Maksymilian I (cesarz Meksyku)

Maksymilian I
Wizerunek herbu
Herb Cesarstwa Meksyku 1864-67
podpis
Cesarz Meksyku
Okres

od 1864
do 1867

Poprzednik

republika

Następca

republika

Dane biograficzne
Dynastia

habsburgsko-lotaryńska

Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1832
Pałac Schönbrunn

Data i miejsce śmierci

19 czerwca 1867
w Cerro de las Campanas (Querétaro)

Ojciec

Franciszek Karol Habsburg

Matka

Zofia Wittelsbach

Rodzeństwo

Franciszek Józef
Karol Ludwik
Maria Anna
Ludwik Wiktor

Żona

Maria Charlotta Koburg

Odznaczenia
Order Orła Meksykańskiego Order Guadalupe (1853-1867, Meksyk) Order Złotego Runa (Austria) Order św. Andrzeja (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny I klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława I klasy (Imperium Rosyjskie) Order Orła Czarnego (Prusy) Order Słonia (Dania) Order Orła Czarnego (Prusy) Order św. Huberta (Bawaria) Order Korony Rucianej (Saksonia) Order św. Jerzego (Hanower) Order Świętego Januarego (Sycylia) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Order Wierności (Badenia) Order Gwelfów (Hanower) Order Zasługi Filipa Wspaniałomyślnego (Hesja) Order Henryka Lwa (Brunszwik) Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego (Prusy) PRT Military Order of the Tower and of the Sword - Grand Cross BAR.png Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Świętego Józefa (Toskania) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Kawaler/Dama Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji Kawaler Wielkiego Krzyża Orderu Grobu Świętego Najwyższy Order Zwiastowania Najświętszej Marii Panny (Order Annuncjaty)

Maksymilian I, właśc. Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Österreich, hiszp. Maximiliano I de México, Fernando Maximiliano José de Habsburgo-Lorena (ur. 6 lipca 1832 w Wiedniu, zm. 19 czerwca 1867 na wzgórzu Cerro de las Campanas w mieście Querétaro) – arcyksiążę austriacki, wicekról lombardzko-wenecki w latach 1857-1859, cesarz meksykański w latach 1864-1867, brat Franciszka Józefa I, był wolnomularzem[1].

Wczesny okres

Interesował się sztuką oraz naukami ścisłymi (szczególnie botaniką). Kształcił się jako oficer marynarki wojennej. Miał duże zasługi w utworzeniu portu wojennego w Trieście i w zwycięstwach w wojnie austriacko-włoskiej razem z admirałem Wilhelmem von Tegetthoffem. Był uznawany za liberała. W lutym 1857 objął stanowisko wicekróla Królestwa Lombardzko-Weneckiego.

27 lipca 1857 w Brukseli poślubił księżniczkę belgijską – Marię Charlottę Koburg (córkę Leopolda I – króla Belgów i Ludwiki Marii Orleańskiej). Małżeństwo mieszkało w Mediolanie do 1859, kiedy Franciszek Józef pozbawił Maksymiliana stanowiska wicekróla, co było spowodowane liberalną polityką, jaką prowadził arcyksiążę. Krótko po tej dymisji Austria utraciła kontrolę nad swoimi posiadłościami we Włoszech. Wtedy też Maksymilian zrezygnował z funkcji politycznych i osiedlił się w nowej posiadłości w Miramare.

Cesarz Meksyku

Maksymilian jako cesarz Meksyku

W 1859 meksykańscy monarchiści zaproponowali mu tron Meksyku. Najpierw Maksymilian odrzucił tę propozycję, bo postanowił zaspokoić swoje marzenia o odkrywaniu nowych gatunków roślin w Brazylii jako botanik. Jednak po francuskiej interwencji w Meksyku pod naciskiem Napoleona III i po zdobyciu przez gen. Élie-Frédérica Foreya miasta Meksyk Maksymilian zgodził się na francuskie propozycje i przyjął koronę w 1863. Przekonało go do tego także przeprowadzenie przez Francuzów plebiscytu odnośnie do powołania cesarstwa, w którym rzekomo Meksykanie opowiedzieli się za jego ogłoszeniem (w rzeczywistości plebiscyt został przeprowadzony pod kontrolą francuskich wojsk okupacyjnych). Decyzja ta spowodowała także utratę wszystkich tytułów i praw książęcych jakie przysługiwały mu w Austrii, o czym poinformowano go dopiero przed wyjazdem.

Maksymilian wylądował w Veracruz 28 maja 1864, ale od samego początku jego ekspedycja napotykała same trudności. Wystąpili bowiem przeciw niemu meksykańscy liberałowie razem z legalnie wybranym prezydentem Benito Juárezem. Od tego momentu zaczęła się bezwzględna wojna pomiędzy francuskimi oddziałami ekspedycyjnymi a republikanami.

Cesarz i cesarzowa zamieszkali w pałacu Chapultepec[2]. Jako że Maksymilian i Charlotta nie mieli dzieci, postanowili adoptować Agustína de Iturbide y Green i jego kuzyna Salvadora de Iturbide y de Marzán, wnuków poprzedniego cesarza Meksyku Augustyna. Młodemu Agustinowi nadali tytuł: „Jego wysokość, książę Iturbide” i zamierzali uczynić swoim dziedzicem.

Maksymilian naraził się swoim konserwatywnym sprzymierzeńcom w tym i nuncjuszowi, wprowadzając większość postulatów o które toczona była walka z liberałami, czyli: tolerancję religijną, upaństwowienie dóbr ziemskich należących do Kościoła rzymskokatolickiego, sekularyzację cmentarzy. Kolejno zaaprobował wszystkie ustawy i dekrety liberalne z lat 1855-1860 podtrzymując liberalne reformy[3] które wprowadził Juarez, a jemu samemu zaoferował amnestię, jeżeli poprzysięgnie mu wierność. Juarez odmówił. Wobec tego cesarz polecił, aby wszyscy schwytani współpracownicy Juareza byli rozstrzeliwani. Nie poprawiło to sytuacji, a jedynie wzmogło zaciekłość, z jaką obie strony walczyły.

Gdy w Stanach Zjednoczonych dobiegła końca wojna secesyjna, armia republikańska zaczęła uzyskiwać stamtąd zaopatrzenie. W 1866 Napoleon III Bonaparte wycofał swoje wojska z Meksyku w obliczu wzrastającego oporu Meksykanów i groźby amerykańskiej interwencji. Charlotta odbyła podróż do Europy, szukając poparcia dla swojego męża w Paryżu i w Wiedniu oraz u papieża w Rzymie. Jednak próby te zawiodły i doprowadziły ją do choroby umysłowej, a ona sama nigdy nie wróciła do Meksyku.

Egzekucja

Mimo że Maksymilianowi doradzano, żeby uciekał z przybranej ojczyzny, on postanowił trwać tam bez względu na stale pogarszającą się sytuację. W czasie wycofywania się do Querétaro został oblężony na kilka tygodni, a 11 maja 1867 podjął próbę ucieczki poprzez linie wroga. Został jednak schwytany. Mimo protestów opinii publicznej na całym świecie (ujmowali się za nim liczni monarchowie europejscy, m.in. cesarz Franciszek Józef przywrócił mu prawa dynastyczne w Austrii, licząc, że ocali to brata przed śmiercią, protestował także Victor Hugo[4] i Giuseppe Garibaldi) sąd wojskowy skazał go na śmierć. Razem z generałami Miguelem Miramonem i Tomasem Mejíą[5] zginął rozstrzelany. Jego ciało zostało wysłane statkiem do rodzinnej Austrii i pochowane w Krypcie Cesarskiej Kościoła Kapucynów w Wiedniu[4].

Odznaczenia

Lista niepełna[6]

Genealogia

Prapradziadkowie

cesarz rzymski
Franciszek I Lotaryński
(1708-1765)
∞ 1736
Maria Teresa Habsburg
(1717-1780)

król Hiszpanii
Karol III Hiszpański
(1716-1788)
∞ 1738
Maria Amalia Wettyn
(1724-1760)

król Hiszpanii
Karol III Hiszpański
(1716-1788)
∞ 1738
Maria Amalia Wettyn
(1724-1760)

cesarz rzymski
Franciszek I Lotaryński
(1708-1765)
∞ 1736
Maria Teresa Habsburg
(1717-1780)

Christian III Wittelsbach
(1674-1735)
∞1719
Karolina Nassau-Saarbrücken
(1704–1774)

Józef Karol Wittelsbach
(1694-1729)
∞1717
Elżbieta Augusta Wittelsbach
(1693-1728)

wielki książę Badenii
Karol Fryderyk Badeński
(1728-1811)
∞ 1751
Karolina Hessen-Darmstadt
(1723-1783)

landgraf Hesji-Darmstadt
Ludwik IX
(1719-1790)
∞ 1741
Karolina Wittelsbach
(1721-1774)

Pradziadkowie

cesarz rzymski
Leopold II Habsburg
(1747-1792)
∞ 1765
Maria Ludwika Burbon (1745-1792)

król Hiszpanii
Ferdynand I Burbon
(1751-1816)
∞ 1768
Maria Karolina Habsburg
(1752-1814)

Fryderyk Michał Wittelsbach
(1724-1767)
∞1746
Maria Franciszka Wittelsbach
(1724-1794)

Karol Ludwik Badeński
(1755-1801)
∞ 1774
Amalia Fryderyka Hessen-Darmstadt
(1754-1832)

Dziadkowie

cesarz Austrii
Franciszek II Habsburg
(1768-1835)
∞ 1790
Maria Teresa Burbon-Sycylijska
(1772-1807)

król Bawarii
Maksymilian I Józef Wittelsbach
(1756-1825)
∞ 1797
Karolina Fryderyka Badeńska
(1776-1841)

Rodzice

arcyksiążę
Franciszek Karol Habsburg (1802-1878)
∞ 1824
arcyksiężna
Zofia Wittelsbach (1805-1872)

Maksymilian I (1832-1867), Cesarz Meksyku

Przypisy

  1. Thomas C. Wright, Latin America since Independence: Two Centuries of Continuity and Change, Rowman & Littlefield 2017, s. 77.
  2. América L. Martín, Co łączy Polskę i Meksyk. kontynent-warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-09)]..
  3. Korczyński 2015 ↓, s. 42.
  4. a b Korczyński 2015 ↓, s. 44.
  5. Kalendarz historyczny na dzień 19 czerwca.
  6. Christopher Buyers: The Habsburg Dynasty – Mexico. royalark.net. [dostęp 2015-12-06]. (ang.).
  7. Jørgen Pedersen: Riddere af Elefantordenen 1559-2009. Frederiksberg, Syddansk Universitetsforlag, 2009. s. 273
  8. I Cavalieri dell'Ordine Supremo del Collare o della Santissima Annunziata. blasonariosubalpino.it. [dostęp 2015-12-06]. (wł.).

Bibliografia

  • Stanisław Grodziski, Franciszek Józef I, Wrocław 1983.
  • Brigitte Hamann, Cesarzowa Elżbieta, Warszawa 1999.
  • Piotr Korczyński: Wojownicy, żołnierze i śmierć nie zawsze pełna chwały. Kraków: Cztery Strony, 2015. ISBN 978-83-65137-02-9.

Media użyte na tej stronie

RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.
Ord.Aquilarossa-GC.png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da cavaliere di gran croce del'Ordine dell'Aquila Rossa del Regno di Prussia (Germania)
IT TSic Order Santo Gennaro BAR.svg
Autor: Mimich, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order of Santo Gennaro of the Kingdom of Two Sicilies
BAD Order of Fidelity ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
House Order of Fidelity ribbon bar. Grand Duchy of Baden.
NLD Order of the Dutch Lion - Grand Cross BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego
Ord.Aquilanera.png
Order of Black Eagle's ribbon - Prussia
PRT Military Order of the Tower and of the Sword - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Wojskowego Orderu Wieży i Miecza
Coat of arms of Mexico (1864–1867).svg
Coat of arms of the Second Mexican Empire (1864–1867)
Imperial Order of Our Lady of Guadalupe (Mexico) - ribbon bar.gif
Autor: McOleo, Licencja: CC0
Ribbon bar of the Imperial Order of Our Lady of Guadalupe (Mexico)
RUS Order of St. Alexander Nevsky BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Order Świętego Aleksandra Newskiego
Order St. Andrew (Russia) ribbon.svg
Autor: Reliavech, Licencja: CC BY-SA 4.0
Barette de l'ordre de Saint-André (Russie impériale).
SMOM-gcs.svg
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC BY-SA 3.0
Order of Malta ribbon (Knight Grand Cross of Honour and Devotion)
D-HAN-B-Order Saint George BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC0
Ribbon of the Order of Saint George of the Kingdom of Hanover
Seraphimerorden ribbon.svg
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Ordem of the Seraphim. Sweden. True size for the template.
DE-BY Orden des Heiligen Hubertus BAR.svg
Baretka: Rycerski Order Domowy Św. Huberta (Bawaria)
Ord.SanGiuseppe-GC.png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da cavaliere di gran croce del'Ordine di San Giuseppe del Granducato di Toscana (Italia
Royal Guelphic Order.png
Autor: Ericalford, Licencja: CC BY-SA 3.0
Royal Guelphic Order ribbon bar
OESSG Cavaliere di Gran Croce BAR.jpg
Autor: Delehaye, Licencja: CC BY-SA 3.0
OESSG Ordine Equestre del Santo Sepolcro di Gerusalemme - Nastrino di Cavaliere di Gran Croce
GRE Order Redeemer 1Class.png
Baretka Orderu Zbawiciela I klasy (Grecja)
Order of Saint Stephen of Hungary - Ribbon bar Grand-Cross.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Baretka: Order Świętego Stefana – Krzyż Wielki – Węgry.
D-HAN-B-Order Henry Lion BAR.png
Autor: Mimich, Licencja: CC0
Ribbon of the Order of Henry the Lion of the Duchy of Brunswick
Order of the Elephant Ribbon bar.svg
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Imperial Order of the Mexican Eagle - ribbon bar.jpg
Autor: Jakubkaja, Licencja: CC BY-SA 4.0
Order Cesarski Orła Meksykańskiego (baretka)
Order of the Most Holy Annunciation BAR.svg
Order of the Most Holy Annunciation ribbon
Maximilian signature BW.png
Maximiliano I's signature.
Großherzoglich Hessischer Verdienstorden - ribbon bar.png
Autor: McOleo, Licencja: CC BY 3.0
Großherzoglich Hessischer Verdienstorden - ribbon bar
Ord.SanFerdinandoMerito-GC.png
Autor: Louis14, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastro da cavaliere di gran croce dell'Ordine di San Ferdinando e del Merito (Regno delle Due Sicilie)
RUS Order White Eagle BAR.png
Cesarski i Królewski Order Orła Białego (Imperium Rosyjskie)