Magnoliowce

Magnoliowce
Ilustracja
Magnolia grandiflora
Systematyka[1][2]
Domenaeukarionty
Królestworośliny
Podkrólestworośliny zielone
Nadgromadarośliny telomowe
Gromadarośliny naczyniowe
Podgromadarośliny nasienne
Nadklasaokrytonasienne
KlasaMagnoliopsida
Nadrządmagnoliopodobne
Rządmagnoliowce
Nazwa systematyczna
Magnoliales Juss. ex Bercht. & J. Presl
Přir. Rostlin: 223. Jan-Apr 1820
Tulipanowiec amerykański

Magnoliowce (Magnoliales Juss. ex Bercht. & J. Presl) – rząd roślin okrytonasiennych. Należą do nich drzewa i krzewy reprezentujące jedne z wcześniejszych grup rozwojowych roślin kwiatowych (tzw. wczesne dwuliścienne). Rośliny te wyróżniają się wśród okrytonasiennych nagromadzeniem cech relatywnie pierwotnych, zarówno w morfologii, jak i anatomii (w drewnie dominują cewki). Częste są komórki wydzielnicze[3] i rośliny są aromatyczne[4]. Podstawowa liczba chromosomów w rzędzie wynosi n=7 (w różnych grupach występuje wielokrotność tej liczby)[3]. Rząd obejmuje 6 rodzin z 128[2]–154[5] rodzajami i 2829[5]–3140 gatunkami[2].

Morfologia

Owoc Annona squamosa
Nasiono z osnówką Myristica fragrans
Pokrój
Zimozielone i zrzucające liście drzewa, krzewy i liany, rzadko krzewinki i półkrzewy[4].
Liście
Pojedyncze, naprzemianległe[5]. Zwykle całobrzegie, rzadziej klapowane. Przylistków brak lub są szybko opadające. Użyłkowanie liścia pierzaste, rzadko dłoniaste[4].
Kwiaty
Zazwyczaj obupłciowe, o elementach budowy ułożonych spiralnie, licznych i występujących w zmiennej liczbie (w młodszych filogenetycznie grupach okrytonasiennych poszczególne okółki kwiatu mają zwykle ściśle określoną liczbę elementów składowych). Poszczególne człony kwiatu osadzone są na zwykle silnie wydłużonej osi kwiatu. Okwiat jest niezróżnicowany na kielich i koronę. Owocolistki w liczbie od kilku do wielu mają brzegi zwinięte i w różnym stopniu zrośnięte (czasem tylko u nasady). Brzegi owocolistków pełnią funkcję znamienia. Liczba pręcików jest różna. Pręciki także mają budowę liściową – są spłaszczone i nie podzielone na nitkę i główkę. Pylniki znajdują się na skraju pręcika lub na szczycie[3].
Owoce
O różnej budowie, zwykle mięsiste, czasem skórzaste lub drewniejące, pękające lub niepękające. Często owoce zbiorowe powstające ze słupkowia apokarpicznego i złożone z mieszków. Czasem mięsiste lub suche owoce pseudosynkarpiczne[4]. Nasiona zazwyczaj bez osnówki, ale zawierają dużo bielma[4].

Systematyka i pochodzenie

Eupomatia laurina

Skamieniałości przedstawicieli rodziny znane są z piętra aptu z wczesnej kredy, a dominują we florach piętra turon z kredy późnej[4].

Pozycja magnoliowców wśród okrytonasiennych według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
←

amborellowce Amborellales




grzybieniowce Nymphaeales




Austrobaileyales





zieleńcowce Chloranthales





kanellowce Canellales



pieprzowce Piperales





wawrzynowce Laurales



magnoliowce Magnoliales






→

klad jednoliściennych monocots




rogatkowce Ceratophyllales


→

klad dwuliściennych właściwych eudicots








Podział rzędu według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)[2]
magnoliowce

muszkatołowcowate Myristicaceae




magnoliowate Magnoliaceae





degeneriowate Degeneriaceae



himantandrowate Himantandraceae





Eupomatiaceae



flaszowcowate Annonaceae






Podział rzędu na rodziny według systemu Takhtajana (2009)

Pozostałe rodziny włączane tu w systemach APG były klasyfikowane w odrębnych rzędach Himantandrales, Annonales i Myristicales[6].

Podział rzędu na rodziny według systemu Reveala (1999)
  • Degeneriaceae I.W. Bailey & A.C. Sm., J. Arnold Arbor. 23: 357, 1942 – degeneriowate
  • Himantandraceae Diels, Bot. Jahrb. Syst. 55: 126, 1917 – himantandrowate
  • Magnoliaceae Juss., Gen. Pl.: 280, 1789 – magnoliowate
Podział rzędu na rodziny według systemu Cronquista (1981)

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. ↑ a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-01-24] (ang.).
  3. ↑ a b c Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. T. 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 28. ISBN 83-7079-778-4.
  4. ↑ a b c d e f Johansson, J. T.: The Phylogeny of Angiosperms. 2013 (and onwards). [dostęp 2020-10-09].
  5. ↑ a b c Cole T.CH. i inni, Filogeneza roślin okrytozalążkowych – Systematyka Roślin Kwiatowych, Polskie tłumaczenie/Polish version of (2018) Angiosperm Phylogeny Poster – Flowering Plant Systematics, 2018.
  6. ↑ Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer, 2009, s. 34-35. ISBN 978-1-4020-9608-2.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
08 0502 Lyriodendron tulipifera 05.JPG
Liriodendron tulipifera flower
Magnolia grandiflora 3964.jpg
Autor: Anna Anichkova, Licencja: CC BY-SA 3.0
Magnolia (lat. Magnólia grandiflóra), Aphrodite Hills Resort, Cyprus; https://www.facebook.com/AphroditeHillsResort
Eupomatia laurina 2017-05-31 2290.jpg
Autor: Salicyna, Licencja: CC BY-SA 4.0
Eupomatia laurina, Botanischer Garten Berlin.