Maczuga (broń)
Maczuga (rum. măciucă, łac. matteuca) – jedna z najstarszych broni obuchowych; znana była od paleolitu, rozpowszechniona na wszystkich kontynentach zamieszkiwanych przez człowieka. Jej późniejsze odmiany, takie jak berło, buława czy buzdygan, bywały często oznaką władzy.
Ma kształt pałki rozszerzającej się na jednym końcu, wykonanej najczęściej z twardego drewna z masywną głowicą, którą nabijano czasem kamieniami (najczęściej krzemiennymi kolcami) lub metalowymi ćwiekami. W miarę ewolucji tej broni, do drewnianego trzonka mocowano głowice z kamienia lub metalu, na przykład w średniowieczu używano maczug o stalowych głowicach – maczug rycerskich, wekier, buzdyganów i buław. W wiekach XVI-XVIII były w Polsce oznaką godności oficerskiej, na przykład buzdygan nosił pułkownik lub rotmistrz, a buławę – hetman lub regimentarz[1][2].
W mitologii greckiej maczuga była atrybutem herosa Heraklesa. Plemiona Indian zamieszkujących do początków XIX wieku lesiste obszary Ameryki Północnej używały maczug bojowych, które białym przybyszom przypominały kształtem drewniane łoża broni palnej, stąd anglojęzyczna ich nazwa gunstock clubs.
(c) Brugwachters, CC-BY-SA-3.0Drewniana maczuga kenijska
Złota maczuga anatolijska z XXIV-XX wieku p.n.e.
Głowice maczug z brązu
Żelazna maczuga z przełomu XIV i XV wieku
Ozdobna maczuga z XVI wieku
.png)
Przypisy
- ↑ Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 31. ISBN 83-213-3754-0.
- ↑ Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 60–62. ISBN 978-83-01-16260-3.
Media użyte na tej stronie
Autor: Georges Jansoone (JoJan), Licencja: CC BY 2.5
Golden mace; found in the royal tombs in Alacahöyük; 2300-2000 BC; product of Hattian art; Museum of Anatolian Civilizations, Ankara, Turkey
(c) Brugwachters, CC-BY-SA-3.0
Knopkierie: houten knots gebruikt door stammen in Zuid-Afrika.
Пернач (буздыхан)
Autor: Ealdgyth, Licencja: CC BY-SA 3.0
Milanese mace, 16th century, currently in the Hermitage, St. Petersburg. Tag from exhibit inserted in the corner.
Autor: Silar, Licencja: CC BY-SA 3.0
Streitkolbenkopf aus Bronze mit kleinen pyramidalen Spitzenaus
Exhibit in the Higgins Armory Museum, 100 Barber Avenue, Worcester, Massachusetts, USA. The museum permitted photography without any restriction, both in writing and when I asked verbally.