Biologiczne znaczenie pierwiastków

Składnik wszystkich białek, zasad azotowych (wchodzących w skład kwasów nukleinowych)^{[7][9][10][11][12]}, związków przenoszących energię (np. ATP, ADP)^[7][10] oraz wielu innych związków chemicznych^[8] (np. witamin)^[9].

• U roślin: Stymuluje wzrost^[8], jest składnikiem chlorofilu^[11][12], niektórych koenzymów^[12], barwników fotosyntetycznych oraz fitohormononów^[7].

• U zwierząt: Zahamowanie procesów życiowych^[7]. Zaburzenia bilansu azotowego (wychudzenie, osłabiony wzrost^[9], ogólne osłabienie, obrzęki, brak apetytu, zmiany skórne, choroby wątroby)^[8].
• U roślin: Zahamowanie wzrostu, pędy są krótkie i cieńkie^[7]. Szybsze kwitnienie i owocowanie kosztem mniejszych plonów^[8]. Liście stają się małe i bladozielone^[7][8], a następnie żółkną^[e]. Roślina słabo się krzewi, jest strzelista i wątła^[8].

Pierwiastek o największej ilości funkcji w organizmie^[13]. Składnik m.in.: kwasów nukleinowych^{[7][8][9][10][11][12][13][14][15]}, związków przenoszących energię^{[7][8][9][10][12][13][14][15]}, fosfolipidów (budujących błony komórkowe)^{[7][8][10][11][12][13][14]} oraz niektórych białek^[7]. Odpowiada za utrzymanie odpowiedniego pH^[15].

• U zwierząt: Odgrywa rolę w skurczach mięśni i pracy neuronów^[16]. U kręgowców jest ważnym składnikiem kości^{[7][9][10][11][12][14][15][16]} (w postaci hydroksyapatytu)^[8] i zębów^{[7][9][15][16]}.
• U roślin: Jest gromadzony w nasionach w postaci fityny^[8].

• U zwierząt: Zaburzenia metabolizmu^[9]. Łamliwość i zniekształcenia kości^{[7][8][15][f]}, zgrubienia stawów, brak apetytu^[8]. Zwiększona nerwowość, próchnica zębów^[7][15][f].
• U roślin: Zahamowanie wzrostu łodyg i liści (które stają się ciemnozielone, czasem z fioletowoczerwonymi przebarwieniami od spodu), opóźnienie kwitnienia i owocowania, degeneracja nasion^[8]. Matowienie liści, objawy podobne do niedoboru azotu^[7].

• U zwierząt: Wchodzi w skład większości białek^[11][13], m.in. wytwarzanych przez komórki naskórka, budujących włosy, paznokcie, rogi, kopyta i pióra^[10] (np. keratyna włosów i paznokci)^[14], a także wielu hormonów^[7] (np. insuliny)^[14][16] i witamin^[12][13] (np. B₁)^[16]. Wpływa na właściwe nawilżenie i natłuszczenie skóry^[9].

• U zwierząt: Osłabiony^[8] lub zahamowany wzrost i równowaga ustrojowa^[9].
• U roślin: Zaburzenia biosyntezy chlorofilu, zahamowanie wzrostu. Liście stają się małe i bladozielone^[g] (chloroza), pojawiają się na nich czerwonawe żyłki^[8].

Zmniejsza przepuszczalność błon komórkowych^[10][15], obniża stopień uwodnienia cytoplazmy^[17] (zwiększa jej lepkość)^[10].

• U zwierząt: Jest drugim przekaźnikiem w sygnalizacji komórkowej^[14]. Stanowi główny budulec kości i zębów kręgowców^{[7][8][9][10][11][13][14][15][16][17]}, szkieletów bezkręgowców^[8][10][17] i skorup jaj ptaków^[8]. Wiąże się z niektórymi białkami (np. kolagenem)^[8]. Jest jednym z czynników krzepnięcia krwi^{[7][9][11][13][14][15][16][17]} (tzw. IV czynnik). Uczestniczy w biosyntezie hormonów^[16]. Jest potrzebny do prawidłowego funkcjonowania układu mięśniowego^{[8][13][15][16]} (uczestniczy w mechanizmie skurczu mięśnia^[7][9][14]) i nerwowego^[8][13] (przewodnictwo impulsów nerwowych^[7][15]). Zapewnia prawidłową pracę serca^[15].
• U roślin: Jest aktywatorem enzymów^[12]. Łączy się ze składnikami ścian komórkowych^[11] (składnik blaszki środkowej^[12]).

• U zwierząt: Łamliwość i zniekształcenia kości^{[7][8][9][17]} (np. krzywica^[9][15][17] u dzieci, osteopenia^[15] i osteoporoza^[7][15] u dorosłych), choroby zębów^[7][8][17], zgrubienia stawów. Zaburzenia metaboliczne (np. biegunka)^[8], zaburzenia krzepnięcia krwi^[8][9][17], zaburzenia funkcjonowania układu mięśniowego^[9] (wzmożenie odruchów^[8], tężyczka^{[7][8][15][17]}) i nerwowego^[9] (stany lękowe^[7]). Utrata apetytu^[8].
• U roślin: Zahamowanie biosyntezy białka, gromadzenie się węglowodanów w organizmie, zaburzenia gospodarki wodnej^[8]. Rozkład błon komórkowych, nieprawidłowy wzrost i martwica organów^[17] (jasnozielona barwa liści^[g] i ich zwijanie się na brzegach, łamliwość górnej części łodygi, niewytwarzanie włośników przez korzenie)^[8].

• U zwierząt: Jest podstawowym kationem płynów tkankowych^[11] i podstawowym kationem wewnątrzkomórkowym^[13][14]. Reguluje odczyn i ciśnienie krwi^[8]. Wraz z jonami sodu odpowiada za polaryzację błon komórkowych^[10] (utrzymuje potencjał spoczynkowy aksonów^[14]), bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych^{[7][9][11][13][15][16][17]} (wpływa na skurcze mięśni)^{[8][9][11][13][16]}.
• U roślin: Aktywator ponad 40 enzymów^{[7][8][12][17]}, ma wpływ na procesy wzrostowe^[16] (kiełkowanie, wzrost, tworzenie nasion)^[8] i całokształt przemiany materii (m.in. fotosyntezę, otwieranie i zamykanie szparek^[11][12], odporność na stres)^[8]. Jest głównym składnikiem tkanki merystematycznej (twórczej)^[10].

Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej^[15][18].

• U zwierząt: Kurcze mięśni^[8][9], osłabienie kurczliwości mięśni^[7][17][18] i ich zwiotczenie^[15], ogólne osłabienie organizmu^[7][8][17], choroby serca^[17] (np. tachykardia^[15]) i nerek, apatia, uczucie splątania^[7]. Zwolnienie reakcji na bodźce, suchość skóry^[9].
• U roślin: Zahamowanie wzrostu^[8][17], martwica organów^[17], mniejsza odporność na choroby. Więdnięcie liści, które stają się ciemnozielone, a następnie pokrywają się białożółtymi plamami^[e][8] (chloroza^[7][17]). Utrata turgoru^[8] (roślina przyjmuje zwiędły pokrój)^[7][17], skrócone międzywęźla^[7] oraz słabo rozwinięty system korzeniowy^[7][17].

Reguluje równowagę osmotyczną i wodno-elektrolitową (jonową) komórki^{[7][8][11][12][13][15][16][17]}.

• U zwierząt: Jest podstawowym kationem płynu pozakomórkowego^[11][13][14] i krwi^[8][14] (reguluje jej odczyn i ciśnienie)^[8]. Wraz z jonami potasu odpowiada za polaryzację błon komórkowych^[8][9][10], bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych^{[7][8][9][11][13][14][15][17]} (wpływa na skurcze mięśni)^[7]. Odpowiada za transport jelitowy aminokwasów i węglowodanów^[14]. Składnik soku żołądkowego^[15]
• U roślin: Jest niezbędny do fotosyntezy^[11][12].

Zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej^[15].

• U zwierząt: Zanik różnicy potencjałów i utrata pobudliwości komórek^[7][17]. Osłabienie^[15] lub brak apetytu^[8][15]. Matowość oczu, zanik połysku sierści^[8], matowienie włosów^[9], lizanie różnych przedmiotów^[8]. Odwodnienie, niskie ciśnienie krwi, skurcze mięśni^[7].
• U roślin: Jedynie niewielu gatunkom jest potrzebny do życia, a jego niedobór powoduje osłabienie wzrostu (np. halofity czy burak cukrowy). W pozostałych przypadkach jest zbędny, a czasem nawet toksyczny^[8].

Wraz z jonami sodu i potasu reguluje równowagę osmotyczną i wodno-elektrolitową (jonową) komórki^{[7][8][11][12][13][15][16]}.

• U zwierząt: Jest podstawowym anionem płynów tkankowych^[11] i podstawowym anionem zewnątrzkomórkowym^[13]. Reguluje odczyn i ciśnienie krwi^[8], ułatwia uwalnianie tlenu z erytrocytów^[9]. Tworzy kwas solny w żołądku (składnik soku żołądkowego)^[7][8][16], aktywuje enzymy trawienne (amylazę ślinową^[14] i pepsynogen)^[7][8][9].
• U roślin: Czynnik katalityczny w fotolizie wody^[7] (faza jasnej fotosyntezy)^[8][11][12], transportuje asymilaty, wpływa na uwodnienie cytoplazmy^[8].

Zaburzenia oddychania komórkowego^[7][8][9] i równowagi wodno-elektrolitowej^[15].

• U zwierząt: Zaburzenia trawienia^[7][9]. Objawy często jak przy niedoborze sodu^[8].
• U roślin: Zaburzenia fotosyntezy^[7][8], chloroza i obumieranie liści^[h][8].

Wraz z wapniem zmniejsza przepuszczalność błon komórkowych. Obniża stopień uwodnienia cytoplazmy^[17] (zwiększa jej lepkość)^[10]. Odpowiada za biosyntezę i utrzymanie właściwej struktury kwasów nukleinowych^[15]. Utrzymuje właściwą strukturę^[17] i koordynuje współpracę obu podjednostek rybosomów. Jest składnikiem enzymów oddechowych^[10].

• U zwierząt: Jest składnikiem zębów^[9][14] i kości^{[7][8][9][14][15][17]} (bierze udział w ich tworzeniu^[16]), krwi oraz innych tkanek^[11]. Jest aktywatorem wielu enzymów^{[7][9][11][17]} (np. fosfofruktokinazy). Uczestniczy m.in. w replikacji kwasów nukleinowych^[8] (a zarazem w biosyntezie białek^[15]), wytwarzaniu mocznika oraz transporcie fosforanów. Wraz z wapniem^[8] odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego^{[8][13][15][16]} (utrzymuje pompę sodowo-potasową warunkującą potencjał spoczynkowy aksonów^[14]) i mięśniowego^{[7][8][13][15][16]} (składnik komórek mięśniowych^[14]). Bierze udział w wytwarzaniu energii przez komórki^[9] (w trawieniu cukrów^[15] i tłuszczów^[9][15]). Ułatwia asymilację witaminy C i wapnia^[9]. Odpowiada za termoregulację^[15].
• U roślin: Aktywator enzymów^[7][11][17] uczestniczących w metabolizmie węglowodanów^[8][12]. Składnik chlorofilu^{[7][8][10][11][12][17]} i enzymów fotosyntetycznych^[10].

• U zwierząt: Wzmożona aktywność układu nerwowego i mięśniowego (drżenia mięśni, kurcze^[9])^[7][8], osłabienie mięśni^[7][15], osłabienie i nieprawidłowości pracy serca^[9][15][17] (np. zaburzenia rytmu serca^[7][15]). Rozdrażnienie^[9], wzmożony zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)^[15], migreny^[9][15], apatia^[7]. Wzrost podatności na nowotwory^[15].
• U roślin: Słabszy rozwój^[8], zahamowanie fotosyntezy, więdnięcie, chloroza^[7][17] (objawiająca się plamami między nerwami liści^[e])^[8] wynikająca z braku chlorofilu^[17], żółknięcie i obumieranie liści^[8].

Składnik enzymów oddechowych^{[7][10][12][13][19]} (cytochromów^[7][13] (np. cytochrom P450 odpowiedzialny za detoksykację^[19]), peroksydaz, katalazy)^[8].

• U zwierząt: Składnik hemoglobiny^{[7][8][9][10][11][13][16][19]}, mioglobiny^{[7][8][9][13][19]} oraz koenzymów wielu enzymów^[16][19], uczestniczących m.in. w tworzeniu ATP^[16].
• U roślin: Składnik enzymów fotosyntetycznych^[8][10][12] oraz uczestniczących w wiązaniu azotu atmosferycznego^[12]. Katalizator^[7] w biosyntezie chlorofilu^[8].

Zaburzenia oddychania komórkowego^[7].

• U zwierząt: Niedokrwistość (anemia)^{[7][8][9][13][19][18]}, hipoksja^[19], słaby wzrost, ospałość, osłabiona odporność na infekcje^[8], bóle głowy^[7], zaburzenia wchłaniania witamin z grupy B^[9], arytmia serca^[7][8][9], zaburzenia termoregulacji, stany zapalne błon śluzowych^[19], upośledzenie funkcji poznawczych^[13].
• U roślin: Chloroza liści^[g][7][8] i zaburzenia fotosyntezy^[j][7].

• U zwierząt: Składnik kości i szkliwa zębów^{[7][8][9][13][17][19]} (umożliwia prawidłowy rozwój uzębienia^[8], chroni zęby przed próchnicą^[7][13][19]), inaktywator fosfataz^[8].

• U zwierząt: Większa podatność na próchnicę zębów^{[7][8][9][17][19]}.

Uczestniczy w różnych etapach biosyntezy białek^[8][13][19] (wchodzi w skład polimeraz, uczestniczy w replikacji DNA i ekspresji genów)^[19], składnik enzymów oddechowych^[8][12].

• U zwierząt: Składnik wielu enzymów^[7] odpowiedzialnych m.in. za metabolizm białek (składnik wielu proteinaz), węglowodanów^[8][17] i tłuszczów^[9]. Składnik insuliny^[7][16][17] (odgrywa także ważną rolę w jej magazynowaniu w trzustce^[8]), reguluje stężenie witaminy A^[7]. Jest wykorzystywany w formowaniu tkanki kostnej^[8], stymuluje wzrost^[9][13] i naprawę tkanek^[13] (przyspiesza gojenie ran^[7][9]). Reguluje równowagę kwasowo-zasadową organizmu (składnik anhydrazy węglanowej)^[8]. Jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Odpowiada za percepcję smaku^[9][19], węchu^[19] i słuchu^[9].
• U roślin: Składnik enzymów uczestniczących w metabolizmie azotowym^[8][12]. Jest niezbędny do wytwarzania auksyn^[7][8][17].

Zaburzenia biosyntezy białek i kwasów nukleinowych^[19].

• U zwierząt: Zaburzenia odczuwania smaku i zapachu^[19]. Niedokrwistość (anemia)^[7], powolne gojenie ran^[7][9][17], choroby skóry^[8][17][19] (m.in. łuszczyca)^[19], włosów^[7][8][17] (np. łysienie^[7], łamliwość włosów^[9]) i paznokci^[7][8][17] (łamliwość paznokci^[9]). Nowotwory^[8][9], zanik mięśni^[8], zahamowanie wzrostu^[8][19][18] i rozwoju, opóźnienie dojrzałości płciowej^[8][18] (zaburzenia rozwoju i czynności gonad^[17]), niepłodność u samców^[8], upośledzenie funkcji poznawczych^[13], biegunka^[19].
• U roślin: Chloroza^[7][17], zwijanie się i karłowacenie liści^[7][8][17], żółte plamy na liściach (tzw. choroba małych liści)^[g]. Liście i kwiaty przedwcześnie opadają, międzywęźla są skrócone (głównie u drzew owocowych)^[8]. Małe plony^[7].

• U zwierząt: Prawdopodobnie pełni rolę strukturalną. Występuje w osoczu krwi oraz sierści. Może być potrzebny przy formowaniu się tkanki łącznej (np. szkieletu). Jest niezbędny dla zwierząt, wytwarzających krzemionkowe elementy szkieletu (np. gąbki szklane)^[8].
• U roślin: U niektórych gatunków usztywnia ściany komórkowe^[12], a także zwiększa odporność na drobnoustroje. Korzystnie wpływa na wzrost traw^[8].

• U zwierząt: Choroby skóry (np. trądzik), wypadanie włosów, deformacje kości^[8].

• U zwierząt: Składnik hormonów tarczycy^{[9][13][17][19]} (tyroksyny^[16] i trijodotyroniny)^[7][8], regulujących wiele funkcji organizmu (np. akcja serca^[8], metabolizm^[8][9][13] (tłuszczów)^[19], pobudliwość układu nerwowego^[8], termoregulacja^[19]).
• U roślin: Zwiększa aktywność niektórych enzymów (inwertaz i peroksydaz)^[8].

• U zwierząt: Choroby tarczycy (np. wole)^{[8][9][13][17][19]}, karłowatość^[8], kretynizm (wrodzony zespół niedoboru jodu)^{[7][8][9][17]}, spowolnienie metabolizmu^[7], obrzęki skóry^[17].

Wchodzi w skład enzymów oddechowych (np. oksydaza cytochromowa i oksydaza askorbinowa)^[8].

• U zwierząt: Jest kofaktorem wielu enzymów (np. dysmutazy ponadtlenkowej, usuwającej z organizmu szkodliwy anionorodnik ponadtlenkowy)^[19]. Uczestniczy w biosyntezie adrenaliny^[19], melaniny^[8][16], kolagenu, elastyny i keratyny^[19], a także (wraz z żelazem) hemu (składnik hemoglobiny)^{[7][8][12][16][17]}. Występuje w ceruloplazminie (białko osocza krwi). U niektórych bezkręgowców (np. mięczaków) jest składnikiem błękitnej hemocyjaniny (odpowiednik hemoglobiny)^[8].
• U roślin: Składnik enzymów fotosyntetycznych^[8][12] oraz enzymów biorących udział w biosyntezie chlorofilu^[7][17], jest ważnym regulatorem procesów redoks^[8][17] (np. denitryfikacja). Ma duży wpływ na metabolizm lipidów i związków żelaza^[8].

Zaburzenia oddychania komórkowego^[17].

• U zwierząt^[l]: Zaburzenia biosyntezy białek strukturalnych (pękanie naczyń krwionośnych, łamliwość kości)^[19], niedokrwistość (anemia), brak apetytu, ospałość, biegunka, zaburzenia ruchu (niedowłady)^[8].
• U roślin: Utrata turgoru, bielenie i zamieranie szczytów pędów. Liście początkowo nabierają intensywnie zielonego koloru, później następuje ich chloroza^[e][8]. Bielenie i usychanie wierzchołków młodych liści^[7][17].

Aktywator i składnik grup prostetycznych niektórych enzymów, np. enzymów oddechowych^[12][17] (dehydrogenaza izocytrynianowa, karboksylaza pirogronianowa)^[8].

• U zwierząt: Aktywator arginazy (enzym cyklu mocznikowego)^[8]. Uczestniczy w biosyntezie mukopolisacharydów i hormonów tarczycy^[19]. Jest konieczny do prawidłowego rozwoju tkanek (zwłaszcza kostnej) oraz do funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego^[8] (wpływa na funkcje mózgu^[19]). Współdziała z witaminami B (B₁, B₆) oraz cytochromami, zwiększa asymilację miedzi^[8]. Bierze udział w metabolizmie białek i węglowodanów^[19]. Jest potrzebny do rozmnażania^[16][19] i laktacji^[16].
• U roślin: Potrzebny do prawidłowego wzrostu^[8] oraz do wydzielania tlenu w procesie fotosyntezy^[8][12] (aktywator enzymów jasnej fazy fotosyntezy)^[17], składnik enzymów uczestniczących w metabolizmie azotowym^[8][12].

Zaburzenia oddychania komórkowego^[17].

• U zwierząt: Osłabienie wzrostu i płodności^[8][19], wychudzenie, deformacje odnóży, osłabienie tkanki łącznej^[8], spowolniony metabolizm glukozy^[19].
• U roślin: Łamliwość pędów^[8], usychanie liści^[17], które zostają pokryte szarozielonymi plamami, zwłaszcza u nasady blaszki^[g] (chloroza^[17])^[8].

• U zwierząt: Wzmaga działanie insuliny, składnik czynnika tolerancji glukozy^[8][19]. Obniża poziom cholesterolu w osoczu krwi^[19].

• U zwierząt: Zaburzenia gospodarki białek i lipidów^[19], hipercholesterolemia (zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi), obniżona asymilacja glukozy^[8][19], nudności, niepokój, zaburzenia depresyjne, spadek masy ciała^[19].

• U zwierząt: Wchodzi w skład selenocysteiny (aminokwasu wchodzącego m.in. w skład peroksydazy glutationowej – przeciwutleniacza, chroniącego hemoglobinę przed działaniem nadtlenku wodoru)^[8][13]. Stymuluje cykl pracy serca, neutralizuje niektóre toksyny (kadm, rtęć), współdziała z tokoferolem (witaminą E)^[8].

• U zwierząt: Zaburzenia wzrostu (a nawet jego zahamowanie^[19]) i płodności, hemoliza^[8], kardiomiopatie^[19], degeneracja mięśni^[8][19] i wątroby^[8], podatność na infekcje. Upośledzone usuwanie reaktywnych form tlenu z organizmu^[19].

• U zwierząt: Gromadzi się w kościach i układzie nerwowym, współdziała z wapniem^[8].
• U roślin: Składnik ścian komórkowych. Bierze udział w metabolizmie kwasów nukleinowych^[12], wzroście i rozwoju komórek^[8][12], biosyntezie ligniny oraz regulacji gospodarki węglowodanowej. Jest niezbędny do kwitnienia i owocowania^[8].

• U zwierząt: Prawdopodobnie osłabienie zdolności uczenia się^[8].
• U roślin: Upośledzenie wzrostu, żółknięcie i kruchość liści^[g], opadanie pączków kwiatowych, gnicie korzeni^[8], zaprzestanie wytwarzania nasion, obumieranie tzw. stożka wzrostu.

• U zwierząt: Jest koenzymem wielu enzymów^[8][19] (np. oksydazy aldehydowej, dehydrogenazy ksantynowej)^[8]. Bierze udział w metabolizmie zasad azotowych i detoksykacji ksenobiotyków^[19].
• U roślin: Składnik enzymów uczestniczących w wiązaniu i przemianach azotu^[12] (denitryfikacja, biosynteza białek), bierze udział w biosyntezie witaminy C^[8].

• U zwierząt: Osłabiony wzrost^[8]. Zaburzenia metabolizmu zasad azotowych^[19].
• U roślin: Zahamowanie wzrostu, chloroza i usychanie liści^[g], opadanie kwiatów^[8].

Składnik ureazy – enzymu rozkładającego mocznik na amoniak i dwutlenek węgla (u zwierząt)^[8] oraz biorącego udział w reakcjach enzymatycznych u motylkowych (u roślin)^[8].

• U zwierząt: Osłabiony metabolizm azotu i żelaza^[8].
• U roślin: Prawdopodobnie ograniczony wzrost^[8].

• U zwierząt: Aktywator enzymów uczestniczących w biosyntezie ATP. Wpływa na działanie pompy sodowo-potasowej^[8], uczestniczy w metabolizmie węglowodanów^[19] (glukozy^[8]), pobudza produkcję glutationu^[8], uczestniczy w mineralizacji kości^[19].

• U zwierząt: Osłabiony wzrost^[8], zaburzenia płodności, hipercholesterolemia (zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi), miażdżyca, cukrzyca^[19].

• U zwierząt: Prawdopodobnie wpływa na działanie witaminy B₂ (ryboflawiny)^[8].

• U zwierząt: Zaburzenia wzrostu i rozmnażania, prawdopodobnie również łysienie^[8].

• U zwierząt: Prawdopodobnie uczestniczy w metabolizmie metioniny, argininy i związków metylowych^[8].

• U zwierząt: Zaburzenia wzrostu i rozmnażania^[8].

• U zwierząt: Składnik witaminy B₁₂ (kobalaminy)^{[7][8][17][19]}, biorącej udział w procesie tworzenia erytrocytów^[7][8][16] (jest niezbędna w biosyntezie hemoglobiny). Aktywator niektórych enzymów^[8].
• U roślin: Bierze udział w reakcjach enzymatycznych u roślin motylkowych (składnik ureazy), żyjących w symbiozie z bakteriami brodawkowymi^[7][17].

• U zwierząt: Niedokrwistość (anemia)^[7][8][19], zaburzenia krzepnięcia krwi^[7][8][17], zaburzenia biosyntezy białek i kwasów nukleinowych^[8]. Wahania nastroju, nadpobudliwość^[19].
• U roślin: Zahamowanie rozwoju bakterii brodawkowych i procesu wiązania azotu przez rośliny motylkowe^[7][8][17].

• U zwierząt: Prawdopodobnie jest potrzebny do prawidłowej mineralizacji kości (gromadzi się w nich w niewielkich ilościach), jego właściwości są podobne do właściwości wapnia^[8].

• U zwierząt: Osłabienie układu kostnego^[8].