Maki złoty

Maki złoty
	Hapalemur aureus
	Meier, Albignac, Peyriéras, Rumpler & Wright, 1987
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	naczelne
Podrząd	lemurowe
Rodzina	lemurowate
Rodzaj	maki
Gatunek	maki złoty
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; krytycznie zagrożony
	Zasięg występowania
	(c) IUCN Red List of Threatened Species, species assessors and the authors of the spatial data., CC BY-SA 3.0

Maki złoty^[4] (Hapalemur aureus) – gatunek ssaka naczelnego z rodziny lemurowatych (Lemuridae).

Zasięg występowania

Maki złoty występuje w południowo-wschodnim Madagaskarze, w rozproszonych obszarach między Parkiem Narodowym Ranomafana, obserwowany daleko na północ, w okolicach Miaranony i Bevoahazo, i daleko na południe, w Parku Narodowym Andringitra i łączącym je korytarzem leśnym; być może jego zasięg rozciąga się na północny wschód aż do regionu Betsakafandrika^[5]. Ostatnie, niepotwierdzone obserwacje z południa pochodzą z Vevembe Forest (na zachód od Vondrozo)^[5].

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał międzynarodowy zespół zoologów w 1987 roku nadając mu nazwę Hapalemur aureus^[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu autorzy wskazali 6,3 km od wioski Ranomafana (około 21°16’38”S, 47°23’50”E), na Madagaskarze^[2].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy^[5].

Etymologia

Hapalemur: gr. ἁπαλος hapalos „delikatny”; rodzaj Lemur Linnaeus, 1758 (lemur)^[6].
aureus: łac. aureus „złoty”, od aurum „złoto”^[7].

Charakterystyka ogólna

Długość ciała (bez ogona) około 34 cm, długość ogona około 41 cm; masa ciała 1,3–1,5 kg^[8]. Dymorfizm płciowy jest słabo uwidoczniony.

Ekologia

Występuje w lasach deszczowych. Jego zasięg występowania jest ściśle związany z występowaniem bambusów. Zwierzęta te żyją prawdopodobnie w małych grupach rodzinnych złożonych z dorosłego samca, jednej lub dwóch samic i ich potomstwa. Ciąża trwa przeciętnie 109 dni. Biologia rozrodu tego gatunku nie została dobrze udokumentowana. Gatunek aktywny wczesnym rankiem, późnym wieczorem i prawdopodobnie w nocy. Maki są zwierzętami socjalnymi o rozwiniętych metodach komunikacji. Maki złoty żywi się głównie bambusem Cephalostachyum viguieri. Analiza chemiczna jego ulubionego pokarmu wykazała wysoką zawartość protein i cyjanków. Dzienna porcja, jaką zjada maki zawiera znacznie wyższą ilość cyjanków niż wynosi dawka śmiertelna dla większości zwierząt.

Zagrożenia i ochrona

Liczebność populacji szacowana była według danych IUCN na około 1000 osobników. Inne źródła podawały liczby w przedziale 200-400 osobników (Gallay, 1999). W 2005 przyjęto już poziom blisko 6 000 osobników^[3]. Gatunek jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik I)^[9]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (krytycznie zagrożony wyginięciem)^[3].

Przypisy

↑ Hapalemur aureus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Meier i in. 1987 ↓, s. 211.
↑ ^a ^b ^c P.P. Wright P.P. i inni, Hapalemur aureus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-19] (ang.).
↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 30. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 148. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 309, 1904. (ang.).
↑ Meier i in. 1987 ↓, s. 212.
↑ Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Lemuridae (Bamboo, True and Ruffed Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 127. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
↑ Wszystkie gatunki Lemuridae spp. Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).

Bibliografia

B. Meier, R. Albignac, A. Peyriéras, Y. Rumpler & P. Wright. A New Species of Hapalemur (Primates) from South East Madagascar. „Folia Primatologica”. 48 (3–4), s. 211–215, 1987. DOI: 10.1159/000156299. (ang.).
E. Gallay: Hapalemur aureus. (On-line), Animal Diversity Web, 1999. [dostęp 2007-12-12]. (ang.).

[itis-1] Hapalemur aureus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[CITEREFMeierAlbignacPeyriérasRumpler1987211-2] Meier i in. 1987 ↓, s. 211.

[iucn-3] P.P. Wright P.P. i inni, Hapalemur aureus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021 [online], wersja 2021-1 [dostęp 2021-07-19] (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 30. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 148. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Palmer-6] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 309, 1904. (ang.).

[CITEREFMeierAlbignacPeyriérasRumpler1987212-7] Meier i in. 1987 ↓, s. 212.

[Schwitzer&inni-8] Ch. Schwitzer, R.A. Mittermeier, E.E. Louis Jr & M.C. Richardson: Family Lemuridae (Bamboo, True and Ruffed Lemurs). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 127. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).

[CITES-9] Wszystkie gatunki Lemuridae spp. Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne