Maciej Rybiński (generał)

Maciej Rybiński
Ilustracja
Generał dywizji
Data i miejsce urodzenia

24 lutego 1784
Sławuta

Data i miejsce śmierci

17 stycznia 1874
Paryż

Przebieg służby
Lata służby

1805-1831

Siły zbrojne

Emblem of Napoleon Bonaparte.svg Wielka Armia (1805-1807)
Armia Księstwa Warszawskiego (1807-1813)
Sztandar 1 Jegrzy pułk (Wojsk Polskich Królestwa Kongresowego).png Wojsko Polskie Królestwa Kongresowego (1815-1831)
November Uprising.svg Wojska Powstańcze

Główne wojny i bitwy

Wojna z Austrią
Inwazja na Rosję (1812)
Kampania Saska
Powstanie listopadowe

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Virtuti Militari Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal św. Heleny (Francja)

Maciej Rybiński herbu Radwan (ur. 24 lutego 1784 w Sławucie, zm. 17 stycznia 1874 w Paryżu) – polski generał, ostatni wódz naczelny powstania listopadowego.

Życiorys

Wstąpił do armii francuskiej w 1805, rok później został adiutantem Louisa Sucheta, późniejszego marszałka i para Francji. W 1807 przeszedł do armii Księstwa Warszawskiego, został kapitanem 6 Pułku Piechoty[1], uczestniczył w wojnie polsko-austriackiej 1809, kampanii rosyjskiej Napoleona 1812 oraz kampanii saskiej 1813, gdzie walczył w bitwach: Smoleńskiem, Możajskiem oraz Lipskiem. W czasie ostatniej bitwy pod Lipskiem został wzięty do niewoli. Dwa lata później w stopniu majora wstąpił do armii Królestwa Kongresowego. W 1820 r. otrzymał awans na podpułkownika[2]. W 1830 roku awansował na pułkownika[2], został też nagrodzony Znakiem Honorowym za 20 lat służby[3].

Po wybuchu powstania listopadowego w nocy 29/30 listopada 1830 dowodził najpierw 1 Pułkiem Piechoty Liniowej, później Dywizją Piechoty. W jego sztabie korpusu lekarzem był Aleksander Okorski Podczas powstania listopadowego walczył w bitwach pod Wawrem 19/20 lutego 1831, Tykocinem i Ostrołęką 26 maja 1831.

Generał Maciej Rybiński, portret autorstwa Aleksandra Raczyńskiego

Po zdobyciu Warszawy przez Rosjan we wrześniu 1831 awansował do stopnia generała dywizji. 10 września 1831 objął stanowisko naczelnego wodza powstania, był nim do 23 września 1831, kiedy zebrał się Sejm powstańczy w Płocku, w którym uczestniczył. Stanowisko naczelnego wodza zostało powierzone tymczasowo gen. Janowi Nepomucenowi Umińskiemu. Po raz drugi wodzem naczelnym został 24 września, był nim do 5 października 1831. Został oskarżony o rokowania z gen. Paskiewiczem w sprawie kapitulacji. 5 października 1831 r. przeszedł z oddziałem 20-tysięcznej armii granicę z Prusami w okolicach Jastrzębia[4]. Internowany wraz z armią, władzami powstańczymi z ostatnim prezesem Rządu Narodowego Bonawenturą Niemojowskim oraz członkami sejmu i licznymi politykami w zabudowaniach klasztoru franciszkanów w Brodnicy, gdzie przebywał do 12 października.

Po upadku powstania, wyjechał na emigrację do Paryża, gdzie w 1843 roku założył Stronnictwo Wojskowe. Zmarł 17 stycznia 1874 w Paryżu. Pozostawił po sobie Pamiętniki z lat powstania listopadowego.

Pochowany na Cmentarzu Montmartre.

Przypisy

  1. Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, Warszawa 1980, s. 392.
  2. a b Zbigniew Zacharewicz, Maciej Rybiński (1784–1874), [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], t. XXXIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1991–1992 [dostęp 2022-09-05].
  3. Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędnikow wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]
  4. Michał Młotek: Żołnierze generała Rybińskiego w Lubawie (pol.). Fabryka Historii, 2011-06-26. [dostęp 2011-06-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-10)].

Bibliografia

  • Zbigniew Zacharewicz, Maciej Rybiński (1784–1874), [w:] Internetowy Polski Słownik Biograficzny [online], t. XXXIII, Instytut Historii PAN/Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny, 1991–1992 [dostęp 2022-09-05].
  • Mirosław Krajewski, Ostatnie chwile powstania listopadowego na ziemi dobrzyńskiej, [w:] Ziemia Dobrzyńska, t. 1:1989, s. 33-62.
  • Mirosław Krajewski, Usque ad finem. Powstanie listopadowe i partyzantka 1833 r. na ziemi dobrzyńskiej, Dobrzyńskie Towarzystwo Naukowe, Rypin 2011, ss. 205.
  • Stefan Przewalski, Generał Maciej Rybiński, ostatni wódz naczelny powstania listopadowego, 1784-1874, Wrocławskie Tow. Naukowe, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1949, 272 s.,

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

November Uprising.svg
Coat of arms November Uprising
Emblem of Napoleon Bonaparte.svg
Autor: Sodacan, Licencja: CC BY-SA 3.0

Emblem of Napoleon Bonaparte.


Prace pochodne od tego pliku:  Napoleonic Eagle.svg
Medaille de Sainte-Helene ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Médaille de Sainte-Hélène. France.
Maciej Rybiński.PNG
Maciej Rybiński Commander in chief of November Uprising