Malala Yousafzai

Malala Yousafzai
Ilustracja
(c) Claude Truong-Ngoc / Wikimedia Commons - cc-by-sa-3.0
Data i miejsce urodzenia

12 lipca 1997
Mingora

Rodzaj działalności

działalność społeczna

Odznaczenia
Order Uśmiechu Philadelphia Liberty Medal
Malala Yousafzai w Białym Domu 11 października 2013

Malala Yousafzai (paszto ملاله یوسفزۍ, Malālah Yūsufzay; urdu ملالہ یوسف زئی, Malālah Yūsufzay; ur. 12 lipca 1997[1] w Mingorze[2]) – pakistańska działaczka na rzecz praw kobiet, zwłaszcza na rzecz ich prawa do nauki, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla (2014).

Życiorys

Malala urodziła się 12 lipca 1997 roku, w prowincji Swat (znanej też jako Szwajcaria Wschodu) w rodzinie niższej klasy średniej[3]. Jest córką Ziauddina Yousafzaia i Tor Pekai Yousafzai[4]. Jej ojciec jest poetą, nauczycielem i założycielem sieci prywatnych szkół. Ponieważ rodzina nie miała dość pieniędzy na poród w szpitalu, dlatego Yousafzai urodziła się w domu z pomocą sąsiadów[5]. Otrzymała imię Malala (co oznacza „pogrążony w smutku”[6]) po Malalai z Maiwand, poetce z plemienia Pasztunów, wojowniczce z południowego Afganistanu[7]. Jej nazwisko, Yousafzai, to imię dużej pasztunowskiej konfederacji plemiennej, która dominuje w pakistańskiej Dolinie Swat, gdzie dorastała. W jej domu w Mingorze mieszkała ze swymi dwoma młodszymi braćmi, Khushalem, Atalem, i rodzicami[8]. To, że w kulturze pasztuńskiej dziewczynki nie miały takich samych praw jak chłopcy, nie stanowiło przeszkody dla jej ojca. Zawsze powtarzał, że: „Malala będzie wolna jak ptak”.

Na początku 2009 roku zaczęła pisać na blogu pod pseudonimem Gul Makai o swoich doświadczeniach jako uczennica w Wadi-e Swat, jak talibowie zmuszają do zamykania szkół prywatnych po wprowadzeniu zakazu edukacji dziewcząt. Za swoją działalność została nominowana do wielu nagród i zdobyła pierwszą nagrodę Pakistan’s First National Peace Prize[9]. W dniu 9 października 2012 roku została postrzelona[10] w głowę i szyję przez zamachowców talibów[11][12]. Oprócz niej w ataku ucierpiały jeszcze dwie dziewczyny: Kainat Riaz i Shazia Ramzan[13].

W 2013 otrzymała nagrodę Anny Politkowskiej[14], Międzynarodową Dziecięcą Nagrodę Pokojową[15], Nagrodę Simone de Beauvoir[16] oraz Nagrodę Sacharowa[17]

10 października 2014, wraz z Kailashem Satyarthim, otrzymała Pokojową Nagrodę Nobla[18], będąc najmłodszą osobą wyróżnioną w jej historii. W uznaniu swojej działalności 29 października 2016 została odznaczona Orderem Uśmiechu i tym samym została najmłodszą wyróżnioną w jego historii[19]. Jej imieniem został nazwany park w Cubillos del Sil we wspólnocie autonomicznej Kastylia i Leon[20].

W 2017 roku napisała książkę dla dzieci Malala’s Magic Pencil. Opowiada ona historię życia Malali i niesie ze sobą przesłanie: „Jedno dziecko, jeden nauczyciel, jedna książka i jedno pióro może zmienić świat.” Książka ukazała się na polskim rynku nakładem Wydawnictwa Tekturka. Jej premiera miała miejsce 28 listopada 2018 roku. Polski tytuł książki brzmi: Malala i jej czarodziejski ołówek[21].

W 2021 roku poślubiła Assera Malika[22], który kieruje narodową drużyną krykieta Pakistan Cricket Board.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Mark Memmott: Taliban Say They Shot Teenaged Pakistani Girl Who Exposed Their Cruelty. npr.org, 2012-10-09. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
  2. ↑ Биография Малалы Юсуфзай. ria.ru, 2013-10-10. [dostęp 2014-10-15]. (ros.).
  3. ↑ Rebecca Rowell: Malala Yousafzai: Education Activist. Minnesota: ABDO Publishing Company, 2017, s. 45, seria: Essential Lives. ISBN 978-1617838972. (ang.).
  4. ↑ Rebecca Thomas: Malala Yousafzai: Her father’s daughter. BBC, 2015-11-06. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-25)]. (ang.).
  5. ↑ Throp Claire: Malala Yousafzai. Heinemann Raintree, 2015, s. 12. ISBN 978-1-4846-2469-2. (ang.).
  6. ↑ Diary of a Pakistani schoolgirl. BBC, 2009-01-19. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-16)]. Cytat: I also like the name because my real name means ‘grief stricken’. (ang.).
  7. ↑ Bacha Khan’s philosophy of non-violence and Benazir Bhutto’s charisma inspires Malala. The Express Tribune, 2012-01-16. [dostęp 2018-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-06)]. Cytat: “I named her Malala after being inspired from Malala of Maiwand (Afghanistan), a brave lady who urged her countrymen to fight against intruders through her poetry,” he said (ang.).
  8. ↑ Class Dismissed: Malala’s Story. Adam B. Ellick, Irfan Ashraf. Times Documentaries. The New York Times. [dostęp 2018-04-27].
  9. ↑ Basharat Peer: THE GIRL WHO WANTED TO GO TO SCHOOL. newyorker.com, 2012-10-10. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
  10. ↑ Malala Yousafzai’s shooting by Taliban made ‘millions of Malalas’ speak up. cbc.ca, 2013-10-09. (ang.).
  11. ↑ Ben Brumfield, David Simpson: Malala Yousafzai: Accolades, applause and a grim milestone. cnn.com, 2013-10-09. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
  12. ↑ Ben Bryant: Malala Yousafzai recounts moment she was shot in the head by Taliban. telegraph.co.uk, 2013-10-13. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
  13. ↑ Declan Walsh: Taliban Reiterate Vow to Kill Pakistani Girl. nytimes.com, 2012-10-12. [dostęp 2014-10-15]. (ang.).
  14. ↑ Postrzelona przez talibów Pakistanka laureatką nagrody im. Politkowskiej. rp.pl, 2013-10-05. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
  15. ↑ 2013 – Malala Yousafzai (16), Pakistan, KidsRights [dostęp 2019-10-06] (ang.).
  16. ↑ Le Prix Simone de Beauvoir 2013 décerné à Malala Yousafzai, 29 grudnia 2012 [dostęp 2019-10-06] (fr.).
  17. ↑ 16-letnia Pakistanka z Nagrodą Sacharowa. Talibowie: nie zasłużyła na nią. tvn24.pl, 2013-10-10. [dostęp 2014-10-15]. (pol.).
  18. ↑ Pokojowa Nagroda Nobla dla Kailash Satyarthi i Malali Yousafzay. rmf24.pl. [dostęp 2014-10-15].
  19. ↑ Komunikat Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu z dn. 2.11.2016 roku. orderusmiechu.pl, 2016-11-02. [dostęp 2016-11-02].
  20. ↑ Malala ma park swojego imienia. [dostęp 2017-11-24].
  21. ↑ Malaja i jej czarodziejski ołówek. lubimyczytac.pl [dostęp 2018-12-11].
  22. ↑ t, Asser Malik Wiki, Age, Biography, Height, Wife, Net Worth & More, WikiofCelebs, 10 listopada 2021 [dostęp 2021-11-14] (ang.).

Bibliografia

Laureaci Nagrody Sacharowa
Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Media użyte na tej stronie

USA Philadelphia Liberty Medal ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Philadelphia Liberty Medal. USA.
NobelP2.png
Alfred Nobel from public domain photo, in circle. (Photo taken 1896 or earlier).
Malala Yousafzai par Claude Truong-Ngoc novembre 2013 02.jpg
(c) Claude Truong-Ngoc / Wikimedia Commons - cc-by-sa-3.0
Photo de famille lors de la remise du 25e prix Sakharov à à Malala Yousafzai Strasbourg 20 novembre 2013
Malala Yousafzai Oval Office 11 Oct 2013.jpg
United States President Barack Obama (right), First Lady Michelle Obama (second from left), and their daughter Malia (left) meet with Malala Yousafzai (second from right), a young Pakistani schoolgirl who was shot in the head by the Taliban in 2012, in the Oval Office on 11 October 2013.
POL Order Uśmiechu BAR.svg
Baretka: Order Uśmiechu.