Madziaryzacja

Mapa językowa sporządzona przez Pála Telekiego wg spisu powszechnego Królestwa Węgier z 1910 na konferencję pokojową w Paryżu[a]

Madziaryzacja – proces asymilowania bądź asymilowania się ludności niemadziarskiej do kultury i narodowości węgierskiej.

Historia

Madziaryzacja była naturalnym zjawiskiem społecznym na obszarze Królestwa Węgierskiego, obejmującego od czasów średniowiecznych – poza Węgrami właściwymi – Siedmiogród, Słowację, Banat (w XVIII wieku szlachta tych krajów, nie wliczając napływowej niemieckiej, była prawie w całości zmadziaryzowana) i Chorwację (której elity w znacznej części oparły się madziaryzacji). Madziaryzacji ulegli m.in. osadzani w królestwie irańscy Jasowie, kipczaccy Kumanie i Kabarowie czy Seklerzy[b].

Burzliwy przebieg miała urzędowa madziaryzacja po powstaniu Austro-Węgier w 1867 roku, gdy rząd w Peszcie uzyskał kontrolę nad polityką oświatową i kulturalną. W 1874 rozwiązano słowackie gimnazja, rok później zlikwidowano Macierz Słowacką. W 1879 język węgierski stał się obowiązkowy w szkołach podstawowych Królestwa Węgier. W 1899 zmadziaryzowano dziesiątki nazw miejscowości na terenie dzisiejszej Słowacji. Wreszcie 2 czerwca 1907 sejm węgierski uchwalił tzw. Lex Apponyi, w myśl którego węgierski stał się wykładowym we wszystkich szkołach powszechnych[1]. W tym czasie nasiliły się zarówno dążenia narodowe ludności niewęgierskiej krajów Korony Świętego Stefana, jak i dążenia madziaryzacyjne Pesztu, mające w zamierzeniu nie dopuścić do oderwania się tych krain. Finalnie ich skutek okazał się odwrotny od zamierzonego, doprowadzając m. in. do masakry w Černovej.

Madziaryzacją szczególnie objęte zostały żyjąca w granicach Zalitawii ludność słowacka, serbska, rumuńska, rusińska i chorwacka.

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Wyniki spisu powszechnego z roku 1910 są uznawane za kontrowersyjne, m.in.: ze względu na znaczne różnice na korzyść węgierską w stosunku do poprzedniego spisu.
  2. ↑ Przy założeniu, że Seklerzy nie są odłamem Madziarów, odnośnie czego naukowcy są sporni.

Przypisy

  1. ↑ Andrzej Chojnowski, Jan J. Bruski, Ukraina, Wydawnictwo Trio Warszawa 2006

Media użyte na tej stronie

Ethnographical map of Hungary based on density of population, Census of 1910.jpg
Ethnographical map of Hungary in 1910 based on 1910 census, prepared by Count Pál Teleki, a Hungarian professor and expert on geography and socio-economic affairs and politician.