1103-3339),
Praca zawodowa
- 1988-2021 - firma reklamowo-graficzna MJK Grafik&Reklam (Managing Director),
- 1998–2012 - firma komputerowa EMICO Computers (Business Owner),
- 2010- - Wydział Konsularny Ambasady RP w Sztokholmie.
Biogramy
- "Leksykon emigracji polskiej w Szwecji, do 2012 roku", red.Tadeusz Nowakowski, Wydawnictwo Polonica, Sztokholm 2013, ISBN 978-91-87704-72-7
- "Precz z komuną, Niezależne Zrzeszenie Studentów w województwie katowickim w latach 1980-1990", autorzy: Przemysław Miśkiewicz, Łukasz Kobiela, Stowarzyszenie Pokolenie oraz Muzeum Śląskie 2021, ISBN 978-83-63711-18-4, ISBN 978-83-65945-23-5
Przypisy
- ↑ Tomasz Kurpierz, Zbuntowani, Niezależne Zrzeszenie Studentów w województwie katowickim 1980-1989, IPN Katowice 2012, ISBN 978-83-7629-377-6.
- ↑ Myśl na uwięzi, kontrola operacyjna środowisk akademickich województwa katowickiego przez Służbę Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, studia i szkice, IPN Katowice 2010, ISBN 978-83-7629-152-9.
- ↑ Solidarność 1980-1989, tom 6, Polska Południowa, IPN Warszawa 2010, s. 281, ISBN 978-83-7629-175-8.
- ↑ Niezależne Zrzeszenie Studentów, 1980-1989, Obrazy IPN Kraków 2010, ISBN 978-83-929900-6-2.
- ↑ „Wykaz alfabetyczny osób internowanych w okresie stanu wojennego”, OBUiAD Poznań IPN Po 161/1.
- ↑ Emil Mastej, Zapiski Internowanego 12.XII.1981 -19.XI.1982, wyd. Wydanie drugie, Uppsala: Biblioteka Rapperswilska, 2008, ISBN 978-83-7631-019-0, OCLC 717542587.
- ↑ „Zeszyty Historyczne Solidarności Śląsko-Dąbrowskiej”, zeszyt 3, Katowice 1997, s. 40, s. 42, ISSN 1426-5672.
- ↑ strona internetowa Hufca NHHP „LS-Kaszuby” w Szwecji.
- ↑ Leksykon emigracji polskiej w Szwecji, do 2012 roku, Tadeusz Nowakowski (red.), Sztokholm: Wydawnictwo Polonica, 2013, ISBN 978-91-87704-72-7, OCLC 864136538.
- ↑ Kto jest kim? wśród Polonii szwedzkiej, Vem är det? Polacker i Sverige, Polonica Förlag 2003, ISBN 91-87704-40-4.
- ↑ Katalog osób „rozpracowywanych” przez organa bezpieczeństwa państwa komunistycznego, bip.ipn.gov.pl [dostęp 2014-05-19].
- ↑ Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Katowicach, Zaświadczenie nr BUKa III-5532-1648/04, z dnia 30 września 2004 r. IPN w Katowicach.
- ↑ M.P. z 2000 r. nr 23, poz. 473 Rej. 90/2000.
- ↑ M.P. z 2005 r. nr 74, poz. 1011 Rej. 195/2005.
- ↑ M.P. z 2011 r. nr 64, poz. 638 Rej. 156/2011.
- ↑ M.P. z 2016 r. poz. 0 Rej. 568/2015.
- ↑ Decyzja szefa UdsKiOR z dnia 1 lutego 2018 nr DSE2-K0998-D8382-1D/18, legitymacja nr 6317, legitymacja przyznania odznaczenia: 6629.
- ↑ Pro Patria dla Macieja Klicha, Decyzja nr 1662/SU/20 z dnia 5.02.2020. Nr legitymacji 8801/20, Portal Polonii Szwedzkiej - Strefa.se, 26 lutego 2021.
- ↑ „Nowa Gazeta Polska”, NR 5 (481), ROK XXIII, Sztokholm, 14 marca 2021.
- ↑ Poloniki 2019 przyznane. Strefa.se. [dostęp 2020-01-17]. (pol.).
- ↑ Maciej Klich, Niepokorny. Historia lat 1976–1989, wyd. Warszawa-Katowice 2018, Instytut Pamięci Narodowej (IPN), ISBN 978-83-8098-499-8.
- ↑ Maciej Klich, Upadła nadzieja, Geneza stanu wojennego z 13 grudnia 1981 roku, wyd. Sztokholm 2021, Wydawnictwo Polonica, ISBN 978-91-87704-89-5.
- ↑ Edukacja IPN, Broszury edukacyjne, Edukacja IPN [dostęp 2022-03-04] (pol.).
- ↑ ISBN: 978-83-8229-393-7 (druk), 978-83-8229-394-4 (pdf online)
Media użyte na tej stronie
Autor: KarlHeintz Robert Jacaszek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Kawalerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej
Baretka Krzyża Wolności i Solidarności.
Autor: Klich1984, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pałac Prezydencki, 3 maja 2013, Maciej Klich z prezydentem Bronisławem Komorowskim.
Autor: Klich1984, Licencja: CC BY-SA 4.0
rysunek Macieja Klicha, Katowice 1982
Autor: Klich1984, Licencja: CC BY-SA 4.0
Spotkanie w Ambasadzie RP w Sztokholmie, od lewej: senator Witold Waszczykowski, Maciej Klich, senator Bogdan Klich i ambasador Adam Chałaciński.
Autor: Klich1984, Licencja: CC BY-SA 4.0
Portret Leszka Moczulskiego, listopad 1990. Oryginał u Leszka Moczulskiego. Warszawa.