Maciejowice

Maciejowice

wieś
Siedziba urzędu gminy
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
Gmina	Maciejowice
Liczba ludności (2011)	1413[1][2]
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-480[3]
Tablice rejestracyjne	WG
SIMC	0680503[4]
Położenie na mapie gminy Maciejowice Maciejowice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Maciejowice
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Maciejowice
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego Maciejowice
51°41′32″N 21°33′17″E/51,692222 21,554722
Strona internetowa

Maciejowice – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w gminie Maciejowice^[4][5]. Siedziba gminy Maciejowice oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Dawniej miasto; Maciejowice uzyskały lokację miejską w 1507 roku, zdegradowane w 1869 roku^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa siedleckiego.

10 października 1794 roku w pobliżu miasta miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sadłów udzieliła pomocy Meirowi, Lejbowi Leonowi Felhender oraz Mojżeszowi, Józefowi i Racheli Honig. W 1993 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Piotrowi i Stefanii Sadło tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[7].

Położenie

Maciejowice leżą 80 km od Warszawy nad Okrzejką, dopływem Wisły, na południowym krańcu województwa mazowieckiego i wchodzą w skład powiatu garwolińskiego. Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 801 z Warszawy do Puław. Historycznie Maciejowice położone są na ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce.

Historia

• epoka brązu – pierwsze osadnictwo kultury łużyckiej;
• 1155 – nadanie przywileju na miasto Kochów (1 km na południe od Maciejowic – przywilej lokacyjny Kazimierz II Sprawiedliwy) dla klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska przez Henryka Sandomierskiego;
• XII w. – powstanie parafii w Kochowie, przebiega tutaj szlak do przeprawy z Mazowsza na Ruś;
• koniec XV w. – właścicielem zostaje stolnik sandomierski Kacper Maciejowski (odgałęzienie rodu Ciołków);
• 1507 – lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego;
• 1525 – sprzedaż Kochowa przez zakonników;
• 1557 – nadanie przywilejów przez króla Zygmunta Augusta za zasługi dla kasztelana sandomierskiego Stanisława Maciejowskiego na: prawa miejskie magdeburskie, jarmarki w maju, targi we wtorek i budowę fortalicjum (zamku obronnego);
• XVI w. – przeniesienie parafii z Kochowa, miasto w rękach Maciejowskich;
• XVII w. – kolejni właściciele to kolejno Oleśniccy, Zbąsscy i Tarłowie, powstaje w mieście szpital;
• od 1705 – własność Potockich;
• 1792 – własność rodu Zamoyskich, założenie Szkoły Rolniczej w Podzamczu;
• 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami;
• 1800 – ordynatem zamoyskim zostaje Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, założył park w Podzamczu, buduje pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar;
• 1803 – zwolnienie mieszczan maciejowickich z pańszczyzny;
• 28 stycznia 1863 – sformowana w Maciejowicach partia powstańcza dowodzona przez pułkownika Walentego Lewandowskiego bez powodzenia zaatakowała stacjonujący w Łaskarzewie batalion saperów rosyjskich;
• 1870 – utrata praw miejskich;
• lipiec–sierpień 1915 zacięta obrona Rosjan przed Niemcami
• 13 sierpnia 1920 – do Kobylnicy dotarły wojska bolszewickie z Grupy Mozyrskiej;
• wrzesień 1939 – ewakuacja 13 Dywizji Piechoty i Wileńskiej Brygady Kawalerii z Armii „Prusy” przez drewniany most w Przewozie, 9 września most wysadzony w powietrze, tutaj Wisłę przekroczył oddział „Hubala”;
• 1963 – otwarcie szkoły tysiąclatki;
• 1988 – otwarcie Muzeum Tadeusza Kościuszki;
• 1990 – przejęcie znacjonalizowanego majątku Podzamcze przez Agencję Rolną Skarbu Państwa i Gminy.

Zabytki

• brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
• grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r. projektu Stanisława Strzyżewskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
• pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
• zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
• cmentarz żydowski

Galeria

• 

  © Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

  Kościół Wniebowzięcia NMP.

• 

  Rynek i ratusz po rewitalizacji

• 

  Dawny szpital

• 

  Plebania

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Maciejowice, os. miejska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 884 .
• Maciejowice
• Towarzystwo Miłośników Maciejowic – historia Maciejowic. tmm.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-30)].