Maia Sandu

Maia Sandu

Maia Sandu (2021)
Data i miejsce urodzenia	24 maja 1972 Risipeni
Prezydent Mołdawii
Okres	od 24 grudnia 2020
Przynależność polityczna	Partia Akcji i Solidarności
Poprzednik	Igor Dodon
Premier Mołdawii
Okres	od 8 czerwca 2019 do 14 listopada 2019
Przynależność polityczna	Partia Akcji i Solidarności
Poprzednik	Pavel Filip
Następca	Ion Chicu
Minister edukacji Mołdawii
Okres	od 24 lipca 2012 do 30 lipca 2015
Przynależność polityczna	Partia Liberalno-Demokratyczna
Poprzednik	Mihail Șleahtițchi
Następca	Corina Fusu
Odznaczenia

Maia Sandu (ur. 24 maja 1972 w Risipeni) – mołdawska ekonomistka i polityk, minister edukacji w latach 2012–2015, w 2019 premier Mołdawii, od 2020 prezydent Mołdawii.

Życiorys

Wykształcenie

Urodziła się we wsi Risipeni w rejonie Fălești w radzieckiej Mołdawii. W latach 1989–1994 studiowała zarządzanie na Academia de Studii Economice a Moldovei (ASEM) w Kiszyniowie. W latach 1995–1998 kształciła się w zakresie stosunków międzynarodowych w Academia de Administrare Publică de pe lângă Președintele Republicii Moldova. W 2010 ukończyła John F. Kennedy School of Government na Uniwersytecie Harvarda^[1].

Kariera zawodowa

W latach 1994–1998 pracowała jako konsultantka i zastępczyni kierownika wydziału w Ministerstwie Gospodarki. Później do 2005 była ekonomistką w biurze Banku Światowego w Kiszyniowie. W latach 2005–2006 pełniła funkcję dyrektora generalnego makroekonomicznych programów polityki i rozwoju w resorcie gospodarki. Od 2007 do 2009 zatrudniona jako konsultantka do spraw reformy centralnej administracji publicznej. W latach 2010–2012 doradzała dyrektorowi zarządzającemu Banku Światowego w Waszyngtonie^[1].

Działalność polityczna

24 lipca 2012 objęła stanowisko ministra edukacji w drugim rządzie Vlada Filata, rekomendowana została przez Partię Liberalno-Demokratyczną. Pozostała na stanowisku w rządach, którymi kierowali Iurie Leancă i Chiril Gaburici^[2], a także w czasie pełnienia obowiązków premiera przez Natalię Gherman. 23 lipca 2015 została kandydatką Partii Liberalno-Demokratycznej na premiera^[3]. Dzień później oznajmiła, że będzie kandydować, jeżeli ze swych stanowisk odejdą prezes Narodowego Banku Mołdawii Dorin Drăguțanu i prokurator generalny Corneliu Gurin^[4]. Ostatecznie prezydent Mołdawii nominował na to stanowisko Valeriu Streleța, a Maia Sandu 30 lipca 2015 znalazła się poza rządem.

W grudniu 2015 utworzyła platformę „În /pas/ cu Maia Sandu”^[5], na bazie której w 2016 powstała Partia Akcji i Solidarności.

W wyborach prezydenckich w 2016 była wspólną kandydatką PAS oraz Partii „Platforma Godność i Prawda”. W pierwszej turze zdobyła 38,7% głosów, co dało jej drugie miejsce i zapewniło udział w drugiej turze wyborów^[6][7]. Uzyskała w niej 47,9% głosów, przegrywając z Igorem Dodonem z Partii Socjalistów Republiki Mołdawii^[8].

W 2019 współtworzyła centroprawicową i proeuropejską koalicję wyborczą ACUM Platforma DA și PAS; uzyskała wówczas mandat posłanki do Parlamentu Republiki Mołdawii^[9]. Kilka miesięcy po wyborach w trakcie kryzysu politycznego jej koalicja porozumiała się z Partią Socjalistów Republiki Mołdawii prezydenta Igora Dodona, tworząc sojusz przeciwko Demokratycznej Partii Mołdawii. 8 czerwca 2019 parlament głosami tych ugrupowań powołał Maię Sandu na urząd premiera Mołdawii^[10], a prezydent Igor Dodon dokonał zaprzysiężenia członków jej gabinetu^[11]. Tego samego dnia Sąd Konstytucyjny, uchodzący za kontrolowany przez Demokratyczną Partię Mołdawii, uznał utworzenie tego rządu za niekonstytucyjne^[12].

Po kilku miesiącach między koalicjantami doszło do sporu na tle procedury wyłaniania prokuratora generalnego. 8 listopada 2019 socjaliści złożyli wobec jej rządu wniosek o wotum nieufności, który cztery dni później został przegłosowany przy wsparciu Demokratycznej Partii Mołdawii^[13]. 14 listopada 2019 nowym premierem został Ion Chicu.

W 2020 wystartowała w wyborach prezydenckich, w pierwszej turze zajęła pierwsze miejsce wśród ośmiu kandydatów z wynikiem 36,16% głosów^[14]. Przeszła do drugiej tury, w której jej konkurentem ponownie został Igor Dodon^[15]. Maia Sandu wygrała drugą turę wyborów z 15 listopada – otrzymała 943 006 głosów (57,72%)^[16].

Ustąpiła następnie z funkcji przewodniczącej swojego ugrupowania^[17]. Urząd prezydenta Mołdawii objęła oficjalnie 24 grudnia 2020, stając się pierwszą kobietą na tym stanowisku^[18][19][20].

Odznaczenia

• Order Sławy Pracy (2014)^[21]
• Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2021)^[22]

Przypisy