Makak skalny

Makak skalny
Macaca munzala[1]
Sinha, Datta, Madhusudan & Mishra, 2005[2]
Ilustracja
Dorosły samiec
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

koczkodany

Rodzaj

makak

Gatunek

makak skalny

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 EN pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Makak skalny[4] (Macaca munzala) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercopithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Zasięg występowania

Makak skalny występuje w północno-wschodnich Indiach (zachodnie Arunachal Pradesh), w dystryktach Tawang i West Kameng; prawdopodobnie zasięg tego gatunku rozciąga się na Bhutan i Tybetański Region Autonomiczny w południowej Chińskiej Republice Ludowej[5]. Doniesienia o występowaniu w Mouling National Park w dystrykcie Upper Siang w centralnym Arunachal Pradesh wymagają potwierdzenia[5].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 2005 roku zespół indyjskich zoologów pod przewodnictwem Anindya’i Sinhi nadając mu nazwę Macaca munzala[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu zespół wskazał Zemithang (27°42’N, 91°43’E) na wysokości 2180 m n.p.m., w dystrykcie Tawang, w Arunachai Pradesh, w Indiach[2]. Holotypem był dorosły samiec sfotografowany przez M.D. Madhusudana[2]. Paratypami były dwa dorosłe i jeden młodociany samiec[2].

M. munzala należy do grupy gatunkowej sinica[5]. Jest sympatryczny z M. assamensis pelops, a publikacje opublikowane w XXI wieku wskazują, że może to być odmiana tego podgatunku[6]; rewizja taksonomii M. assamensis powinna pomóc w ustaleniu statusu M. munzala[7][5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[5].

Etymologia

  • Macaca: port. macaca, rodzaj żeński od macaco „małpa”; Palmer sugeruje że nazwa ta pochodzi od słowa Macaquo oznaczającego w Kongo makaka i zaadoptowaną przez Buffona w 1766 roku[8].
  • munzala: lokalna nazwa mun zala oznaczająca w dialekcie ludu Moinba makaka skalnego, od mun „głęboki las” i zala „małpa”[9].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 57,5 cm, długość ogona 26,4 cm; masa ciała 14 kg[7]. Duża małpa koloru brązowego, z krótkim ogonem. Makaka wyróżnia czupryna ciemnych włosów nad czołem z charakterystyczną jasną plamą pośrodku.

Ekologia

Żyje na terenach położonych od 2000–3500 m n.p.m. Prowadzi dzienny, głównie naziemny tryb życia.

Przypisy

  1. Macaca munzala, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c d e Sinha i in. 2005 ↓, s. 980.
  3. A. Kumar, A. Sinha & S. Kumar, Macaca munzala, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-27] (ang.).
  4. Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 47. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 224. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. J. Biswas, D.K. Borah, A. Das, J. Das, P.C. Bhattacharjee, S.M. Mohnot & R.H Horwich. The enigmatic Arunachal macaque: its biogeography, biology and taxonomy in Northeastern India. „American Journal of Primatology”. 73 (5), s. 458–473, 2011. DOI: 10.1002/ajp.20924. (ang.). 
  7. a b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 642. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  8. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 391, 1904. (ang.). 
  9. Sinha i in. 2005 ↓, s. 983.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Status iucn3.1 EN pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Arunachal macaque on a camera trap in Eaglenest Wildlife Sanctuary.JPG
Autor: Nandini Velho, Licencja: CC BY-SA 3.0
Arunachal macaque on a camera trap in Eaglenest Wildlife Sanctuary
Répartition du macaque d'Arunachal.jpg
Carte de distribution du macaque d'Arunachal Macaca munzala. Etablie par Christophe Chauvin.