Magdalena Środa

Magdalena Środa

Magdalena Środa (2014)
Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1957 Warszawa
Doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: historia idei etycznych, etyka stosowana, filozofia polityczna i feministyczna
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1990 – nauki humanistyczne Uniwersytet Warszawski
Habilitacja	2004 – nauki humanistyczne Uniwersytet Warszawski
Profesor nadzwyczajny
Uczelnia	Zakład Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego
Pełnomocniczka Rządu do spraw Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn
Okres spraw.	16 sierpnia 2004–4 listopada 2005
Poprzednik	Izabela Jaruga-Nowacka
Następca	Elżbieta Radziszewska

Galeria

Od lewej: Magdalena Środa, Joanna Gellner, Mateusz Boczar, VII Festiwal Góry Literatury, Guzowata, 2021.

Od lewej: Ludwika Włodek, Magdalena Środa, Marta Bogdańska, Anita Jarzyna, VII Festiwal Góry Literatury, Włodowice, 2021

Magdalena Piekarska, Magdalena Środa, VI Festiwal Góry Literatury, Włodowice, 2020

Magdalena Środa (ur. 7 stycznia 1957 w Warszawie) – polska filozofka specjalizująca się w etyce, publicystka, doktor habilitowana nauk humanistycznych, profesor na Uniwersytecie Warszawskim, feministka^[1], w latach 2004–2005 pełnomocniczka rządu do spraw równego statusu kobiet i mężczyzn. Zajmuje się historią idei etycznych, etyką stosowaną, filozofią polityczną i feministyczną oraz problematyką kobiecą.

Działalność naukowa

Ukończyła Liceum im. S. Batorego^[2]. Studia magisterskie (1976–1981) i doktoranckie (1981–1982) odbyła w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1982–1991 pracowała jako asystent, następnie zaś jako adiunkt w Zakładzie Etyki Instytutu Filozofii UW. Obecnie pracuje na stanowisku profesora nadzwyczajnego^[3].

Stopień naukowy doktora uzyskała w 1990 na podstawie pracy pt. Godność – ujęcie historyczne i normatywne idei (promotor: prof. dr hab. Henryk Jankowski). W 2004 otrzymała stopień doktora habilitowanego na podstawie dorobku naukowego oraz książki Indywidualizm i jego krytycy. Współczesne spory między liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci.

Od 1993 jest redaktorem kwartalnika „Przegląd Filozoficzny”, od 1994 sekretarzem redakcji rocznika „Etyka”; jest członkinią rady półrocznika „Societas/Communitas”. Była członkinią Europejskiego Centrum Monitoringu Rasizmu i Ksenofobii w Wiedniu. Jest członkinią Europejskiego Instytutu Równości Gender w Wilnie. Jest również założycielką i kierownikiem Podyplomowych Studiów Etyki i Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, członkinią Komitetu Etyki Polskiej Akademii Nauk^[4] oraz Rady Instytutu Spraw Publicznych. Została uhonorowana tytułem Europejczyk Roku 2010 miesięcznika „Monitor Unii Europejskiej” w kategorii uczony^[5].

Działalność społeczno-polityczna

W 2004 premier Marek Belka powołał Magdalenę Środę na urząd Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyzn, została odwołana z urzędu przez premiera Kazimierza Marcinkiewicza w 2005; zadania pełnomocnika zostały przekazane do Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

W 2005 Fundacja Ekumeniczna „Tolerancja” przyznała jej tytuł Zasłużona dla tolerancji.

Kandydowała do Parlamentu Europejskiego w 2009 z listy Porozumienia dla Przyszłości (z rekomendacją Zielonych 2004) w okręgu łódzkim^[6][7]. Oddano na nią 10 798 głosów (2,25% wszystkich głosów oddanych w tym okręgu)^[8]. Komitet PdP-CentroLewica nie przekroczył progu wyborczego.

Wyróżniona tytułem Polki Roku 2009 w plebiscycie tygodnika „Wysokie Obcasy” (dodatku do „Gazety Wyborczej”)^[9]. W 2010 roku została laureatką Kowadła przyznawanego przez stowarzyszenie „Kuźnica”^[10]. Jest stałą felietonistką „Gazety Wyborczej”, tygodnika „Wprost”, internetowego wydania „Radio TOK FM” oraz portalu Koduj24.pl^[11]. Jest członkinią Rady Programowej Kongresu Kobiet i organizatorką I, II i III Kongresu. Sprawuje także funkcję Minister Edukacji, Nauki i Sportu w Gabinecie Cieni Kongresu Kobiet. W 2012 dołączyła do think-tanku Ruchu Palikota^[12]. W maju 2015 r. tuż po I turze wyborów prezydenckich wraz z Janem Hartmanem, Kazimierzem Kikiem i Genowefą Grabowską zainicjowała powstanie lewicowego ruchu bądź też partii politycznej Wolność i Równość^[13][14].

Od lutego 2021 jest stałą felietonistką internetowej rozgłośni Halo.Radio^[15].

Kontrowersje

Minister Środa wzbudziła kontrowersje, kiedy 8 grudnia 2004 Agencja Reutera podała wiadomość o jej wypowiedzi na konferencji w Sztokholmie dotyczącej „zabójstw honorowych”. Środa powiedzieć miała^[16][17], że:

Po tym wystąpieniu premier Marek Belka zamierzał zmienić status Magdaleny Środy z pełnomocnika (w randze ministra) na podsekretarza stanu w Ministerstwie Polityki Społecznej^[18]. Magdalena Środa oceniła ten pomysł jako „cios w urząd i prawa kobiet”^[19] i zagroziła dymisją^[20]; premier ustąpił^[21].

Życie osobiste

Jest córką socjologa Edwarda Ciupaka, profesora zwyczajnego UW.

Jej mężem jest Krzysztof Środa – tłumacz i pisarz. Ma jedną córkę.

Deklaruje się jako ateistka^[22][23].

Wybrane publikacje

Książki

• Idea godności w kulturze i etyce. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, 1993. ISBN 83-85284-15-X.
• O wartościach, normach i problemach moralnych: wybór tekstów z etyki polskiej dla nauczycieli i uczniów szkół średnich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994. ISBN 83-01-11285-9.
• Idee etyczne starożytności i średniowiecza: podręcznik do etyki dla I klasy szkoły średniej . Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994. ISBN 83-02-05498-4.
• Idee etyczne czasów nowożytnych i współczesności: podręcznik do etyki dla II klasy szkoły średniej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998. ISBN 83-02-07039-4.
• Indywidualizm i jego krytycy: współczesne spory między liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci. Warszawa: Fundacja „Aletheia”, 2003. ISBN 83-89372-07-X.
• Kobiety i władza. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2009. ISBN 978-83-7414-557-2.
• Mała książka o tolerancji. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2010. ISBN 978-83-7554-234-9.
• Ta straszna Środa?. Warszawa: Wydawnictwo „Czerwone i Czarne”, 2011. ISBN 978-83-7700-020-5
• Przeciw karze śmierci. Warszawa: Grupa „Horyzont – przeciw karze śmierci” przy Stowarzyszeniu Młodych Dziennikarzy „Polis” i Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, 2011. ISBN 978-83-62245-11-6
• Etyka dla myślących: podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2011. ISBN 978-83-7554-245-5

Adaptacje książkowe

• Sassa Burgeren, Mała książeczka o demokracji, wyd. Santorski i Ska, Warszawa 2007
• Sassa Burgeren, Mała książeczka o feminizmie, wyd. Santorski i Ska, Warszawa 2007

Broszury

• Etyka funkcjonariusza Służby Celnej. Przewodnik praktyczny, Warszawa 2001 (polska, angielska, rosyjska wersja językowa)
• Etyka dla nauczycieli, Warszawa 2009

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dr hab. Magdalena Środa, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2011-12-28] .