Maksymilian Pluta
| Data i miejsce urodzenia | 28 lutego 1929 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1 października 2002 |
| Profesor nauk technicznych | |
| Specjalność: mikroskopia, mikrointerferometria, holografia, optyka fourierowska. | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Profesura | 1982 |
| Praca naukowa | |
| Instytut | Instytut Optyki Stosowanej |
| Odznaczenia | |
  | |
Maksymilian Pluta (ur. 28 lutego 1929 w Karwinie k. Krakowa, zm. 1 października 2002 w Warszawie) – polski fizyk, zajmujący się zaawansowaną mikroskopią świetlną, mikrointerferometrią, holografią i optyką fourierowską.
Życiorys
Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim a następnie na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1954 roku uzyskał tytuł magistra fizyki, specjalizując się w zakresie fizyki doświadczalnej.
Pracę zawodową podjął w 1953 roku w Zakładzie Optyki Instytutu Mechaniki Precyzyjnej, który w późniejszym okresie został wcielony do CLAPO, a następnie wydzielony jako Centralne Laboratorium Optyki (CLO) i ostatecznie jako Instytut Optyki Stosowanej (INOS).
W latach 1964-65 odbywał zagraniczny staż naukowy w Instytucie Optycznym w Paryżu. Pracę doktorską na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej obronił w 1981 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego nauk technicznych uzyskał decyzją Rady Państwa z 1982 roku. W 1993 roku obronił pracę habilitacyjną na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej poświęconą interferometrii o zmiennej długości fali. Przedstawił w niej swoją metodę WAVI (variable-wavelength interferometry). Jego prace badawczo-eksperymentalne i teoretyczne znalazły bogate odzwierciedlenie w unikalnych mikroskopach i specjalistycznych urządzeniach mikroskopowych produkowanych przez Polskie Zakłady Optyczne w okresie wielu lat. Co najmniej kilkanaście różnych takich urządzeń było produkowanych na potrzeby rynku wewnętrznego i w dużej mierze na eksport. Do jego osiągnięć w tym zakresie należy zaliczyć mikroskop polaryzacyjno-interferencyjny Biolar PI – wcześniejszy MPI5.
Brytyjskie Królewskie Towarzystwo Mikroskopowe w roku 1972 tytułu przyznało mu Honorary Fellow of the Royal Microscopical Society. Podobnym wyróżnieniem uhonorowało go również Stowarzyszenie Mikroskopowe stanu Illinois, w 1979 roku.
Liczba jego publikacji sięga 232 pozycji oraz 4 opracowania książkowe. Uzyskał prawa autorskie do 26 patentów wynalazczych. Zorganizował 20 konferencji naukowych, z których wydał 15 monografii (Proceedings). Jednym z jego osiągnięć jest trzytomowa monografia zatytułowana Advanced Light Microscopy wydana w latach 1988-1993 przez wydawnictwo Elsevier, we współpracy z PWN. Za to dzieło został laureatem nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za rok 1995 (nazywanej potocznie Polskim Noblem)[1].
Był jedną z grona osób inicjujących powołanie do życia, w 1988 roku, Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Optyków Inżynierów SPIE. Od 1990 roku aż do śmierci był prezydentem Polskiego Oddziału SPIE. Przy jego poparciu ukazało się w języku angielskim łącznie około 60 tomów zawierających publikacje naukowe z konferencji organizowanych przez Polski Oddział SPIE. Zainicjował serię wydawnictw książkowych R&D (Research & Development Treatises), w której, za jego czasów, ukazało się 9 pozycji (Vol.1-9). Z jego inicjatywy sprowadzony został do kraju księgozbiór naukowych publikacji optycznych i książek. Wydawał autorskie Biuletyny Informacyjne Polskiego Oddziału SPIE.
Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski
W 2013 roku, spełniając wolę środowiska optycznego, Rada Ministrów zmieniła nazwę Instytutu Optyki Stosowanej na nową – Instytut Optyki Stosowanej imienia prof. Maksymiliana Pluty[2].
W 2016 roku Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego przyznało mu pośmiertnie Honorowe Wyróżnienie "Bene Meritus pro Industria Poloniae" (Dobrze Zasłużony dla Polskiego Przemysłu)[3].
Przypisy
- ↑ Prof. dr hab. Maksymilian Pluta – laureat Nagrody FNP 1995, fnp.org.pl [dostęp 2015-09-07]
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 stycznia 2013 r. w sprawie reorganizacji Instytutu Optyki Stosowanej [dostęp 2015-09-07]
- ↑ Komunikat Polskiego Lobby Przemysłowego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego i Kapituły Honorowego Wyróżnienia „Bene Meritus pro Industria Poloniae” (Dobrze Zasłużony dla Polskiego Przemysłu), Polskie Lobby Przemysłowe [dostęp 2016-03-19].
Bibliografia
- Prof. Maksymilian Pluta, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [online] [dostęp 2015-09-07].