Magdalena Grodzka-Gużkowska
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | pisarka, terapeutka |
| Narodowość | polska |
| Małżeństwo | Krzysztof Gużkowski |
| Odznaczenia | |
  | |
_01.JPG)
_01.jpg)
Magda Grodzka-Gużkowska z domu Rusinek (ur. 7 stycznia 1925, zm. 6 stycznia 2014) – polska pisarka, terapeutka dzieci autystycznych i działaczka społeczna, uczestniczka powstania warszawskiego, odznaczona tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.
Życiorys
Magda Grodzka-Gużkowska urodziła się 7 stycznia 1925 roku. Jej ojcem był polski polityk i działacz społeczny Zygmunt Rusinek. Ze strony matki była pochodzenia żydowskiego[1]. Uczęszczała do endeckiej szkoły Cecylii Plater-Zyberk. Była harcerką.
Podczas II wojny światowej działała w konspiracji. Była członkiem grupy likwidacyjnej. Współpracowała też z Żegotą. Zajmowała się uczeniem Żydów wyciągniętych z getta, działała w mieście oraz opiekowała się żydowskimi dziećmi ratowanymi przez Żegotę. 1 sierpnia 1944 wybuch powstania warszawskiego zaskoczył ją i jej narzeczonego Romana Grodzkiego pod domem jego rodziców przy ul. Książęcej. Cudem uniknęli rozstrzelania przez oddział własowców. Wkrótce udało im się dołączyć do powstania. Służyli w batalionie „Kiliński”. Po kapitulacji powstania trafiła do obozu w Lamsdorfie. Potem była w obozie Muhlbergu i Blankenheimie. Po wkroczeniu Amerykanów do Blankenheim została tłumaczką oficerów gen. Pattona.
Po wojnie z ojcem i narzeczonym wyemigrowała do Wielkiej Brytanii, a potem do Kanady. Pracowała m.in. jako dozorczyni, fryzjerka, pielęgniarka, pomywaczka w rezydencji siostry króla Jerzego. W latach 70. powróciła do Polski. W latach 90. w jej mieszkaniu powstawała Polska Akcja Humanitarna.
Z mężem Krzysztofem Gużkowskim prowadziła terapię dzieci autystycznych i ich rodzin. Jest autorką książek dotyczących autyzmu Dziecko autystyczne. Dziennik terapeuty, Płacz bez łez oraz autobiografii Szczęściara.
W styczniu 2008 została uhonorowana tytułem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[2]. W listopadzie 2008 została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[3]. W 2011 otrzymała Nagrodę im. Ireny Sendlerowej[4].
Zmarła 6 stycznia 2014, została pochowana na Cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie. 5 czerwca 2014 w warszawskim Ogrodzie Sprawiedliwych odsłonięto kamień upamiętniający jej osobę i posadzono drzewo pamięci.
Była dwukrotnie zamężna: z Romanem Grodzkim (z którym brała udział w powstaniu warszawskim) i z Krzysztofem Gużkowskim. Z pierwszego małżeństwa miała dwóch synów.
Kinematografia
W 2010 niemiecka reżyser Irma Stelmach nakręciła 30-minutowy film o Magdalenie Grodzkiej-Gużkowskiej pt. Magda[5].
Przypisy
- ↑ Archiwum Historii Mówionej: Magdalena Grodzka-Gużkowska. AHM 1944. [dostęp 2014-10-12].
- ↑ Historia pomocy - Grodzka-Gużkowska Magdalena
- ↑ M.P. z 2009 r. nr 27, poz. 371
- ↑ Laureaci nagrody im. Ireny Sendlerowej 2008-2015. [dostęp 2017-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-01)].
- ↑ Magda (ang.). imdb.com. [dostęp 2019-12-24].
Bibliografia
Media użyte na tej stronie
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Obelisk upamiętniający Magdalenę Grodzką-Gużkowską w Ogrodzie Sprawiedliwych w Warszawie
Autor: Mateusz Opasiński, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób pisarki Magdaleny Grodzkiej-Gużkowskiej na Cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie.