Madonna Nędzarzy

Madonna Nędzarzy, inna pisownia Madonna nędzarzy[1][2] – debiutancki[3] wiersz-protest[4] Niny Rydzewskiej, opublikowany w gwiazdkowym numerze czasopisma „Głos Prawdy” w roku 1927. Utwór zajął, dzięki głosowaniu czytelników, pierwsze miejsce w Plebiscycie na najlepszy wiersz roku, ogłoszonym przez Głos Literacki[2].

Treść

Wiersz ma postać modlitwy do Matki Boskiej o opiekę nad nędzarką i jej dzieckiem, którzy zostali drastycznie przedstawieni: dziecko jest „całe w krostach”, oboje mają „zaropiałe oczy”[2].

Protesty

Kilka dni po publikacji tekstu gwałtownie zaprotestowały grupy endeckie[5], wnioskując w tej sprawie do Ministra Sprawiedliwości, do prokuratory generalnej oraz do Sądu Najwyższego o ukaranie autorki za bluźnierstwo[2].

Napisano między innymi: Publicznie popełniona została podłość, publicznie też zadośćuczynienia i kary w imieniu wszystkich katolików żądamy. W gwiazdkowym numerze czasopisma mianującego się »Głos Prawdy« pomieszczony został wiersz podpisany przez niejaką Ninę Rydzewską, zawierający tak w swej treści, jak i w formie, bezczelne i ohydne bluźnierstwo. Prokuratura Państwowa milczy. Zbrodniarka nie jest ścigana! Opinia społeczna, pisarze i krytycy (m.in. Wiadomości Literackie[6]) byli po stronie poetki. Do redakcji literackich czasopism i gazet napływały zbiorowe protesty przeciwko prześladowaniu Rydzewskiej[7].

Oburzenie spowodowała zwłaszcza ostatnia strofa[2], w której nazwano Matkę Boską siostrą Matki Nędzarzy[8]:

Wstydź się, Prześliczna Panno,
Wyznaj swój grzech przed Bogiem
Że siostra twa – Matka Nędzarzy
Umiera z głodu pod progiem

Przypisy

  1. ↑ Katarzyna Batora: Rydzewska Nina (1902-1958). W: Jadwiga Czachowska (red.), Alicja Szałagan (red.): Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 7. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 136-137. ISBN 83-02-08100-0.
  2. ↑ a b c d e Ewa Kraskowska: Niny Rydzewskiej "Ludzie z węgla" i Zyty Oryszyn "Ocalenie Atlantydy": próba lektury palimpsestowej. W: Wałbrzych i literatura. Historia kultury literackiej i współczesność. Wydawnictwo PWSZ im. Angelusa Silesiusa, 2014, s. 224-225. ISBN 978-83-63839-17-8.
  3. ↑ Artur Hutnikiewicz: Literatura polska XX wieku: przewodnik encyklopedyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 122. ISBN 83-01-13027-X.
  4. ↑ Marian Marek Drozdowski: Dzieje Warszawy. T. 4: Warszawa w latach 1914-1939. PWN, s. 392. ISBN 83-01-08690-4.
  5. ↑ Spotkanie wokół Niny Rydzewskiej. RadioSzczecin.pl, 2017-11-06. [dostęp 2021-11-22].
  6. ↑ Andrzej Zawada: Dwudziestolecie literackie. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1995, s. 161, seria: A to Polska właśnie. ISBN 83-7023-426-7.
  7. ↑ Marek Szenborn. Madonna nędzarzy. „Fakty i Mity”. 12/2007 (368), s. 12-13, 2007-12. ISSN 1509-460X. 
  8. ↑ Stefan Żółkiewski: Kultura literacka (1918-1932). Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973, s. 223.