Malbork (stacja kolejowa)

Malbork
	(c) Manuel Velazquez, CC BY 3.0
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Malbork
Lokalizacja	Śródmieście
Data otwarcia	1852
Poprzednie nazwy	Marienburg, Marienburg (Westpreußen), Malborg
	Dane techniczne
Liczba peronów	4
Liczba krawędzi; peronowych	7
Kasy
	Linie kolejowe
	9 Warszawa Wschodnia Osobowa – Gdańsk Główny; 204 Malbork – Braniewo; 207 Toruń Wschodni – Malbork; 222 Małdyty – Malbork (linia rozebrana);
	Położenie na mapie Malborka Malbork
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Malbork
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Malbork
	Położenie na mapie powiatu malborskiego Malbork
	54°02′16″N 19°02′21″E/54,037778 19,039167
	Portal Transport szynowy

Wnętrze dworca po remoncie

Perony przed remontem

Zabytkowy szalet przed remontem

Widok na perony i budynek dworca po remoncie

Malbork – stacja kolejowa w Malborku, w województwie pomorskim, w Polsce. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca regionalnego^[1]. Stacja powstała w 1852. Budynek dworca (z 1891), budynek ekspedycji towarowej i szalet są wpisane do rejestru zabytków. Ostatnia renowacja miała miejsce w 2012.

W roku 2018 stacja obsługiwała ok. 4900 pasażerów na dobę, co dawało jej, wespół ze stacją Pruszków, 68. miejsce w kraju^[2].

Położenie

Stacja znajduje się w środkowej części miasta, około 1 km na wschód od zamku oraz na północ od centrum. Obok dworca przejeżdżają prawie wszystkie linie autobusowe w mieście, z wyjątkiem linii Nr 7^[3].

Historia

Budowa Królewskiej Kolei Wschodniej

Kolej dotarła do Malborka za pośrednictwem Królewskiej Kolei Wschodniej, która miała połączyć Berlin – stolicę Prus – z Królewcem i Gdańskiem. W 1845 rozpoczęto budowę mostu w Malborku. Ostateczny wariant tej trasy został ustalony w 1847. Rozpoczęte w październiku prace zostały jednak wstrzymane. Rozwiązano Komisję Kolejową w Elblągu, a na miejscu budowy zostawiono tylko inżynierów i geodetów, którzy mieli nie dopuszczać do pogarszania się stanu niedokończonych obiektów. W wyniku Wiosny Ludów w 1848 sytuacja gospodarcza pogorszyła się, ponadto w Berlinie wzrosło bezrobocie i zaczęły się polityczne niepokoje. W wyniku czego władze pruskie postanowiły dokończyć rozpoczętą inwestycję za pomocą "wywrotowych elementów", a wschodnie rubieże bardzo dobrze się do tego nadawały. Z drugiej strony zatrudnienie berlińczyków i Ślązaków nie podobało się miejscowej ludności^[4].

1852-1945

Do Malborka kolej dotarła w 1852 od strony Braniewa. Odcinek Braniewo – Malbork został oddany do użytku 19 października 1852. W 1853 przedłużono go do Królewca^[5]. Prace budowlane były utrudnione przez epidemię cholery, która powodowała opóźnienia w budowie^[4]. 12 października 1857 otwarto połączenie z Tczewem, dzięki temu powstało pierwsze połączenie kolejowe Berlina z Królewcem. W czerwcu 1870 położono drugi tor pomiędzy Malborkiem a Elblągiem. 1 sierpnia 1876 otwarto pierwszy odcinek kolei Malborsko-Mławskiej, przez co Malbork stał się węzłem kolejowym^[5]. 15 sierpnia 1883 Malbork uzyskał połączenie z Grudziądzem i Toruniem^[4]. W 1897 radni powiatu malborskiego zdecydowali wybudować koleje wąskotorowe na trasach dojazdowych do miasta. W 1888 powódź uszkodziła szlak pomiędzy Malborkiem a Elblągiem^[6]. W 1899 utworzona została spółka Westpreußische Kleinbahnen AG (WKAG)^[7]. W latach 1888-1890 ukończono drugi tor pomiędzy Malborkiem a Tczewem, prawdopodobnie wówczas przebudowano stację^[5]. W 1890 WKAG zbudowała stację wąskotorową w sąsiedztwie stacji normalnotorowej. Obie stacje miały połączenie umożliwiające transport wagonów normalnotorowych transporterami wąskotorowymi^[7].

W 1891 zbudowano dworzec w Malborku. Wystawny budynek zbudowany w staroniemieckim stylu był wizytówką miasta^[5]. W 1900 linia Toruń – Malbork została linią pierwszorzędną^[8].

W latach 1920-1939 stacja w Malborku była stacją graniczną. Choć wzdłuż rzeki Nogat przebiegała granica Rzeszy Niemieckiej i Wolnego Miasta Gdańska, to spotykały się tutaj koleje PKP i DRG (Deutsche Reichsbahn). Na ówczesnej stacji Marienburg (Westpreussen) odbywała się wymiana lokomotyw w pociągach tranzytowych Rzesza-Prusy Wschodnie, jak też i w otwartych dla połączeń przez terytorium Polski oraz z Wolnym Miastem Gdańsk.

1945-1989

Dworzec w Malborku uniknął większych zniszczeń podczas II wojny światowej. W czerwcu 1945 po przekazaniu obiektu polskiej administracji żołnierze Armii Czerwonej próbowali podpalić dworzec, jednak pożar został szybko wykryty i ugaszony. Wnętrze zostało zachowane, z wyjątkiem herbu pruskiego nad kasami, który został przemalowany na polski^[5].

W 1975 w wyniku reformy administracyjnej powstało województwo elbląskie i mimo że Elbląg został stolicą województwa, to Malbork był głównym węzłem kolejowym województwa^[9].

W 1983 zelektryfikowano odcinek Malbork-Tczew, co pozwoliło na prowadzenie pociągów z Gdyni do Malborka trakcją elektryczną. W 1985 dokończono elektryfikację linii Warszawa – Gdańsk oraz doprowadzono elektryfikację do Elbląga^[10].

W 1988 dworzec został wpisany w wojewódzki rejestr zabytków^[5].

po 1989

1 marca 2009 w wyniku wspólnych działań samorządów województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Ruch na trasie Malbork – Kwidzyn przejęła Arriva PCC. Zmiana ta spowodowała utworzenie połączeń bezpośrednich pomiędzy Malborkiem a Toruniem Głównym^[11].

W 2010 rozpoczęto remont dworca, podczas którego odrestaurowano wnętrze (m.in.usunięto powojenne malowidła). Jedyną zachowaną zmianą powojenną jest herb Polski nad kasami biletowymi^[5]. W latach 2012-14 stacja została gruntownie zmodernizowana: zmodernizowano urządzenia SRK, przebudowano układ torowy, wybudowano nowe perony.

Linie kolejowe

Malbork jest węzłem kolejowym, w którym krzyżują się: linia kolejowa nr 9 Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny, linia kolejowa nr 204 Malbork – Mamonowo (Rosja), linia kolejowa nr 207 Toruń Wschodni – Malbork oraz rozebrana linia kolejowa nr 222 Małdyty – Malbork. Wszystkie linie są normalnotorowe. Linie nr 9 i 204 są dwutorowe zelektryfikowane, natomiast pozostałe jednotorowe niezelektryfikowane^[12].

Pociągi

Do Malborka docierają pociągi 3 przewoźników:

Polregio (REGIO),
PKP Intercity (EIP/EIC/EC/IC/TLK),
Koleje Mazowieckie (w okresie wakacji pociąg osobowy "Słoneczny", zawieszony w roku 2020 i 2021 z powodu pandemii koronawirusa).

Infrastruktura

Budynek dworca

Dworzec jest budynkiem wielobryłowym, piętrowym z poddaszem. Wykonany jest z cegły pełnej, natomiast elewacja jest wykonana z licówki, nietynkowana. Portal od strony placu jest wykonany z piaskowca. Wnętrza są częściowo otynkowane, a częściowo wyłożone boazerią. Podłogi są wykonane z ceramiki. W oknach poczekalni znajdują się witraże przedstawiające herby okolicznych miast. Stropy są drewniane, w poczekalni rzeźbione^[5].

Perony

Na stacji są 3 perony (w tym 1 końcowy), mające w sumie 6 krawędzi peronowych. Perony są niskie, częściowo kryte. Dojściem do peronów jest tunel^[12].

Pozostałe budynki

Na terenie stacji znajduje się lokomotywownia, szalet oraz wieża wodna^[12].

Przypisy

↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 246
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].
↑ Rozkład dla wybranej linii. mzk.malbork.pl. [dostęp 2015-09-08].
↑ ^a ^b ^c Michał Jerczyński. Królewska Kolej Wschodnia – jak powstała legenda. „Świat Kolei”. 7/2001. s. 18-25. ISSN 1234-5962.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marcin Przegiętka. Malbork. „Świat Kolei”. 4/2012. s. 44-45. ISSN 1234-5962.
↑ Marcin Przegiętka. O tym pisano w marcu. „Świat kolei”. 3/2008, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ ^a ^b Roman Witkowski. Koleje wąskotorowe na Żuławach Wiślanych (2). „Świat kolei”. 8/2007, s. 16-27. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ Filip Karoński. O tym pisano w listopadzie. „Świat kolei”. 11/2010, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.
↑ :Poznaj swoje województwo. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979, s. 42-46.
↑ Teofil Lijewski: Geografia Transportu Polski. Warszawa: PWE, 1986, s. 39. ISBN 83-208-0474-4.
↑ Lucjan Jeziorny. Pożegnanie PKP PR między Malborkiem a Kwidzynem. „Koleje Małe i Duże”. 1/2010, s. 6. Katowice: Apland. ISSN 1641-117X.
↑ ^a ^b ^c Jarosław Woźny i Marek Potocki(red.): Malbork (pol.). [dostęp 2012-06-22].

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Malbork w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Malbork
Linia 9 Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny (277,888 km)
Gronajny odległość: 5,498 km		Malbork Kałdowo odległość: 1,723 km
Linia 204 Malbork – Braniewo (0,25 km)
		Królewo Malborskie odległość: 4,798 km
Linia 207 Toruń Wschodni – Malbork (133,453 km)
Gościszewo odległość: 7,837 km
Linia 222 Małdyty – Malbork (55,514 km)
		Szropy odległość: 9,084 km

[pkp-1] Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 246

[utk1-2] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r.. 2020-01-27. [dostęp 2020-01-30].

[3] Rozkład dla wybranej linii. mzk.malbork.pl. [dostęp 2015-09-08].

[ŚK_7/2001-4] Michał Jerczyński. Królewska Kolej Wschodnia – jak powstała legenda. „Świat Kolei”. 7/2001. s. 18-25. ISSN 1234-5962.

[ŚK_4/2012-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Marcin Przegiętka. Malbork. „Świat Kolei”. 4/2012. s. 44-45. ISSN 1234-5962.

[ŚK_3/2008-6] Marcin Przegiętka. O tym pisano w marcu. „Świat kolei”. 3/2008, s. 5. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[ŚK_8/2007-7] Roman Witkowski. Koleje wąskotorowe na Żuławach Wiślanych (2). „Świat kolei”. 8/2007, s. 16-27. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[ŚK_11/2010-8] Filip Karoński. O tym pisano w listopadzie. „Świat kolei”. 11/2010, s. 6. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962.

[Poznajswojewojewództwo-9] :Poznaj swoje województwo. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1979, s. 42-46.

[Lijewski39-10] Teofil Lijewski: Geografia Transportu Polski. Warszawa: PWE, 1986, s. 39. ISBN 83-208-0474-4.

[KMiD_1/2010-11] Lucjan Jeziorny. Pożegnanie PKP PR między Malborkiem a Kwidzynem. „Koleje Małe i Duże”. 1/2010, s. 6. Katowice: Apland. ISSN 1641-117X.

[kolej.one-12] Jarosław Woźny i Marek Potocki(red.): Malbork (pol.). [dostęp 2012-06-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Stacje węzłowe	Malbork Szymankowo
Pozostałe stacje i przystanki kolejowe (normalnotorowe)	Królewo Malborskie Lisewo Malbork Kałdowo Nowy Staw Stare Pole Stogi Stogi Malborskie Tralewo
linie kolejowe	9 204 207 222 256.

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne