Majaczenie alkoholowe

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu (zespół abstynencyjny z majaczeniem)

Delirium tremens
ICD-10	F10.4
DiseasesDB	3543
MedlinePlus	000766
MeSH	D000430

Majaczenie alkoholowe (delirium tremens, majaczenie drżenne, biała gorączka) – stan zaburzeń świadomości z iluzjami, omamami oraz urojeniami trwający do tygodnia. Często towarzyszą mu zaburzenia wegetatywne i inne objawy somatyczne. Jest spowodowany nagłym odstawieniem lub zmniejszeniem dawki spożywanego alkoholu. Prawdopodobnie grają rolę również czynniki toksyczne. Śmiertelność wynosi poniżej 4%.

Burzliwa symptomatologia delirium tremens rozwija się zwykle 2–3 dni po przerwaniu ciągu alkoholowego. Do objawów wiodących delirium zalicza się zaburzenia świadomości z halucynacjami i lęk, który przechodzi w niepokój ruchowy, podniecenie a nawet agresję. U 25% chorych występują napady drgawkowe o charakterze napadów uogólnionych toniczno-klonicznych.

W badaniu fizykalnym stwierdza się tachykardię i wzrost ciepłoty ciała, a w badaniach laboratoryjnych hiperglikemię, podwyższony poziom mocznika, bilirubiny, aminotransferaz a także leukocytozę i wzrost OB. Hipokaliemia i hipomagnezemia stanowią poważne ryzyko zaburzeń rytmu serca, powodujących zatrzymanie krążenia.

U osób wyniszczonych objawem towarzyszącym delirium może być zapalenie płuc, niewydolność krążenia, wątroby lub nerek.

Objawy oraz kryteria konieczne do rozpoznania

• uzależnienie od alkoholu
• objawy prodromalne:
  • zaburzenia snu
  • drżenie mięśniowe
  • lęk
• objawy podstawowe:
  • zaburzenia świadomości
  • omamy i iluzje, najczęściej wzrokowe i słuchowe
  • wyraźne drżenie mięśniowe
• objawy towarzyszące:
  • urojenia
  • podniecenie
  • zaburzenia snu
  • objawy nadaktywności układu współczulnego
  • napady drgawkowe

Leczenie

Majaczenie alkoholowe jest stanem zagrożenia życia i wymaga leczenia szpitalnego. Tradycyjnie pacjenci z majaczeniem alkoholowym przyjmowani są na oddziały psychiatryczne.

Postępowanie farmakologiczne:

• Lekami z wyboru są benzodiazepiny, najczęściej diazepam (do 60 mg/d w dawkach podzielonych), lorazepam i oksazepam, w miarę możliwości podawane doustnie. W niektórych ośrodkach stosuje się metodę szybkiego nasycania: podaje się 10–20 mg diazepamu (lub ekwiwalent innej benzodiazepiny) co 1–2 godziny do czasu zniesienia objawów majaczenia lub zaśnięcia chorego. W cięższych przypadkach stosuje się też haloperidol doustnie lub domięśniowo.
• Zapobieganie i leczenie powikłań: nawadnianie pozajelitowe, wyrównywanie niedoborów elektrolitowych, prowadzenie bilansu wodno-elektrolitowego, podawanie witaminy B₁ i kokarboksylazy.

Bibliografia

• Janusz Rybakowski, Stanisław Pużyński, Jacek Wciórka: Psychiatria. Podstawy psychiatrii. T. 3. Wrocław: Elsevier, Urban & Parner, 2010. ISBN 978-83-7609-102-0.