Makian (lud)
Meczet na wyspie Makian | |
| Populacja | 80–85 tys. |
|---|---|
| Miejsce zamieszkania | Indonezja (wyspy Makian, Moti, Kayoa, Ternate, Tidore, Halmahera) |
| Język | makian wschodni, makian zachodni, ternate, malajski, indonezyjski |
| Religia | islam, wierzenia tradycyjne |
| Grupa | ludy austronezyjskie, ludy północnohalmaherskie, Molukańczycy, Indonezyjczycy |
Makian – autochtoniczna ludność wyspy Makian w prowincji Moluki Północne we wschodniej Indonezji[1]. Wielka Encyklopedia Rosyjska podaje, że ich łączna populacja wynosi 80–85 tys. osób[2][3].
Dzielą się na dwie grupy – wschodnią i zachodnią – używające wzajemnie niezrozumiałych języków[4]. Historycznie panowały między nimi wrogie relacje[5]. Posługują się językiem makian wschodnim (taba, makian dalam) z wielkiej rodziny austronezyjskiej bądź niespokrewnionym makian zachodnim (moi, makian luar) z grupy języków północnohalmaherskich[5][6]. Do komunikacji międzyetnicznej wykorzystywany jest język ternate bądź indonezyjski[4].
Grupa zachodnia (Makian Luar) jest bardzo odrębna językowo od pozostałych grup etnicznych regionu. Przez dłuższy czas klasyfikacja ich języka pozostawała nierozstrzygnięta[7]. Z czasem ustalono jednak, że ludność Makian Luar dzieli pokrewieństwo językowe z ludami północnej Halmahery[7][8] (jednakże ich język jest izolatem w ramach swojej rodziny[9][10]).
W przeważającej mierze wyznają islam. Zajmują się przede wszystkim rolnictwem. W społeczności funkcjonuje system klanów (soa). Panuje egzogamia, czyli zwyczaj zawierania małżeństw poza własnym klanem. Małżeństwo ma charakter patrylokalny[1]. Z islamem współistnieją tradycyjne praktyki, bazujące na animizmie i instytucji szamanów. Panuje wiara w moc wiedźm (guo)[11].
Z powodu zagrożenia wulkanicznego część ludności wyspy osiedliła się w regionie Malifut na Halmaherze. Na migrację ludu Makian wpływają także czynniki ekonomiczne. Zamieszkują również okoliczne wyspy północnych Moluków, m.in. Moti, Kayoa, Ternate i Tidore[1].
Przypisy
- ↑ a b c M. Junus Melalatoa: Ensiklopedi Suku Bangsa di Indonesia Jilid L–Z. Jakarta: Direktorat Jenderal Kebudayaan, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1995, s. 506–507. OCLC 1027453789. [dostęp 2022-08-03]. (indonez.).
- ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija. [dostęp 2022-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-14)]. (ros.).
- ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Jużnochalmachierskije i zapadnonowogwiniejskije narody. Bolszaja rossijskaja encykłopiedija. [dostęp 2022-08-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-14)]. (ros.).
- ↑ a b Haryo S. Martodirdjo. A Changing Tugutil of Halmahera, Indonesia : Twofold Studies for Further Research. „Journal of Asian and African Studies (アジア・アフリカ言語文化研究)”. 52, s. 151–165, 1996. The Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa, Tokyo University of Foreign Studies (東京外国語大学アジア・アフリカ言語文化研究所). [dostęp 2022-08-04]. (ang.).
- ↑ a b Clemens L. Voorhoeve: The West Makian language, North Moluccas, Indonesia: a fieldwork report. W: Clemens L. Voorhoeve (red.): The Makian languages and their neighbours. Canberra: Department of Linguistics, Research School of Pacific Studies, Australian National University, 1982, s. 1–74 (5–6), seria: Pacific Linguistics D-46; Materials in languages of Indonesia 12. DOI: 10.15144/PL-D46.1. ISBN 0-85883-277-1. OCLC 12421689. [dostęp 2022-10-21]. (ang.).
- ↑ Robert Blust: The Austronesian Languages. Canberra: Asia-Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, The Australian National University, 2013, s. 9. ISBN 978-1-922185-07-5. OCLC 851066712. [dostęp 2022-08-12]. (ang.).
- ↑ a b Mark Taber (red.): Atlas bahasa tanah Maluku. Ambon: Pusat Pengkajian dan Pengembangan Maluku, Universitas Pattimura, 1996, s. 8. ISBN 978-979-8132-90-2. OCLC 40713056. [dostęp 2022-08-13]. Cytat: Bahasa Makian Luar menarik perhatian orang karena bahasa ini lama menjadi teka-teki bagi para linguis untuk bagaimana mengelompokkannya, karena tampaknya tidak ada hubungannya dengan bahasa-bahasa lainnya dalam wilayah tersebut. Walaupun demikian, penelitian baru-baru ini menunjukkan bahwa bahasa tersebut termasuk dalam rumpun bahasa Halmahera Utara. (indonez.).
- ↑ Michaił Anatoljewicz Czlenow: Siewierochalmachierskije narody. W: Walerij Aleksandrowicz Tiszkow (red.): Narody i rieligii mira: encykłopiedija. Moskwa: Bolszaja rossijskaja encykłopiedija, 1998, s. 474. ISBN 978-5-85270-155-8. OCLC 40821169. (ros.).
- ↑ David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Makian, West, [w:] Ethnologue: Languages of the World [online], wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2022-08-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-11] (ang.).
- ↑ Harald Hammarström, Robert Forkel, Martin Haspelmath, Sebastian Bank: West Makian. Glottolog 4.6. [dostęp 2022-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-07)]. (ang.).
- ↑ John Bowden: Taba (Makian Dalam): Description of an Austronesian language from Eastern Indonesia. Department of Linguistics and Applied Linguistics, The University of Melbourne, 1997, s. 10. OCLC 222104670. (ang.).